Intermezzo – Niet met de klep slaan (1)

Vandaag de volgende brief de deur uitgedaan:

Aan hare excellentie mevrouw M.H. Schultz van Haegen-Maas Geesteranus

Horst, 27 oktober 2014

betreft: bord niet met de klep slaan

Hooggeachte mevrouw Schultz van Haegen-Maas Geesteranus,

Onlangs heeft u bekendgemaakt dat Nederland er per 1 januari 2015 veertien nieuwe verkeersborden bij krijgt. Een heuglijk besluit: de ongebreidelde wildgroei van tekstuele borden in Nederland stuit me al vele jaren tegen de borst. In tijden van hand over hand toenemend analfabetisme en een groeiend bevolkingsaandeel dat de Nederlandse taal niet machtig is, zijn het juist pictogrammen waaraan behoefte is. In dat kader valt het naar mijn mening te betreuren dat u het aantal nieuwe verkeersborden heeft beperkt tot veertien: er zijn nog veel meer werelden te winnen!

Zo kom ik op mijn fietstochten door ons zo fraaie Noord-Limburgse land met enige regelmaat bordjes met de tekst ‘Niet met de klep slaan’ tegen. Is dat voor menig autochtoon al een lastig te duiden tekst, wat had u gedacht van de Zweedse toerist, de Poolse seizoensarbeider of de Zuid-Koreaanse uitwisselingsgast? Een pictogram zou in dit geval wonderen kunnen bewerkstelligen.

Op mijn weblog Horst-sweet-Horst heb ik twee weken geleden de aandacht gevestigd op het tekort aan pictogrammen (klik hier). Ik vroeg me daarbij af of zich onder de Horst-sweet-Horst-lezers misschien creatievo’s zouden bevinden die u van dienst wilden zijn door een bord te ontwerpen met een ‘Niet-met-de-klep-slaan’-pictogram. Tot mijn grote vreugde kan ik u melden dat twee personen zich inderdaad aangesproken voelden door mijn vraag. Piet Meijers schreef me in een e-mail: ‘Dat het slaan met de klep gestopt moet worden voor het nog verder uit de hand loopt, is duidelijk. Houd je pet op, zou ik tegen oom agent willen zeggen, en gebruik je gummiknuppel! Het zal niet gemakkelijk zijn om dit met een simpel verbodsbord duidelijk te maken, maar een schetsje kan ik je toch apart toesturen.’ Hierbij dat ‘schetsje’:

Wieneke Verdellen ging zelfs nog verder en kwam met liefst twee kant-en-klare ontwerpen (klik hier):

Graag breng ik het schetsje en beide ontwerpen onder uw aandacht. Naar mijn bescheiden mening bieden ze meer dan voldoende aanknopingspunten voor het definitieve ontwerp van één of misschien wel meer borden met ‘Niet-met-de-klep-slaan’-pictogram. Tevens geef ik u in overweging mevrouw Verdellen aan te stellen tot Rijksverkeersbordenontwerper. Dit gezien haar overduidelijke capaciteiten op dit terrein (de heer Meijers heeft al jaren geleden de pensioengerechtigde leeftijd bereikt, hetgeen hem al op voorhand geen kandidaat maakt voor deze functie).

In het vertrouwen dat deze brief zijn uitwerking niet zal missen en in afwachting van uw reactie verblijf ik,

Met vriendelijke groet,

Wim Moorman

P.S. Wilt u misschien zo vriendelijk zijn deze brief ook door te leiden aan uw collega Asscher? Hij is immers degene die door middel van wet- en regelgeving paal en perk kan stellen aan dat verfoeilijke slaan met de klep. 

Intermezzo – Beuijsse Meule

Je kunt zitten mokken over het feit dat je ouder wordt. Je kunt ook je zegeningen tellen. Zo moet je een bepaalde leeftijd hebben bereikt om te weten waar in Horst deze foto is genomen. 

50-plussers, mond houden! Laat die 50-minners maar raden. Wedden dat ze niet thuis geven? Sliêp oêt! Sliêp oêt!

Een doodeenvoudig berichtje met foto, vrijdagavond geplaatst op de Facebookpagina van Horst-sweet-Horst. Gewoon voor de leuk. Geen moment stilgestaan bij de mogelijkheid dat wel eens een pandemonium kon losbreken dat zou eindigen in een totale spraakverwarring. Toch gebeurde precies dat. Een greep uit de gebeurtenissen sinds vrijdag: meer dan vierduizend keer gelezen, bijna zestig likes, meer dan zestig reacties, tientallen reacties op reacties, nieuwe foto’s, beschuldigingen van leeftijdfraude, nostalgische oprispingen, de meest fantastische bijnamen die de revue passeerden (mijn top 3: 3. Tromme Leike; 2. D’n Uul; 1. Moês Trien), 50-plussers die stonden te popelen om het juiste antwoord te geven, andere 50-plussers die zich niets aantrokken van het gebod van Horst-sweet-Horst, de ene reageerder die de andere een zwijgverbod oplegde, mensen die spontaan hun links-rechts oriëntatie kwijtraakten, het mij voorheen onbekende woord ‘bloemenjuwelier’ dat ineens opdook, verzuchtingen over verdwenen panden en wat al niet meer.

