Klein mysterie 29 – Luchtepöäl

Ik zal er maar niet omheen draaien en het meteen opbiechten: ik zit met een probleem. Mijn bijdrage van vandaag gaat over de om de zoveel meter langs de weg staande palen waaraan een lamp hangt. Maar wat is toch de juiste benaming voor die dingen? Straatlantaarn? Volgens Van Dale ‘lantaarn om de straat te verlichten’, maar mij gaat het ook om de paal. Lichtmast? Volgens Van Dale ‘mast, paal waaraan een of meer lampen zijn opgehangen’, maar ik denk dan toch eerder aan stadions of autowegen dan aan gewone dorpsstraten. Straatverlichting? Volgens Van Dale ‘de tot verlichting van de straat dienende lampen’, maar zoals gezegd gaat het mij ook om de paal. Lantaarnpaal? Volgens Van Dale ‘paal waaraan of waarop een lamparmatuur voor openbare verlichting is aangebracht’ maar het gaat mij niet alleen om de paal maar ook om de armatuur. Wacht eens even: misschien is er een dialectwoord dat wél adequaat is. Luchtepoal? Prachtig, poëtisch woord, maar benadrukt te zeer de paal. Stroatlamp? Net andersom: te veel lamp, te weinig paal ... Ik geef het op, ik neem aan dat u intussen wel begrijpt over welke objecten ik het wil hebben.

Horst kent een grote verscheidenheid aan (openbare) straatlantaarns, en dan bedoel ik dus zowel armaturen als palen. Als ik ooit nog eens tijd over heb, ga ik het complete Horster lantaarnpalenbestand aan een diepgravende analyse onderwerpen. Voor het moment stel ik me tevreden met het stellen van vijf vragen.
1. Waarom hebben alleen de palen met dit type armatuur zo’n sierlijke knik en zijn palen met andere armaturen doorgaans veel hoekiger?
2. Waarom hebben de lichtgrijs geschilderde palen aan de voet een donkergrijze banden waarom ontbreekt een vergelijkbare band bij bijvoorbeeld de groen geschilderde palen?

3. Waarom domineert in de kernen van America, Hegelsom, Horst en Meterik dit typeen tref je het in de kernen van Griendtsveen en Melderslo helemaal niet aan?

4. Waarom zijn deze palen en armaturen overal donkergroen geschilderd,behalve in Meterik, waar ze zwart zijn?
5. Waarom zijn bijna alle masten geschilderd en kom je slechts op enkele plaatsen onbeschilderde tegen? Zijn de ongeschilderde vergeten, zijn ze nog in afwachting van een verfbeurt of is hier sprake van nieuw beleid en blijven luchtepöäl voortaan ongeschilderd? Dit laatste zou ik toejuichen, al was het maar omdat een confrontatie met een beschilderde lantaarnpaal van die lelijke groene strepen op je auto achterlaat.