Intermezzo – Grand Palais Oriëntal

Sinds jaar en dag betekent de eerste zondag van mei: kermis in Horst. Alleen in 2020 en 2021 niet.

Exact een eeuw geleden bestond corona nog niet en behoorde de laatste van de drie Spaanse griepgolven al een tijdje tot het verleden. En dus kon de Horster kermis in 1921 gewoon doorgang vinden. Met een primeur nog wel: voor de eerste maal deed het Grand Palais Oriëntal Horst aan. ‘Nederlands gevierd specialiteiten theater’ verzorgde op het huidige Wilhelminaplein blijkens een advertentie in de Nieuwe Venlosche Courant elk uur een ‘groote voorstelling’ en dagelijks om acht uur zelfs een ‘groote gala voorstelling’.

Wat die grote (gala)voorstellingen precies behelsden, blijkt helaas niet uit de advertentie. Ook verslagen of gepubliceerde herinneringen bestaan bij mijn weten niet. Althans geen Horster verslagen of herinneringen. Uit andere plaatsen bestaan die wel. Exact hetzelfde als in Horst zal het er elders niet aan toe zijn gegaan in het Grand Palais Oriëntal, maar veel zal het ongetwijfeld niet hebben gescheeld.

In 1930 haalde een zekere Reijnout in diverse kranten herinneringen op aan een bezoek aan het Grand Palais Oriëntal:

Esmeralda was al in 1916 actief in het Grand Palais, zo blijkt uit de Provinciale Noordbrabantsche en ’s Hertogenbossche Courant van 13 september van dat jaar:

Het Eindhovensch Dagblad rept in 1922 van een man die zweeft in een groot aquarium en ‘een dame met de wonderlijkste lichteffecten en kleurverscheidenheden’ in het Grand Palais op de Helmondse kermis:

Een jaar later zijn op de kermis in Breda Miss Bianca, de twee Lino’s en Tarti’s de nieuwe sterren aan het firmament van het Grand Palais:

Wie was die ‘populaire Jean Klein’ eigenlijk? Veel meer dan dat hij ‘als jongmensch het Duitsche gymnasium verliet, naar Amerika trok en in de acrobatiek terecht kwam’ heb ik vooralsnog niet weten te achterhalen. Deze wijsheid ontleen ik aan Tubantia van 3 april 1920. Daarin ontvouwt Klein ook zijn kijk op de menselijke geest: ‘Er zijn vijf temperamenten: het optimistische, het pessimistische, het melancholische, het sanguinische en nog een dat wij tot onze spijt X moeten noemen.’ Welk temperament hij zelf had? ‘Ik heb ’t optimistische.’

De pijn van het gemis van de Horster meikermissen van 2020 en 2021 valt nog te overzien. Wat pas echt erg is? Dat ik de Horster meikermis van 1921 heb moeten missen.

Intermezzo – Arbeidsmigranten (3)

Na de gemeenteraadsvergadering van vorige week ging nogal wat aandacht uit naar de al dan niet vermeende belangenverstrengeling van VVD-raadslid Yvonne Douven (klik hier). Niet meer dan terecht. Toch mag dit niet afleiden van waar het anderhalf uur lang eigenlijk om ging: de huisvesting van arbeidsmigranten (klik hier en ga naar 24.20 minuten).

Voor de verandering liep er nog eens een klassieke links-rechts-scheidslijn door de raadszaal. Yvonne Douven kwam vooral op voor het belang van de ondernemer. Ze riep verontwaardigd uit: ‘We geven bijna het signaal af dat we in Horst aan de Maas tegen de boeren zijn.’ Daar tegenover stonden D66+GroenLinks, PvdA en SP, die zich vooral sterk maakten voor de belangen van de inwoners en de arbeidsmigranten. Eveline Baas (D66+GroenLinks): ‘Draag zorg voor de internationale werknemers die hier komen. Zolang we die zorg niet kunnen garanderen, zeggen wij: verstrek als gemeente geen nieuwe vergunningen meer aan bedrijven voor het huisvesten van arbeidsmigranten. Het beleid is te veel gericht op de ondernemer zelf en te weinig op de maatschappelijke effecten en de arbeidsmigranten zelf.’ Sonja van Giersbergen (SP): ‘Het kan beschaafder en eerlijker.’ Jan Wijnen (PvdA): ‘We mogen niet accepteren dat internationale werknemers structureel kwetsbaar zijn in hun werk en huisvesting. De huisvesting van arbeidsmigranten is te vaak te slecht, te duur en te onzeker door de afhankelijkheid van de werkgever. Het geluid van de internationale werknemers zelf wordt te weinig gehoord.’’