Aan mij de schone taak enige orde in de ontstane chaos te scheppen. Eerst maar eens alle onjuiste antwoorden geïnventariseerd: het voormalige Rode Kruisgebouw, Herstraat, Loevestraat, Het Groenewoud, Doolgaardstraat, de boerderij van Hoogers, de oude melkfabriek, het voormalige Groene Kruisgebouw, de kantfabriek, Schoolstraat. Allemaal genoemd, allemaal komen ze niet voor op de foto. Ruimt lekker op.

Waar de foto dan wel is genomen? In de Jacob Merlostraat! De mij onbekende fotograaf moet ongeveer ter hoogte van Het Groenewoud hebben gestaan en zijn lens noordwaarts hebben gericht. Ik schat dat de foto omstreeks 1970 is gemaakt. Een dikke veertig jaar later is alleen de kromming in de Jacob Merlostraat nog aanwezig, voor de rest is alles verdwenen, zoals mag blijken uit deze foto:

Vreemd genoeg is aan de overkant van de straat nauwelijks iets veranderd. Vermoedelijk dezelfde fotograaf nam vermoedelijk op dezelfde dag een foto van de andere kant, ongeveer ter hoogte van de lantaarnpaal voor het pand rechts op de bovenste foto: 

Nu ziet het er daar ongeveer zo uit, met links de bloemenjuwelier:

Terug naar de bovenste foto. De gebouwen links op de voorgrond behoorden tot het imperium van de familie Beuijssen. ‘Beuijsse Meule’ heette het daar, naar de beeldbepalende windmolen die er in 1867 werd opgebouwd. De molen domineert ook deze foto, overgenomen uit Oud Horst in het nieuws (deel 1, p. 99): 

Volgens Ger (‘Gir’) van den Munckhof, van iedereen die heeft gereageerd vermoedelijk degene met het geheugen dat het verste teruggrijpt, is die molen op enig moment afgebrand en ik neem dat graag van hem aan. De naam Molenstraat herinnert nog aan de molen, evenals deze molensteen:

Achter ‘Beuijsse Meule’, aan het begin van de huidige Molenstraat, woonde tot begin jaren zeventig de familie Willems (‘D’n Uul’). Het pand rechts op de bovenste foto is het in 1883 gebouwde woonhuis van de familie Beuijssen. Begin jaren zeventig is alles afgebroken. (Waarna we er karakterloze shit voor hebben teruggekregen.)

Tot zover de (vermoedelijke) feiten. Voor alles wat er verder nog omheen is beweerd, gefantaseerd en geouwehoerd verwijs ik u graag naar de Horst-sweet-Horst Facebookpagina (klik hier).

Intermezzo – Rotonde

Zondag 26 oktober 2014, 14.13 uur, rotonde Venloseweg – Meldersloseweg – Stationsstraat te Horst (klik op pijltje, afspelen met geluid aan): 

Ingezonden – Een voetreis door Swolgen

Horst-sweet-Horst ontving een ingezonden bijdrage van Jan Duijf (Kloosterstraat te Horst), die alle (Horst-sweet-Horst-)gedweep met Bertus Aafjes van de voorbije weken een beetje moe lijkt te zijn. Komt-ie:

Een voetreis door Swolgen

Na de idyllische en harmonische wandeling door Bertus Aafjesland aan de hand van de Horst Sweet Horst weblog, lijkt het me billijk om ook eens een gans andere kant van het dichterschap van Aafjes te laten zien. Zelf ben ik bekend met Een voetreis naar Rome; voor mij bepaald geen hoogtepunt in de Nederlandse poëzie. Het werk zit boordevol gerijmel, gezwijmel en gezwam.

Maar ja, wie ben ik om te mogen oordelen? Daarom maar eens een algemeen erkende autoriteit op het vlak van de Nederlandse poëzie van stal gehaald: Gerrit Komrij. Wie kent niet zijn kloeke boeken en bloemlezingen over de Nederlandse dichtkunst?

Gerrit Komrij in een recensie over Bertus Aafjes: ‘Zijn erotische pennevruchten worden niet gered door poëzie, maar geaborteerd door dichterlijkheden. Schallende hoogdravendheid komt in de plaats van geladen suggestie. Het resultaat is, het spijt me dat ik het moet zeggen, erger dan de goedkoopste pornoshow. Je loopt er hersenplatjes van op.’

