Trapveldjesvoetballers (4)

Ontvallen aan het legioen der trapveldjesvoetballers: Ahed Atef Bakr (10), Zakaria Ahed Bakr (10), Mohamed Ramez Bakr (11) en Ismael Mohamed Bakr (9), Gaza, overleden 16 juli 2014  

Op 7 oktober van het afgelopen jaar brak in Gaza de oorlog uit tussen Israël en Hamas. Het is een misverstand om te denken dat pas vanaf die dag trapveldjesvoetballers in Gaza om het leven kwamen door Israëlisch ingrijpen. Op woensdag 16 juli 2014 werden vier jongens – neven van elkaar – die op het strand van Gaza-stad samen met andere neven aan het voetballen waren, gedood door explosieven die werden afgevuurd vanaf ​​van Israëlische oorlogsschepen. De eerste explosie trof een visserskeet. Hierbij kwam Ismail Bakr om het leven. De andere voetballende neven vluchtten over het strand in de richting van het Al Deira Hotel, waar veel buitenlandse journalisten verbleven. Drie neven zouden het hotel nooit bereiken: Ahed Atef Bakr, Zakaria Ahed Bakr en Mohamed Ramez Bakr werden op hun vlucht gedood door een tweede Israëlische aanval. Vijf andere neven raakten gewond. Israël heeft nooit de volledige verantwoordelijkheid genomen voor deze tragedie, hoewel later onderzoek uitwees dat de aanval op de vluchtende neven doelbewust werd uitgevoerd.

Ronaldo, Frimpong, Kroos, Bellingham, Lamine Yamal: aan het begin van elke voetbalcarrière staat het trapveldje. Overal ter wereld zijn trapveldjes. Nergens ter wereld komen zoveel trapveldjesvoetballers om het leven als in Gaza. Ter nagedachtenis aan hen deze serie. Die opent telkens met een foto van een trapveldje in Horst aan de Maas. Ditmaal dat tussen de Van Merwijckstraat en de A73 in Horst. Klik hier, hier, hier en hier voor bronnen voor dit stukje.

Intermezzo – Oranje versus blauw

Oranje is een euforische, vrolijke en stimulerende kleur die energie uitstraalt. Blauw is een koelere kleur die staat voor kalmte, wijsheid, autoriteit. Oranje en blauw zijn complementaire kleuren. Ze staan tegenover elkaar in de kleurencirkel. Als ze samen worden gebruikt versterken ze elkaar.

Tot zover de theorie. De praktijk in Horst is momenteel anders. In Horst is het sinds vijf dagen oorlog tussen oranje en blauw. Oranje heeft eerst een deel van het blauwe territorium voor zich opgeëist en daarna een hekwerk opgetrokken om blauw het leven zuur te maken.

Sinds 1 juni ligt om de hele Sint-Lambertuskerk een diepblauw kunstgrastapijt van vier meter breed. Dit kunstwerk van Fransje Killaars blijft drie maanden liggen. Van mij mag je het bespottelijk, mooi, lelijk, ontroerend, afstotelijk, indrukwekkend, milieuvervuilend, hemels, geldverspilling, superieur of ergerlijk vinden. En nog een hele hoop dingen meer. Maar je moet het wel met gepast respect behandelen. Dat betekent dat je erover mag wandelen en fietsen, dat je erop mag zitten en liggen, dat je erop mag spelen en picknicken, dat je je fiets erop mag parkeren en op gezette tijden je loempiakraam erop mag plaatsen.

Gepast respect is niet dat op het blauwe tapijt wekenlang toiletwagens staan geparkeerd. Gepast respect is ook niet dat een deel van het blauwe tapijt wekenlang ontoegankelijk is. Gepast respect is evenmin dat hekwerken een aanzienlijk deel van het blauwe tapijt wekenlang aan het zicht onttrekken.

Je knipt niet zomaar twintig minuten uit Titanic. Je scheurt geen dertig bladzijden uit 1984. Je kort Hey Jude niet met de helft in. Je snijdt geen stuk van Het Melkmeisje af. Je onttrekt een deel van het blauwe tapijt niet wekenlang aan het zicht.

Dat Horster horecaondernemers munt proberen te slaan uit het EK voetbal is hun goed recht. Maar dat de gemeente Horst aan de Maas vergunning heeft verleend om het blauwe tapijt op deze manier aan te tasten, is ten enenmale onbegrijpelijk, te meer omdat ze er ook nog eens financieel aan heeft bijgedragen. Het zou de gemeente sieren als ze in contact treedt met de kunstenaar om tot een oplossing te komen.