Klassiek is ook dat links vervolgens toch weer onderling verdeeld is. D66+GroenLinks stemden uiteindelijk tegen het voorliggende plan. De PvdA stemde ondanks de doorwrochte analyse en het kritische betoog van Jan Wijnen voor. Jan Wijnen: ‘Dit plan gaat de goede richting op. De huisvesting loskoppelen van de werkgever zien we als stip op de horizon.’ Hij werd in deze opvatting gesteund door verantwoordelijk wethouder Roy Bouten (PvdA): ‘We zetten een goede stap in het belang van de arbeidsmigranten.’

Als Jan Wijnen en Roy Bouten dit 25 jaar geleden hadden gezegd, zou ik er mogelijk mee hebben kunnen leven. Maar na decennia van misstanden die maar blijven voortduren, is de fase van stippen op de horizon en stappen in de goede richting wel voorbij. Zeker nu het erop lijkt dat de gemeente er de komende jaren nog vele duizenden arbeidsmigranten bij krijgt. De praktijk heeft – hoe voorspelbaar – afdoende uitgewezen dat aan wonen bij de werkgever allerlei bezwaren kleven. Stop daar dan ook mee. Vandaag, morgen of desnoods overmorgen, maar niet op een datum ergens aan de horizon. Neem als gemeente gewoon zelf de verantwoordelijkheid voor de huisvesting van arbeidsmigranten en dwing ondernemers daaraan mee te betalen. Dakloosheid, uitbuiting, woekerprijzen, discriminatie en speculatie op de woningmarkt wil, kan en mag je als gemeente toch niet tolereren?

Ingezonden – In Passie Bloeyende

Horst-sweet-Horst ontving een ingezonden bijdrage van Jan Duijf (Kloosterstraat Horst) over het enigszins schimmige partijcomité In Passie Bloeyende:

IN PASSIE BLOEYENDE

Onlangs vond een niet nader te noemen plaatsgenoot bij toeval in Grubbenvorst handgeschreven aantekeningen van bestuurslid A. die een schril licht werpen op het recente publiciteitsoffensief van diens politieke partij. De vondst is een bevestiging van het vermoeden dat ontstond door de in de Markies van Sevenum gemaakte geheime filmopnames die sinds enige tijd op de sociale media circuleren. Dat restaurant, gelegen nabij de ruïne van Huijs ter Donck, staat gemeentelijk bekend als het clublokaal van de bedoelde politieke groepering.

De  uitspanning zou door de vereende inspanning van kopstukken van de desbetreffende partij indertijd voor een habbekrats in handen zijn gespeeld van de huidige eigenaar, die op zijn beurt als dank voor de door hem ontvangen belasting- en subsidiegelden in een plaatselijk blad steunbetuigingen schrijft aan zijn weldoeners en hun opvolgers. Het wekt dan ook geen verbazing dat juist deze Nouveau Riche D., samen met het eerder genoemde bestuurslid A., bestuurslid B., een oud-wethouder E. en een gemeenteraadslid C., het partijcomité In Passie Bloeyende vormt.

Volgens het veiliggestelde document zou het doel van het comité zijn: ‘Het vergoelijken en maskeren van onkundig, onbehoorlijk en onwettig gedrag van partijgenoten.’ Volgens de gepassioneerde woordvoerder van het comité, gemeenteraadslid C., is de intentie helemaal niet negatief, maar juist gericht op ‘een actieve en positieve ondersteuning van partijgenoten in nood’. Hij zegt absoluut niet te begrijpen dat mensen ‘het nodig vinden om middels ingezonden brieven zwart te maken wat wit is’.

Jan Duijf Kloosterstraat

Intermezzo – Integriteit

Integriteit. Een veel gebezigd woord dezer dagen, vooral ook in Limburg. Nu heeft het zelfs Horst aan de Maas bereikt. De raadszaal van het gemeentehuis zelfs. Gisteravond tegen tienen. Aan de orde was het Voorstel tot het gewijzigd vaststellen van het Paraplubestemmingsplan Parapluplan internationale werknemers Horst aan de Maas 2021. In Tren- en Truuj-taal: het ging ruim anderhalf uur over de huisvesting van arbeidsmigranten (klik hier en ga naar 24.20 minuten).