Een voorbeeldje:

Jij, met je vochtige vagijn,
ik, met mijn purperen kardinaal (...)
Zij weegt mijn penis op haar kleine hand
en voelt zich door de grootheid overmand:
soms wipt hij smachtend in een boog omhoog,
dan rolt een traan van wellust uit zijn oog

Misschien een idee om de poëzie van Bertus bij de volgende wandeling levend uit te beelden?

Jan Duijf, Kloosterstraat Horst

Mocht het tot een volgende editie van de Aafjeswandeling komen, dan is die afsluitende suggestie beslist het overwegen waard, dunkt me. Zal vermoedelijk een ander publiek trekken dan de eerste editie, maar wie maalt daarom? Laat vrijwilligers voor de levende uitbeelding zich maar alvast melden. 

Klein mysterie 599 – Fietsers (2)

Het stukje van vorige week over de veranderde voorrangssituatie bij de op- en afritten van A73-afslag Horst-Noord (klik hier en hier) heeft nogal wat losgemaakt: duizenden keren gelezen, tientallen reacties, veel bijval voor mijn standpunt (‘Voor fietsers is het er aanzienlijker onveiliger op geworden’), maar ook de nodige kritiek.

Opmerkingen over en weer over het (vermeend) roekeloze verkeersgedrag van automobilisten of fietsers laat ik voor wat ze zijn. Neem van een ervaringsdeskundige als ik aan: tegenover elke roekeloze automobilist staat een roekeloze fietser en andersom.

Verder pik ik er een paar kritische reacties uit. Om te beginnen die van een fiets- en brommerbestuurder, die zegt: ‘In de oude situatie werd ik bijna dagelijks van mijn fiets/brommer gereden. Nu het veranderd is, is het overzichtelijker, en krijg ik al 2dgn achter elkaar voorrang van de automobilist. Het is raar, maar werkt wel degelijk!’ Als fietser onderweg van en naar Aardbeienland heb ik afgelopen week tot tweemaal toe dezelfde ervaring opgedaan. Inderdaad bizar: je krijgt pas voorrang als je geen voorrang hebt. Het vervelende is alleen dat je nooit weet of elke automobilist er zo over denkt. Derhalve lijkt het me als fietser in de nieuwe situatie toch raadzaam te allen tijde te stoppen.

Dan de uitvoerigste reactie, van een zekere Jeroen, van wie het me niet zou verbazen als hij op de een of andere manier zijn brood verdient in de infrastructuur. Volgens Jeroen is het er voor fietsers niet onveiliger op geworden. ‘Het fietsverkeer uit de voorrang halen zorgt ervoor dat een auto die met volle snelheid van de snelweg afkomt, niet zo snel in conflict komt met een fietser die net op dat moment dezelfde afrit oversteekt. Deze automobilist is al met zoveel handelingen tegelijk bezig dat het in die situatie wenselijk is zo min mogelijk conflictpunten tegen te komen. De verantwoording wordt nu bij de fietser neergelegd die alleen maar hoeft te kijken of er iets uit de richting van de snelweg komt.’ Jeroen zou misschien gelijk hebben als het uitsluitend ging om verkeer dat de A73 verlaat. Maar hij vergeet voor het gemak dat het probleem juist het grootst is bij verkeer dat de A73 oprijdt. Dan moet de fietser zowel alert zijn op voertuigen die uit z’n rug komen als op voertuigen die hem van voren naderen. Bovendien moet hij een juiste inschatting maken van hun snelheid. Geef het de fietser maar te doen! De automobilist is hier veel beter voor geëquipeerd. Nogmaals: leg aan het begin van de opritten een drempel en de automobilist wordt wel gedwongen op z’n hoede te zijn voor fietsers. Pas als dat niet zo mocht zijn, zou wat mij betreft de oplossing aan de orde zijn die gemeenteraadslid Henk Weijs (CDA) deze week per tweet suggereerde: stoplichten (klik hier).

Terug naar Jeroen. Die gaat ook in op mijn bezwaren tegen het wijzigen van de voorrangsregels bij de rotonde bij Jumbo in Sevenum: ‘Dat de fietser bij de rotonde Jumbo uit de voorrang is gehaald is conform de richtlijnen die hieraan zijn gesteld (CROW): in de bebouwde kom in de voorrang, buiten de bebouwde kom uit de voorrang. In het kader van eenduidigheid en uniformering van rotondes. Inderdaad minder fijn voor fietsers, maar komt ten goede aan de verkeersveiligheid.’ Het mag conform de richtlijnen van CROW zijn, ik geloof er om dezelfde reden als hierboven geen snars van dat de situatie bij de betreffende rotonde ten goede is gekomen aan de verkeersveiligheid van fietsers. En die eenduidigheid en uniformiteit van CROW? Waarom hebben fietsers dan bijvoorbeeld op de binnen de bebouwde kom van Horst gelegen rotonde Venloseweg – Meldersloseweg – Stationsstraat géén voorrang?