Vrijdag Nederland-Frankrijk. Oranje versus blauw. Allez les bleus dan maar? Nee! Ik mag dan een liefhebber van minimalistische kunst zijn, van het minimalistische voetbal van de Fransen heb ik een afkeer. Ik hoop op Frans verlies. En op vreedzame coëxistentie tussen oranje en blauw.

Intermezzo – Woo-verzoek (9)

Deze week maakte de provincie Limburg een grote hoeveelheid documenten openbaar (klik hier) over wat ze zelf ‘het dossier Californië’ noemt: de omstreden gronddeals tussen grondbedrijf Californië BV en zijn toenmalig bestuurder Lodewijk Burghout. Je kunt dat inderdaad ‘het dossier’ noemen – ‘de kwestie’, ‘de zaak’, ‘de affaire’ of ‘het schandaal’ doet de werkelijkheid meer recht. Maar dit geheel terzijde.

Gedeputeerde Staten (het dagelijks bestuur van de provincie) hebben vier kantjes nodig om uit te leggen waarom ze hebben besloten de documenten openbaar te maken. De derde alinea is met grote afstand de grappigste van allemaal:

‘Gedeputeerde Staten hebben in het dossier Californië van begin af aan ingezet op transparantie. Onze insteek was, en is, om de onderste steen boven te krijgen in het dossier Californië. In het kader van zorgvuldigheid, ook naar andere betrokken partijen, zijn wij eerder terughoudend geweest in het openbaar maken van (delen van) informatie.’

Waarom die alinea zo grappig is? Omdat Gedeputeerde Staten vanaf het begin transparantie schuwden in ‘het dossier Californië’ en juist hun uiterste best deden een rookgordijn op te trekken. Van een ‘insteek’ om de onderste steen boven te krijgen viel lange tijd niets te bespeuren – pas nu de kat in het nauw komt, worden wat pogingen gedaan enkele tegels te lichten. Maar minstens zo grappig is dat Gedeputeerde Staten hun bewering dat ze ‘van begin af aan’ hebben ingezet op transparantie in de derde zin van de geciteerde alinea eigenhandig vakkundig ondergraven met de erkenning dat ze eerder terughoudend zijn geweest in het openbaar maken van informatie.

De terughoudendheid van Gedeputeerde Staten met het openbaar maken van informatie heb ik zelf ook ervaren. Op 19 april 2023 verzocht ik Gedeputeerde Staten mij in het kader van de Woo (Wet open overheid) inzage te verschaffen in de notulen van aandeelhoudersvergaderingen met en over grondbedrijf Californië BV. Op 6 juni 2023, een week na het verstrijken van de wettelijke beslistermijn, ontving ik bericht van Gedeputeerde Staten dat ze weigerden de gevraagde stukken openbaar te maken. Ik liet het er vervolgens bij zitten.

Tot mijn grote verrassing trof ik bij de deze week openbaar gemaakte documenten ook de afhandeling aan van mijn Woo-verzoek door Gedeputeerde Staten (klik hier en ga naar document nummer 22). Daarin is mijn naam acht keer zwartgelakt. Maar tot mijn grote ergernis is mijn naam daarin ook tot twee keer toe niet onleesbaar gemaakt.

Daardoor komt mijn persoonlijke levenssfeer in het geding. Dat verzin ik niet zelf, nee dat is het oordeel van Gedeputeerde Staten:

‘Daar waar in het document de naam, de handtekening/paraaf en/of andere persoonsgegevens van een derde en/of ambtenaren onleesbaar is gemaakt, zijn wij tot het oordeel gekomen dat openbaarmaking van deze informatie ertoe leidt dat zijn of haar persoonlijke levenssfeer in geding komt, en dat aan die omstandigheid zodanig gewicht moet worden toegekend dat het belang van openbaarmaking daarvoor moet wijken.’

Conclusie: met de zelfbenoemde zorgvuldigheid van Gedeputeerde Staten is het al net zo treurig gesteld als met de zelfbenoemde transparantie.

Trapveldjesvoetballers (3)

Ontvallen aan het legioen der trapveldjesvoetballers: Saleh Al-Qaraan, Gaza, overleden 16 oktober 2023, 11 jaar oud

Vluchtelingenkamp Nuseirat in Gaza, half oktober 2023, een week na het uitbreken van de oorlog tussen Israël en Hamas. Israël heeft zojuist een bombardement uitgevoerd op Nuseirat. Een hevig geëmotioneerde jongen van een jaar of tien, gehuld in een shirt van Ronaldo, staat een journalist te woord.