Yvonne Douven, woordvoerder namens de VVD: ‘Vooraf wil ik even benadrukken dat ik dit thema vanavond behandel vanuit algemeen belang. Ik heb namelijk ook nog een andere betrokkenheid op dit thema.’
Henk Weijs (CDA): ‘Als ik de inbreng van mevrouw Douven hoor, zou ik haar willen vragen of ze wat meer kan duiden waarom ze hiervoor kiest, gezien haar achtergrond.’
Yvonne Douven: ‘Onze partij hecht eraan onafhankelijk te zijn en geen gevoelens van belangenverstrengeling te willen oproepen. Ik wil dat toch telkens even aan de voorkant meegeven. En we staan erin zoals we erin staan.’
Sonja van Giersbergen (SP): ‘Wij vinden het prima dat mevrouw Douven het woord voert over deze zaak. Ze heeft er inhoudelijk gewoon heel veel verstand van. Maar ze heeft ook een persoonlijk belang. In die zin maken wij er bezwaar tegen als mevrouw Douven meedoet aan de stemming over dit plan.’
Yvonne Douven: ‘Wij hebben geen persoonlijk belang. Ik heb zoals gezegd een bepaalde betrokkenheid en ik heb ook duidelijk aangegeven dat ik hier spreek namens het grote belang van de VVD en haar achterban.’
Sonja van Giersbergen: ‘Omdat u gezamenlijk een huishouden voert met iemand die zijn geld mede verdient met het huisvesten van arbeidsmigranten en dit plan dus grote consequenties voor u kan hebben, vinden wij dat u niet objectief kunt oordelen.’
Henk Weijs: ‘Het algemeen belang dat mevrouw Douven zegt te dienen, kwam niet duidelijk naar voren uit haar bijdrage. Het is overigens niet aan mij om te zeggen dat ze niet aan de besluitvorming mag deelnemen. Dat is haar eigen afweging. Ik ga dus niet zover als mevrouw Van Giersbergen.’
Jan Wijnen (PvdA): ‘Ik vertrouw op de integriteit van mevrouw Douven in dezen.’
Yvonne Douven: ‘Het is zo transparant als maar wat.’
Sonja van Giersbergen: ‘Omdat mevrouw Douven toch heeft gestemd over het voorstel gaan we het voorstel aanbieden aan de Kroon ter vernietiging. Dit omdat wij vinden dat de integriteit is geschonden.’

En nu maar wachten op het oordeel van de Kroon. Benieuwd! De schijn van belangenverstrengeling lijkt me op z’n minst aanwezig. Wat niet wil zeggen dat de belangen inderdaad verstrengeld zijn. De vraag is alleen of een volksvertegenwoordiger de schijn van belangenverstrengeling moet willen oproepen. En inderdaad hoe objectief een oordeel kan zijn als je zelf ergens een persoonlijk belang bij hebt.

Intermezzo – Kerkfoto’s

En toen ploften er, enkele weken geleden, zomaar ineens drie foto’s in mijn brievenbus. Twee van een verwoeste kerk, een van een kerk in aanbouw. Drie foto’s zonder enige duiding. Zonder afzender ook. Een schenking van iemand die op de hoogte is van mijn belangstelling voor de lokale geschiedenis? Ik proefde er in elk geval ook een aansporing in om er in stukje aan te wijden op Horst-sweet-Horst.

Op een van de foto’s herkende ik Leonard Debye, voormalig pastoor-deken van Horst. En die verwoeste kerk, was dat niet die van Meterik, met op de ene foto het nog altijd bestaande transformatorhuisje? Ik kon het zo snel niet achterhalen. Geleidelijk verdwenen de foto’s uit mijn blikveld. Totdat ik deze week Joop, mijn oom uit Blerick, aan de telefoon had. Enigszins terloops meldde hij enkele weken geleden drie uit het familiearchief afkomstige foto’s van de Sint-Lambertuskerk in Horst in mijn brievenbus te hebben gedeponeerd. Op een ervan stond zijn broer, tevens mijn vader. Vandaar dat ik ze kreeg. Raadsel opgelost!  

Laten we beginnen met de foto waarop mijn vader als misdienaar prijkt (rechts). Naast mijn vader inderdaad deken Debye (met wie m’n vader later nog wel eens de degens zou kruisen) en links Leo Wijnen, eveneens in de rol van misdienaar. Ik vermoed dat de foto is gemaakt op 26 augustus 1951 – mijn vader was toen 12 –, de dag van de officiële eerstesteenlegging van de nieuwe Sint-Lambertuskerk. De huizen op de achtergrond zouden dan aan de Hoofdstraat moeten liggen. Overigens meen ik mijn vader ook te herkennen op een andere foto van de eerstesteenlegging, helemaal rechtsonder. De misdienaar naast hem zou dan logischerwijze weer Leo Wijnen moeten zijn.