Over de Greenport Bikeway schrijft Jeroen ten slotte: ‘Past helemaal in het kader van duurzaam veilig: stimuleren van de fiets, snel, veilig en comfortabel.’ Geloof ik graag, alleen is de Greenport Bikeway in mijn ogen volstrekt overbodig, althans op z’n minst het gedeelte tussen station Horst-Sevenum en Blerick.

Conclusie: het is Jeroen (en anderen) niet gelukt mij de logica van dit alles aan het verstand te peuteren. Waarmee niet is gezegd dat dit aan Jeroen ligt, misschien zijn mijn verstandelijke vermogens wel gewoon ontoereikend.

Overigens wel nog een correctie: gezeten in de trein ontdekte ik een dezer dagen dat de volstrekt overbodige Greenport Lane ’s avonds niet baadt in het licht (zoals ik vorige week beweerde). Maar gezeten in diezelfde trein ontdekte ik tevens dat de volstrekt overbodige en nog niet eens geopende Greenport Bikeway ’s avonds wel baadt in het licht. Mag u raden wat ik daarvan vind.  

Intermezzo – Aafjeswandeling (2)

Lastig, lastig om even in een paar honderd woorden verslag te doen van een activiteit als de Aafjeswandeling, gistermiddag in Swolgen: wat of wie je ook noemt, je vergeet altijd wel iets of iemand. Bovendien is zo’n verslag vaak een slap aftreksel van het evenement zelf. En dat geldt zeker in dit geval: wie er niet bij was, heeft iets gemist dat ook met woorden, foto’s en filmpjes niet valt te reproduceren.

Desondanks: waarvan is de gehele wereldbevolking (minus de vijftig aanwezigen) gisteren verstoken gebleven? Puntsgewijs:

- de ontvangst bij eethuis BRaM met koffie/thee en heerlijk gebak uit eigen keuken, gratis aangeboden door BRaM;

- het openingswoord van de Italiaans-Horsterse Bertus Aafjesvoorvechtster Ivana van Lieshout-Fattori, met een speciaal woord van dank voor Dina Aristodemo, voormalig hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam, die Ivana stimuleerde zich in Aafjes te verdiepen;

- enkele persoonlijke herinneringen aan Aafjes van de voormalige burgemeester van Meerlo-Wanssum, Joep Hahn;

- het aan de schrijver gewijde klankbeeld van Wiek Lenssen, filmmaker én huidig bewoner van Aafjes’ Swolgense woning (klik op de pijl om de film te starten);

- het leggen van een bloemstuk op het graf van Aafjes door Ivana (klik op de pijl om de film te starten);

- de met veel zorg door Rosemarie Poels-Tonk in een eendaags Aafjesmuseum omgetoverde bed & breakfast De Oude Pastorie;

- het bezoek aan de voormalige woning van Aafjes, de deskundige toelichting daarbij van Wiek Lenssen en diens boeiende uitleg over de bebouwing in het paradijselijke bos dat de woning omringt (en de bedreigingen daarvan);

- de huiskamervertoning van enkele fragmenten uit de geweldige documentaire die Wim Hazeu in 1989 maakte ter gelegenheid van de 75e verjaardag van Aafjes;

- de persoonlijke herinneringen van Ivana aan Aafjes, ten gehore gebracht vanaf een bankje in het bos;

- de verspreid in het bos hangende aforismen van Aafjes;

- vier door Anna, Alessia, Peer en Rosemarijn vanaf een verdekte plaats voorbeeldig voorgedragen teksten uit Bid, kindje, bid, een kinderboekje uit 1944 met gebeden van Aafjes en illustraties van Piet Worm, eindigend met het briljante En kinderen, bid nu nog eens braafjes, voor Piet Worm en Bertus Aafjes;     

- een blik op de eerste Swolgense woning van Aafjes, die later fungeerde als diens ‘schrijvershuisje’ en de voordracht van het gedicht dat Yvonne Mulder aan het huisje wijdde;

- de persoonlijke herinneringen van een voormalig buurman aan Aafjes;

- de onthulling van een vooralsnog officieus straatnaambord dat de herinnering in Swolgen aan Aafjes levend moet houden (lees ook hier);

- de afsluitende gezamenlijke toast met door Ivana geschonken Soavewijn.

Maar goed, om er écht van te kunnen genieten, had u er dus gewoon bij moeten zijn.

Klein mysterie 598 – Hallo

De verbeelding legt het altijd af tegen de werkelijkheid. Zie bijvoorbeeld de bijeenkomsten waarop Poolse inwoners van Meterik binnenkort gaan leren hoe ze hun autochtone dorpsgenoten moeten begroeten. Uit Dagblad De Limburger van 15 oktober: ‘Het verzoek komt uit Meterik, een dorp waar veel Polen wonen. Veel inwoners vragen zich af waarom Polen niets terugzeggen als zij ‘hallo’ zeggen. Tijdens bijeenkomsten kunnen Nederlanders en Polen kennismaken met elkaars gewoonten. De deelnemers leren ‘goedendag’ te zeggen in beide talen.’