Heb je het bombardement gezien?
‘Ik kwam net. Ik wilde alleen maar de bal pakken. Ze bombardeerden een plek achter ons en toen raakte mijn neefje gewond aan zijn rug.’
Was je aan het voetballen?
‘Nee, ik raapte voor mijn neefje een bal op onder een auto.’
Heb je hem de bal gegeven?
‘Nee, ik had de bal nog steeds vast. Ze bombardeerden de boel. Ik droeg mijn neefje naar huis. Toen kwamen onze buren. Er is nog een kind uit mijn buurt, Saleh Al-Qaraan. Zijn hele hoofd explodeerde. Ik zag zijn hersens op de grond liggen. Hoe kunnen we hier blijven? Dit is geen leven.’

Ontdaan loopt de jongen weg.

Overal ter wereld zijn trapveldjes. Nergens ter wereld komen zoveel trapveldjesvoetballers om het leven als in Gaza. Ter nagedachtenis aan hen deze serie. Die opent telkens met een foto van een trapveldje in Horst aan de Maas. Ditmaal dat aan de Crommentuijnstraat in Meterik. Klik hier voor een video van het interview met de jongen in Ronaldo-shirt.

Intermezzo – Buitenspeeldag

Landelijke Buitenspeeldag vandaag. Zeven terzijdes daarbij.

1. Buitenspeeldag roept bij mij, de buitenspeelleeftijd ruimschoots voorbij, in de eerste plaats nostalgische gevoelens op. Buiten spelen was trefbal, snelsnel een boterham naar binnen werken en weer verder met trefbal. Buiten spelen was ook stoepranden, hinkelen, knikkeren, verstoppertje. Maar buiten spelen was vooral voetbal. Op allerlei trapveldjes, hele middagen en zomeravonden lang. Buitenspelen was ook ooit één keer beursje trekken. Bij gebrek aan de benodigde bravoure bleef het daarbij. Zelfde verhaal met belletje trekken. Bij gebrek aan territoriale ambities was buiten spelen voor mij zeker geen landverovertje (heette dat zo?).

2. Iedereen kan het rijtje buitenspelbedervers wel opdreunen: auto, televisie, telefoontjes. Het Venrayse weekblad Peel en Maas haalde al in 1957 instemmend de bisschop van Shrewsbury aan. Die waarschuwde voor de fnuikende invloed van de televisie: ‘Trouwens, zegt hij tegen de ouders, laat de kinderen liever gezond buiten spelen, dan dat ze hun ogen en wat dies meer zij bij de televisie bederven.’

3. Aanvulling: politie en boefje, een tikspelletje, stond ook af en toe op het repertoire van mijn buitenspeelactiviteiten.

4. Tegen betaling buiten spelen in een speeltuin kan ook. De eerste en misschien wel enige tegen betaling toegankelijke speeltuin van Horst lag bij De Oude Lind (tegenwoordig Horst World Kitchen geheten). Uit de Nieuwe Venlosche Courant van 31 maart 1934: ‘Behalve de verleden jaar geplaatste wip en schommel zijn er thans verschillende dubbele schommels aangebracht, alsmede ’n roetsbaan en komen er nog bij een caroussel, draaiende wip, enz. zoodat de kinderen dezen zomer zich naar hartenlust kunnen vermaken.’ Roetsbaan. Mooi woord. Toch is glijbaan mooier.

5. In Horst werd het Sint-Lambertusplein op deze Buitenspeeldag omgetoverd in een speeltuin. Maar, zo viel te lezen op de gemeentelijk website, ‘mocht het slecht weer zijn, dan gaan de buitenspeelactiviteiten op het Lambertusplein niet door’. Wat is me dat nou? Sowieso is ‘slecht weer’ een multi-interpretabel begrip. Los daarvan: improviseren is een wezenskenmerk van buiten spelen. De ware buitenspeler verzint wel iets bij slecht weer. Opties te over: van modderworstelen tot waterballet en van schipper mag ik overvaren tot een wedstrijdje badeend blazen.

6. De VVD Horst aan de Maas ging vijf dagen voor Buitenspeeldag al buiten spelen. De partij die om het hardst schreeuwt om herinvoering van 130 op de snelweg, schafte namelijk een lasergun aan die ze inzet voor snelheidsmetingen op plaatsen waar mensen last hebben van hardrijders. Sevenum had zaterdag de primeur van dit politie en boefje spelen. Tja. Je moet toch wat als politieke partij als landverovertje niet meer blijkt te lukken.