De belangstelling voor de eerstesteenlegging viel overigens tegen omdat diezelfde middag aan de Herstraat het rieten dak van villa De Roskam, bewoond door de familie Vullinghs, vlam vatte. Deken Debye was not amused, bleek enkele dagen later in De Echo van Noord-Limburg:

‘We zijn niet tevreden over de opkomst der parochianen. Zelfs als we brand en andere dingen in aanmerking nemen dan was deze nog beneden peil te noemen. We moeten eerlijk bekennen dat we dit geen ogenblik hadden verwacht.’

Dan die twee andere foto’s. Enig geblader in diverse publicaties leidde tot de onomstotelijke conclusie dat het hier niet de naoorlogse puinhopen van de Meterikse kerk betreft maar die van de Sint-Odakerk in Melderslo. Beide foto’s zijn (onder meer) afgedrukt op bladzijde 111 van deel 6 van Oud Horst in het nieuws. Ook dit trafohuisje bestaat trouwens nog steeds: het ligt op de kruising Vlasvenstraat – Odastraat – Rector Mulderstraat.

P.S. Ik vroeg Joop of ik hem in dit stukje ‘J.’ moest noemen of dat ‘Joop’ ook was toegestaan. Zijn reactie is te mooi om onvermeld te laten: ‘Ik ben geen boef, je mag mijn naam noemen. Terzijde: als dank voor het kordate optreden van de vrijwillige brandweer van Horst tav de brand rieten dak De Roskam is Vullinghs de brouwer toegetreden tot de vrijwillige brandweer. Jammer dat Jun [mijn vader] kerkelijke bezigheden had anders had hij beslist vooraan gestaan in Herstraat.’

Intermezzo – Rudy

Wie wil weten hoe moedeloosheid eruit ziet, zou ik willen aanraden om de raadsvergadering van de gemeente Horst aan de Maas van afgelopen dinsdag terug te kijken (klik hier). Ga naar 57 minuten en let vervolgens vijf minuten lang op het gezicht van Henk Kemperman, gemeenteraadslid namens D66+GroenLinks.

Aan de orde is de bestemmingsplanwijziging Venrayseweg 81 in Horst. Henk Kemperman vraagt verantwoordelijk wethouder Rudy Tegels (CDA) waarom in dit geval wordt afgeweken van het bestemmingsplan.
Rudy Tegels (CDA): ‘We handelen hier naar iets dat u zelf heeft vastgesteld. In een document. Dat heet de Structuurvisie. Dat is een document van 148 pagina’s. Daarin staat het precies omschreven.’
Henk Kemperman: ‘Dat is geen antwoord op mijn vraag. Dat in de Structuurvisie staat dat het mag, is geen overweging voor de afwijking. Afwijken van een bestemmingsplan doe je op basis van specifieke overwegingen. Bijvoorbeeld: “Hier is sprake van een algemeen maatschappelijk belang.”’
Burgemeester Ryan Palmen: ‘Wethouder Tegels, wat zijn de overwegingen bij dít plan?’
Rudy Tegels: ‘Het is toegelicht waarom we daarvan afwijken. In het groter geheel is dit vastgelegd in de Structuurvisie. Dus we stellen het bestemmingsplan vast, maar we kunnen ook, bij nader inzien, van een bestemmingsplan afwijken. Er is één bevoegd gezag dat dat kan, en dat is de gemeenteraad, dat bent u. Hoe we dat met elkaar geregeld hebben, dat is vastgelegd in de Structuurvisie, meneer Kemperman. U komt hier een aantal keer op terug en daarom verwijs ik u naar het document waarin staat wat in z’n algemeenheid de afwegingen zijn.’
Ryan Palmen: ‘De heer Kemperman vraagt naar het waarom van de afwijking.’
Henk Kemperman: ‘Ja! Ik krijg geen antwoord en dat vind ik heel vervelend.’
Kay Thijssen (Essentie): ‘Ik geloof dat het antwoord op de vraag van de heer Kemperman op bladzijde 17 staat.’
Ryan Palmen: ‘Ik denk dat de heer Kemperman meer naar het waarom en niet zozeer naar het hoe vraagt.’
Henk Kemperman [diepe zucht]: ‘Ik geef het op.’
Henk Weijs (CDA): ‘Vraagt de heer Kemperman zich af welke economische of maatschappelijke afwegingen zijn gemaakt? Is dat de richting waarin hij denkt? [Henk Kemperman knikt bevestigend] Dat is inderdaad een vraag die de wethouder moet beantwoorden.’ [De wethouder doet er het zwijgen toe]