Als je de toch al wankele Horster economie helemaal te gronde wilt richten, lijkt dit me de ideale manier. Want u dacht toch niet dat Meterikse Polen nog aan werken toekomen als ze alle Nederlandse begroetingsvormen niet alleen uit hun hoofd moeten leren maar ze bovendien op de juiste wijze moet leren toepassen? Ik bedoel: mooi en aardig als je leert dat ‘Flippo!’ een begroetingsvorm is, als je niet weet dat je dat beter niet kunt zeggen als je de burgemeester op straat tegenkomt, heb je er nog niets aan. Zoals je als Meterikse Poolse notaris ook een vreemd figuur slaat wanneer je de plaatselijke putjesschepper ontvangt met ‘Collegiale groet’.

Wat staat de Meterikse Polen te wachten? Horst-sweet-Horst wist beslag te leggen op het lesmateriaal  van de bijeenkomsten. In les 1 worden de Meterikse Polen geacht zich de volgende vijftig Nederlandse begroetingsvormen eigen te maken:

Bezjoer!

Bonjour!

Ciao!

Collegiale groet!

Dáág!

Dag!

Euhjj!

Eyyy!

Flippo!

Gedag!

Gegroet!

Goedemiddag!

Goedemorgen!

Goedenacht!

Goedenavond!

Goedendag!

Goedenochtend!

Goeieavond!

Goeieavond deze avond!

Goeiedag deze dag!

Goeiemiddag!

Goeiemiddag deze middag!

Goeiemorgen!

Goeiemorgen deze morgen!

Goeienacht!

Goeienacht deze nacht!

Goeiesavonds!

Goeiesmiddags!

Goeiesmorges!

Goeiesnachts!

Ha!

Haaai!

Haj!

Hallo!

Hé!

Heeeeej!

Hey!

Hoi!

Ik zeg: eeejj!

Joo!

Klootzak!

Meuij!

Middag!

Moggûh!

Morgen!

Morry!

Nacht!

Ochtend!

Pipo!

Yo!

Voor wie het interesseert: in les 2 komt de afscheidsgroet aan de orde.

Intermezzo – Bertus Aafjes (3)

Arendonk 

Bekkevoort
Bertem
Den Helder
De Panne
Geraardsbergen
Glabbeek
Grobbendonk
Halen
Herzele
Hoegaarden
Hoek van Holland
Holsbeek
Kortenberg
Landen
Lo-Reninge
Lubbeek
Maldegem
Oud-Heverlee
Rucphen
Sint-Anthonis
Staphorst
Steenbergen
Tholen
Tielt
Westerlo
Wichelen
Zwalm

Nee, dit is geen readymade van Bertus Aafjes, maar een opsomming van de namen van Nederlandse en Belgische gemeenten waarin geen enkele straat is vernoemd naar een dichter. Tot drie jaar geleden behoorde ook Horst aan de Maas tot dit rijtje. Toen kreeg Horst de Jan ván Teng gats, een steegje vernoemd naar dialectschrijver en -dichter Jan Verheijen.

Daarmee steeg Horst aan de Maas van de beschamende laatste naar de voorlaatste plaats op de door het Instituut voor Nutteloze Onderzoeken samengestelde ‘Ranglijst van gemeenten die dichters hebben gehuldigd met een straatnaam’ (klik hier en hier). Horst aan de Maas kwam daarmee te verkeren in het illustere gezelschap van

Assenede
Begijnendijk
Berlare
Diest
Galmaarden
Haacht
Heist-op-den-Berg
Herent
Herentals
Herk-de-Stad
Kruibeke
Lebbeke
Machelen
Mol
Ninove
Riemst
Rijkevorsel
Rumst
Sint-Truiden
Stabroek
Tienen
Tremelo
Wervik
Zoutleeuw

‘Heel mooi’,  zult u ongetwijfeld zeggen. Maar het is nog veel mooier. Sinds gisteren verkeert Horst aan de Maas namelijk in het illustere gezelschap van

  

Bolsward
Diksmuide
Halle
Kapellen
Kontich
Meise
Mortsel
Reimerswaal
Rotselaar
Wingene
Zeebrugge

Dit zijn allemaal Nederlandse en vooral Belgische gemeenten met liefst twee naar dichters vernoemde straten. En sinds gisteren heeft Horst aan de Maas zich dus bij dat illustere gezelschap gevoegd. Bij het voorheen naamloze trapveldje tussen Merellaan en Vinkenlaan in Swolgen onthulde Ivana van Lieshout-Fattori, grote animator van de Aafjesrevival in Horst aan de Maas, gistermiddag (klik hier) dit straatnaambordje ter ere van de honderd jaar geleden geboren schrijver en dichter:

Het betreft vooralsnog een officieus bordje, maar het kan slechts een kwestie van tijd zijn voordat de gemeente Horst aan de Maas het veldje ook officieel tot Bertus Aafjesveldje zal verheffen. Tenzij men ten gemeentehuize weer een bepaalde gevoeligheid uit de hoge hoed weet te toveren die verhindert dat het zover komt.