7. Vanmiddag om 13.30 uur was er ondanks een waterig zonnetje nog weinig kinderlijke animo voor de buitenspeelactiviteiten op het Sint-Lambertusplein. ‘Toch te slecht weer?’, vroeg ik de toevallig passerende wethouder Roy Bouten. ‘Nee hoor, buiten spelen is niet aan weer gebonden.’ En zo is het. En passant nodigde de wethouder me uit om later op de middag mee te doen aan een touwtjespringwedstrijd. Bij gebrek aan sprongkracht heb ik die uitnodiging vriendelijk doch gedecideerd van de hand gewezen.

(Dit is een sterk gewijzigde en uitvoerigere versie van het stukje dat vandaag verscheen in Via Horst-Venray)

Intermezzo – Californische gronddeal (2)

Toch nog maar eens grondbedrijf Californië. U weet wel, dat bedrijf dat in 2019 en 2020 grote stroken grond in tuinbouwgebied Californië onderhands en tegen een zeer lage prijs verkocht aan haar eigen toenmalig directeur, Lodewijk Burghout. Die liet vervolgens op die percelen twee zonneparken aanleggen. Wat hierbij van belang is, is dat de provincie Limburg en de gemeenten Horst aan de Maas, Venlo en Venray indirect (namelijk via Greenport BV) aandeelhouder zijn van grondbedrijf Californië.

Dit zaakje is om een aantal redenen onverteerbaar. Ik som er acht op:

1. Onverteerbaar is het ontbreken van enig moreel besef in deze zaak bij de bestuurders en de voormalig directeur van grondbedrijf Californië.
2. Onverteerbaar is dat de (indirecte) aandeelhouders dit zomaar lieten gebeuren.
3. Onverteerbaar is dat de bestuurders Provinciale Staten en de betreffende gemeenteraden niet of niet volledig informeerden over de gang van zaken.
4. Onverteerbaar is dat de gemeenteraad van Horst aan de Maas op 21 september 2021 gewoon verder sliep toen gemeenteraadslid Yvonne Douven (VVD) over Californië luid en duidelijk stelde: ‘De raad is onvolledig geïnformeerd. Van een open en eerlijk proces is geen sprake. Hier kan de gemeenteraad toch niet mee instemmen als ze zichzelf serieus neemt?’
5. Onverteerbaar is dat provinciale en gemeentelijke volksvertegenwoordigers pas wakker werden door onthullingen over de zelfbevoordeling door de voormalig directeur van Californië in de NRC van 14 november 2022.
6. Onverteerbaar is dat de bestuurders van de provincie en de gemeenten nalieten het deksel vol overtuiging van de beerput te tillen, zich defensief opstelden, zich beducht toonden om openheid te verschaffen en niet het benodigde zelfreinigend vermogen aan de dag legden.
7. Onverteerbaar is dat een meerderheid van de leden van Provinciale Staten en de gemeenteraden hun bestuurders daarover nauwelijks het vuur aan de schenen legden en evenmin bereid bleken tot grondige zelfreflectie.
8. Onverteerbaar is dat de bestuurders en een grote meerderheid van de volksvertegenwoordigers nog altijd een fundamentele discussie uit de weg gaan over publiek-private samenwerkingsverbanden zoals grondbedrijf Californië.

Twee weken geleden deed de provincie Limburg aangifte tegen Lodewijk Burghout. Een week geleden berichtte De Limburger dat grondbedrijf Californië een civiele zaak begint tegen zijn voormalige directeur en mogelijk ook tegen zijn voormalige commissarissen. Het zou onverteerbaar zijn als de provincie en de drie betreffende gemeenten niet tegelijkertijd eindelijk volledige openheid verschaffen, diepgaand reflecteren op hun eigen rol in dit zaakje en daaruit conclusies trekken.

(Dit stukje verscheen twee weken geleden in iets andere vorm ook in Via Horst-Venray, maar heeft sindsdien nog niet ingeboet aan actualiteitswaarde)

Trapveldjesvoetballers (2)

Ontvallen aan het legioen der trapveldjesvoetballers: Hanan Wael Al-Hawajri, Gaza, overleden op 13 mei 2024

Nuseirat is een in het midden van de Gazastrook gelegen vluchtelingenkamp dat in 1969 werd gesticht. Al voor het uitbreken van de oorlog tussen Israël en Hamas op 7 oktober van het afgelopen jaar verbleven tienduizenden vluchtelingen in Nuseirat. Het kamp was de afgelopen maanden zeer regelmatig slachtoffer van Israëlische bombardementen. Gisteren nog bombardeerde het Israëlische leger een school in Nuseirat. Daarbij vielen tientallen doden. Ook op 13 mei bombardeerde Israël Nuseirat. Hanan Wael Al-Hawajri, een jonge voetballer, was een van de tientallen mensen die daarbij werden gedood.