Ik heb over deze gênante vertoning vijf opmerkingen:
1. De moedeloosheid en frustratie van Henk Kemperman zijn meer dan begrijpelijk
2. Alle lof voor Henk Weijs dat hij het opneemt voor Henk Kemperman
3. Lof voor de interventies van Ryan Palmen
4. Onbegrijpelijk dat Ryan Palmen de wethouder niet dwingt tot een antwoord op de eenvoudige vraag van Henk Kemperman en zich uiteindelijk neerlegt bij het lulverhaal van de wethouder
5. Dit is het zoveelste bewijs dat Rudy Tegels volkomen ongeschikt is voor zijn functie

Intermezzo – Broclie

Broclie. Toegegeven: ik had zelf ineens ook een lichte twijfel hoe je het precies spelt. Broccoli toch? En geen broccolie? Inderdaad. Broccoli en champignons zijn ongetwijfeld de producten die op boodschappenbriefjes het vaakst verkeerd worden gespeld. Met dit verschil dat er voor broccoli misschien wel tien varianten bestaan en voor champignons slechts één, namelijk champions.

Alsof spelling er trouwens toe doet op boodschappenbriefjes. Tuurlijk niet. Al schrijf je het als broekolie, zolang jíj maar weet dat het om broccoli gaat, is het goed.

Het broclie-briefje, twee weken geleden opgeraapt op het trottoir voor de ingang van Lidl en Plus in Horst, is ook interessant omdat het een toonbeeld is van de spreekwoordelijke Hollandse zuinigheid. Mijn veronderstelling is dat het liefst drie keer is gebruikt om boodschappen te doen: één keer voor mik, spek en broclie, één keer voor witlof, wortels, ketjap, stokbrood en zalm en één keer, aan de achterzijde, voor slagersham, 2 mik, vis en pudding.

Betweters zouden kunnen opperen dat het gaat om één keer boodschappen doen bij drie verschillende winkels. Mij lijkt dat stug: waarom zou je mik bij twee supermarkten halen?

Resteert die ‘99’. Slagersham die 99 cent kost? Onwaarschijnlijk. ‘Niet vergeten nog eens dat heerlijke 99 van Toto af te spelen?’ Nog veel onwaarschijnlijker. 99 Luftballons dan? Iets minder onwaarschijnlijk. Maar neem van mij aan: 99 is het huisnummer van degene aan wie Jan vanmiddag zijn elektrische fiets heeft verkocht en die hij hem vanavond gaat bezorgen.

Wat betreft boodschappenbriefjes ontkom ik er ditmaal ook niet aan ongegeneerd reclame voor mezelf te maken. Op Horst-sweet-Horst gaat het altijd om boodschappenbriefjes uit Horst aan de Maas. In Venray gaat het om Venrayse boodschappenbriefjes. Dit in het kader van de door Odapark  georganiseerde kunstwandelroute in het kader van Het Laatste Avondmaal. (Wie deed eigenlijk de boodschappen voor het Laatste Avondmaal? Maria? Zou ze ook een boodschappenbriefje hebben gemaakt?)

Venrayse Boodschappen beslaat drie ruiten van Schoolstraat 26 en bestaat verder ook nog uit een Boodschappenbriefjesbrievenbus. Vergelijkbare brievenbussen staan ook in een aan aantal Venrayse supermarkten. Venraynaren konden en kunnen er hun boodschappenbriefjes in deponeren. Dat is de afgelopen weken al in ruime mate gebeurd.

Eén ruit van Schoolstraat 26 is beplakt met korte Whatsappdialogen over boodschappenbriefjes. De twee andere ruiten zijn beplakt met (Venrayse) boodschappenbriefjes én (wekelijks wisselende) commentaren op een aantal van die briefjes, onder het motto ‘Toon mij uw boodschappenbriefje en ik zeg u wie u bent’. Een en ander mondt uiteindelijk eind mei uit in zoiets als ‘Een typologie van het Venrayse boodschappenbriefje’. Oh ja, een Horster element is er natuurlijk ook: op de achtergrond klinkt het geluid van Horstenaren die Horster boodschappenbriefjes voorlezen.

Volg vooral ook de Venrayse Boodschappenpagina’s op Facebook en Instagram met telkens nieuwe foto’s en teksten: https://www.facebook.com/VenrayseBoodschappen en https://www.instagram.com/venrayseboodschappen/