Klein mysterie 597 – Fietsers

Tot de vele Horster verkeersonbegrijpelijkheden hebben voor mij altijd de drempels bij de A73-afslag Horst-Noord behoord. Geen drempels bedoeld voor auto’s, maar fietspaddrempels.

Rechtdoorgaand fietsverkeer op dezelfde weg, afdraaiend autoverkeer. Het leek me zo klaar als een klontje: die drempels waren op de verkeerde plaats geland, ze zouden niet op het fietspad moeten liggen maar op de op- en afritten van de A73. Ter beteugeling van de snelheid van het autoverkeer en ter vergroting van de veiligheid van het toch al zo kwetsbare fietspadverkeer.

Groot was dan ook mijn vreugde toen ik onlangs las dat de A73-afslag Horst-Noord twee achtereenvolgende weekeinden zou worden afgesloten vanwege werkzaamheden aan de op- en afritten: na vele, vele jaren zou deze grove misstand dan eindelijk worden rechtgezet.

Ik had het kunnen weten: weer eens volstrekt verkeerd gedacht. Terwijl ik hoopte op vermindering van het aantal Horster verkeersonbegrijpelijkheden, hebben de werkzaamheden juist geleid tot een vermeerdering. Het (rechtdoorgaand) fietspadverkeer dient voortaan voorrang te verlenen aan het (afdraaiend) autoverkeer.

De Heilige Koe wéér wat hoger op haar voetstuk gezet. De omgekeerde wereld natuurlijk. Druist in tegen alle logica. Maakt het er voor het fietspadverkeer alleen maar nóg onveiliger op. Fietspaddrempels zouden wellicht nog een heel klein beetje soelaas hebben kunnen bieden, maar geloof het of niet: die zijn nu juist weggehaald!

Schrijnend om te zien hoezeer ruim baan wordt gemaakt voor die volstrekt overbodige Greenport Bikeway, terwijl fietsers op plaatsen waar het er werkelijk toe doet, zoals hier, maar ook bij de rotonde nabij Jumbo in Sevenum, het onderspit delven. Schrijnend ook om te zien hoe die volstrekt overbodige Greenport Lane baadt in een zee van licht, terwijl fietspaden als die tussen Horst en Tienray, tussen Horst en Venray en tussen Horst en Venlo het zonder lantaarnpalen moeten stellen. Schrijnend ook om te zien hoezeer in het centrum van Horst de rode loper wordt uitgelegd voor de parkerende auto, terwijl de fietser maar moet zien waar-ie z’n vehikel kan neerkwakken.

Kan iemand me misschien eens de logica van dit alles aan het verstand peuteren?    

Klein mysterie 595 – Boodschappenbriefje (8)

Elke gek z’n gebrek. Zo ben ik sinds enkele jaren opraper van Horster boodschappenbriefjes. Hoewel ik mezelf niet als dwangmatig opraper zou willen betitelen heb ik inmiddels wel een collectie opgebouwd die bestaat uit meer dan honderd exemplaren. Met het interpreteren van die briefjes kun je avonden vullen: zou de schrijver nou een bijstandsmoeder met drie kinderen of een bankdirecteur zijn? Hoeveel gezinsleden hebben een bijdrage geleverd aan het briefje? Leiden schrijvers van chaotische briefjes ook een chaotisch leven? Is de auteur dialectspreker? U ziet, een vrij onschuldig vermaak, zonder enige wetenschappelijke pretentie.

Het merendeel van de opgeraapte briefjes is niet heel bijzonder. Iets in de trant van ‘1 pond suiker, 2 kroppen sla, 2 pakken yoghurt, Pringles (paprika), 1 fles cola’ en dat was het dan. Valt niet zo heel veel aan te interpreteren. Zo af en toe doe ik ook wel eens mooie vondsten. Doemt er ineens ‘petatte’ op tussen de afbakbroodjes, de peperkoek en de muntthee. Is ‘muziek’ verdwaald op een briefje met biogarde, brie en avocado. Stuit ik op het prachtige ‘kluutjes’, zonder te weten wat de schrijver daarmee zou kunnen bedoelen. Tref ik een klassieker als ‘champions’ aan in het gezelschap van kougum, foolie en ertesoep.