Hanan speelde in het meisjesteam van Ahli Club Nuseirat. Dit werd in 2022 opgericht, als eerste in dit deel van de Gazastrook en als derde in heel Gaza. Het team telde al snel twintig meisjes tussen de 10 en 14 jaar. Na het begin van de oorlog viel het team uit elkaar: de meeste meisjes belandden samen met hun families in vluchtelingenkampen in Khan Younis en Rafah.

Aya Al-Haj was medespeler van Hanan: ‘Ik herinner me dat we elkaar voor het eerst ontmoetten bij de club. Ze was blij en trots dat ze zich bij een meisjesvoetbalteam had aangesloten.’ Ook Alaa Nawfal was een medespeler van Hanan: ‘Ze was een van de eersten die zich bij het team voegde. Ze droomde van een kampioenschap.’ Aya Al-Haj: ‘Het eerste kampioenschap na de oorlog dragen we aan haar op.’

Overal ter wereld zijn trapveldjes. Nergens ter wereld komen zoveel trapveldjesvoetballers om het leven als in Gaza. Ter nagedachtenis aan hen deze serie. Die opent telkens met een foto van een trapveldje in Horst aan de Maas. Ditmaal dat tussen de Kerkstraat en Op de Kamp in Broekhuizenvorst. Klik hier voor de bron voor het stukje over Hanan.

Intermezzo – Xanthofobie

In aanraking komen met een woord waarvan je het bestaan niet kende, kan iedereen overkomen. Mij overkwam het zaterdag. In Museum De Kantfabriek in Horst. Waar een expositie van Fransje Killaars werd geopend. Ineens liet de spreekster het woord xanthofobie vallen. Xantho wat? Xanthofobie. De angst voor geel. Of, mooier: geelangst. Niks meer meegekregen van de rest van haar toespraak. Ook niet of de spreekster een verband legde tussen geelangst en het schilderij Who’s afraid of red, yellow and blue van Barnett Newman. Mijn gedachten bleven hangen bij xanthofobie. Bananen, zonnebloemen, geelgors, Borussia Dortmund, citroenen, memoblaadjes, narcissen, badeenden, VVV. Hoe onleefbaar moet de wereld zijn voor xanthofoben.

Aan deze opening ging een opening van twee exposities in en rondom de Sint-Lambertuskerk vooraf. De ene expositie gaat over de kerkelijke geschiedenis van Horst. In de andere worden enkele werken van Fransje Killaars getoond. Daarvan springt het vier meter brede, diepblauwe kunstgrastapijt rondom de kerk het meest in het oog.

Ook bij deze opening toespraken. Van hogepriesters van de kerkelijke overheid, van de geschiedenis, van de kunst, van de wereldlijke overheid. Het woord xanthofobie was op dat moment nog niet gevallen. Niet uitgesloten dat anders een van de hogepriesters zich had afgevraagd of Horst momenteel de blues heeft.

Zoals het hogepriesters betaamt spraken ze behartenswaardige woorden. Commissaris van de Koning Emile Roemer misschien nog wel het meest. Hij herinnerde aan de discussie over de afschaffing van het dagbladzegel in 1869. Het ultraconservatieve, uit Horst afkomstige Tweede Kamerlid Leopold Haffmans was tegen de afschaffing van deze ‘belasting op lezen en schrijven’. Maar een meerderheid van de Kamer was voor. Waardoor de prijs van kranten halveerde en er meer en dikkere kranten, meer journalisten en vooral heel veel meer lezers kwamen. Roemer, refererend aan de plannen van het nieuwe kabinet: ‘Wat zou er gaan gebeuren als wij kranten en boeken duurder maken?’

Roemer hintte ook op het gezegde dat wie zijn geschiedenis niet kent, geen toekomst heeft: ‘Geschiedenis is ongelooflijk belangrijk. Om van te leren, om als kompas voor de toekomst te gebruiken, om via het verleden het onrecht in het heden te herkennen.’ En nog een ander steekje onder water naar het nieuwe kabinet: ‘Net zoals het heel belangrijk is om inspiratie, schoonheid en troost te vinden. En die vinden we in de kunst. Ook die zet, als het goed is, altijd aan tot nadenken.’ Al is het maar over xanthofobie.

(Dit stukje verscheen vandaag in iets andere vorm ook in Via Horst-Venray)