Bijzonder zijn ook de niet in het Nederlands geschreven briefjes. Zo bevinden zich in mijn collectie Duits-, Pools- (minder dan je misschien zou verwachten) en Engelstalige briefjes. Absoluut pronkstuk in dit genre is een briefje dat ik een jaar of twee geleden opraapte bij de ingang van Albert Heijn:

Arabisch? Farsi? Omdat ik het opraapte bij Albert Heijn ging ik er vanuit dat het een boodschappenbriefje is, maar voor hetzelfde geld zou het ook een doktersrecept of spiekbriefje kunnen zijn. Bij gebrek aan iemand in mijn omgeving die het Arabisch of Farsi machtig is, leidde het briefje twee jaar lang een slapend bestaan. Totdat ik onlangs mijn kans schoon zag, toen ik dankzij de 1e Horster Twittershow in contact kwam met Shatha Jahola – Horsterse van Irakese afkomst. Kon zij het briefje misschien duiden? Jazeker! Shatha was zelfs meteen bereid het uit het Arabisch in het Nederlands te vertalen (waarvoor ik haar bij dezen graag mijn eeuwige dank betuig). Komt-ie:

5 Tonijn

4 Dressing

2 Zout

4 [doorgekrast]

4 [maar nu in het Arabisch!] Dreft

pak melk 

3 [in het Arabisch] olijfolie

2 [in het Arabisch] witte kaas

1 [in het Arabisch] meel

Inderdaad een boodschappenbriefje! Fascinerend! En dan bedoel ik niet zozeer de producten als wel de cijfers. Hoewel niet helemaal valt uit te sluiten dat het om 5 tonijnen, 4 dressings enzovoort gaat, houd ik het erop dat hier sprake is van een nummering. Is dat op zich al vrij uniek, het feit dat de schrijver met de nummering ogenschijnlijk flink in de knoop is geraakt, maakt dit briefje helemaal tot een topstuk in mijn collectie. Op 5 en 4 valt niets aan te merken. Daarna lijkt de auteur de draad te zijn kwijtgeraakt: hij of zij laat de 4 volgen door een 2, begint te krassen, schakelt van onze Arabische cijfers over op Arabisch-Indische, gebruikt weer een 4, laat het pak melk ongenummerd en telt vervolgens doodleuk terug van 3 tot 1. Waarom trouwens beginnen bij 5 en eindigen bij 1? Andersom had toch veeleer voor de hand gelegen? Volledig van het padje, deze meneer dan wel mevrouw? Of bevat dit briefje een logica die te hoog is gegrepen voor deze kaaskop?

Klein mysterie 596 – Rowwen Hèze

‘Dat row van Rowwen Hèze, wat betekent dat eigenlijk?’, vroeg een hooggeleerde dame die het Horster dialect niet machtig is me een dezer dagen. Typisch gevalletje vragen naar de bekende weg dacht ik in eerste instantie. Row? Dat is toch gewoon … eh … row? Het bleek dus typisch géén gevalletje vragen naar de bekende weg.

Waar ben ik de afgelopen dagen niet overal geweest? Hoofdwegen, zijwegen, B-wegen, onverharde wegen, zandwegen, ballastwegen en weet ik wat voor wegen ik verder nog heb bewandeld, maar het komt me voor dat ik uiteindelijk ben verdwaald en op een doodlopende weg ben beland. Zelfs uitspraak en schrijfwijze zijn al problematisch. Ik geef mijn mening graag voor een betere, maar volgens mij is het niet (klik op pijl)

Dat schrijf je in elk geval niet als row. Hoe dan wel? Typisch gevalletje voor de dialectpolitie dunkt me. Iets van rów, roow of roôw of ergens daar tussenin?

Rów (laat ik die schrijfwijze hier maar aanhouden) komt helaas niet voor in de beide Horster woordenboekjes. Zonder er al te diep over na te denken, zou ik het zelf vertalen met ‘ruw’. Rów waer – ruw weer. Rówwen Hèze (Haeze komt me eigenlijk juister voor) – Ruwe Hesen? Waarom niet?

Maar enne rówwen duvel dan? Dat is dan toch eerder ‘een wilde duivel’ dan ‘een ruwe duivel’. Rówwen Hèze – Wilde Hesen? Of ben ik wellicht abuis met mijn interpretatie van enne rówwen duvel? Het Venrays woordenboek vermeldt bij ròwwen dūvel: ‘onnauwkeurig persoon, slordig iemand.’

(Zandweg: De neeje knaecht ziet nie allenneg uut as enne ròwwen dūvel, hìj is ’t ok nog!’) 

Venrays is weliswaar geen Horster, maar toch. Aan ròw kent het Venrays woordenboek verder de betekenissen ruw, ruig en wild toe.

(Onverharde weg: ‘Wat ziede ’r toch ròw uut! – Wat zie je er toch ruig uit.’) 

Nog ingewikkelder wordt het na raadpleging van Het dialect van de gemeente Meerlo-Wanssum. Row, rów, ròw, roow en roôw komen daarin allemaal niet voor. Wel rauw: ‘rauw wèèr – ruw weer.’

(Zijweg: ‘’t Is rauw wèèr – De bevalling is bezig.’) 

Maar in het Meerlo-Wanssums heeft rauw ook nog een tweede betekenis: ‘onverzorgd, ongekookt. Wat ziede d’r rauw üt – Wat zie je er slordig, onverzorgd uit.’

(B-weg: ‘Ik haj die meid nog liever rauw ás enne pastoeër gebraoje. Ik lustte dat meisje nog liever ongekookt als een pastoor gebraden.’) 

Mielders, Swólgs en Tienders zijn weliswaar evenmin Horster, maar toch.

Op grond van het bovenstaande lijkt me de conclusie gerechtvaardigd dat het Venrays en het Meerlo-Wanssums geen onderscheid kennen tussen de Nederlandse begrippen rauw en ruw. Geldt dat ook voor het Horster? En spreek je rauw in het Horster eigenlijk wel uit als rów? Of toch als row? Rowwe grunte of rówe grunte?

(Ballastweg: met de wetenschap van nu en met de wetenschap dat Christiaan Hesen (‘Rowwen Hèze’) een lege oogholte had die vol ongedier­te zat, altijd kapotte kleren droeg, zich nooit waste en het sap van zijn pruimtabak door zijn stoppelbaard naar beneden liet drijven, is het verleidelijk row te vertalen met ‘ongeciviliseerd’ – maar vraag me niet wat dat dan weer precies betekent.)  

Ik zei het toch: ik ben hopeloos verdwaald! Wie helpt me en voert me terug naar de raechte waeg?

Intermezzo – Wandeltocht

NS-wandeltochten die beginnen bij station Horst-Sevenum, leiden nog niet allerwegen tot grote vreugde. Monica Wesseling maakte van haar hart geen moordkuil in haar op 22 februari van dit jaar in Trouw verschenen recensie van de tweedaagse NS-wandeltocht Mariapeel. Twee veelzeggende citaten uit haar artikel: ‘Het platteland is afwisselend saai en regelrecht lelijk’ en ‘De omgeving van station Horst-Sevenum is met industrieblokken en “tijdelijk neergezette dingen” al net zo lelijk als die van grotere dorpen en steden.’

Ik schreef er een maand later een stukje over (klik hier). Wat ik toen niet wist, was dat de NS vijf dagen vóór de recensie van Monica een promotiefilmpje over een niet met name genoemde, eveneens op station Horst-Sevenum beginnende wandeling op YouTube had geplaatst. Had ik dat wel geweten, dan had ik er beslist melding van gemaakt. Het genante filmpje van 1.58 minuten is namelijk van een onovertroffen stupiditeit. Hoofdpersonen zijn een moeder en dochter uit Den Haag. Marjolein en Shakira, ook wel door het leven gaand onder de o zo guitige naam Spoordeelduo. Meer zal ik niet verklappen, kijk zelf maar:

Ook zo benieuwd of die Uggs het wel allemaal hebben overleefd? Ik werd zaterdag op het filmpje attent gemaakt door een tweet van stationsrestauratie De Staatsie: ‘Wandeltocht @Horstaandemaas in de aanbieding bij de ns. https://m.youtube.com/watch?v=urLq75hUy8M … @keeshcvanrooij @birgitopdelaak @BobVostermans :horstpromo!’

Horstpromo? Het is maar hoe je het bekijkt … Ik zie er niet eens De Staatsiepromo in, want uit het hele filmpje blijkt nergens dat Shakira het over De Staatsie heeft als ze zegt ‘echt effe ’n leuke plek om heel eve uit te ruste’. Maar goed, het woord Horstpromo(tie) hoeft maar te vallen of onze bestuurders beginnen te kwispelen. En dus werd de tweet van De Staatsie braafjes geretweet door de drie aangesprokenen, burgemeester Kees van Rooij en de wethouders Birgit Op de Laak en Bob Vostermans. Wat ik me dan afvraag: beschouwen zij zo’n filmpje daadwerkelijk als Horstpromotie of retweeten ze zo’n tweet mede in het kader van hun zelfpromotie zonder het filmpje ook maar een blik waardig te hebben gekeurd?  

Overigens (1) lijkt het er verdacht veel op dat de NS de tweedaagse wandeltocht Mariapeel intussen uit het aanbod heeft geschrapt. Alle links naar de wandeling lopen namelijk dood. Had Monica Wesseling misschien toch een heel klein beetje gelijk?

Overigens (2) hoeven wandelaars bepaald niet met de handen in het haar te zitten: zondag vindt in Swolgen een Aafjeswandeling plaats en dat is zowel Horstpromo als Swolgenpromo als Aafjespromo als BRaMpromo. Lees er hier en hier meer over.