Klein mysterie 251 – Magisch vierkant

Nog steeds vraag ik me af hoe het mogelijk is. Reis je jarenlang heel Europa door op zoek naar voetbalmonumenten, blijkt er zich bijna in je eigen achtertuin een kanjer van een voetbalmonument te bevinden waar je nooit acht op hebt geslagen. Minder kitscherig dan in Metz,

minder dynamisch dan in Mönchengladbach,

minder kleurrijk dan in Basel,

minder de aandacht opeisend dan in Milaan.

Desondanks een heus voetbalmonument. Sober maar doeltreffend. Ontroerend in al z’n eenvoud. Wellicht daardoor niet eenvoudig als voetbalmonument te herkennen, zelfs niet voor kenners. Een verklarend tekstbordje ontbreekt, de onthulling heeft bij mijn weten zonder tromgeroffel plaatsgevonden, op internet valt de naam van de maker niet te achterhalen. Hoe ik dit Horster voetbalmonument dan heb ontdekt? Dankzij een tip van een trouwe lezeres. Die wees me onlangs op een vierkant aan de zuidwestzijde van het grootste plein van Horst, het Van der Horstplein. Ze vroeg me of ik enig idee had van de functie. Aangezien ik het vierkant niet kende, besloot ik ter plekke poolshoogte te gaan nemen:

Een vierkant inderdaad, zoveel was wel duidelijk. Maar de functie? Een verzamelplaats voor de afvalcontainers van de buurtbewoners? Een openluchtzwembad voor pasgeboren baby’s? De voormalige locatie van een glascontainer? Leek me allemaal weinig plausibel. Maar wie zei eigenlijk dat dat dat vierkant überhaupt een functie heeft? Zou het geen artistieke schepping kunnen zijn? Een superieure vorm van land art? Wie weet. Maar ook in dat geval ben ik zo iemand die toch op zoek gaat naar een betekenis. Verraadt de vorm misschien iets? Bestaat er niet zoiets als een magisch vierkant? Was dat niet ooit een formatie in het voetbal? Toch maar eens even opzoeken in de Encyclopedie van de voetbalsport (hoofdredactie Leo Pagano) uit 1955. En warempel:

‘MAGISCH VIERKANT, de vier spelers, nl. 2 middenspelers en 2 binnenspelers die in het stopperspilsysteem het middenveld bezetten. De naam is van Franse afkomst (carré magique). Deze vier spelers hebben een belangrijke opbouwende taak, die zij pas goed kunnen vervullen als zij de strijd op het middenveld in hun voordeel beslissen. (…) De kracht die dan van dit viertal uitgaat zou men, zij het met enige overdrijving, een magische kracht kunnen noemen.’

Nog met een instructieve tekening erbij ook:

Met deze wetenschap is 1 en 1 al gauw 2. Want welke club vierde in de hoogtijdagen van het magisch vierkant, aan het begin van de jaren vijftig, ongekende triomfen? Juist: Wittenhorst. Het kan bijna niet anders of het vierkant aan het Van der Horstplein is een anoniem eerbetoon aan Hay van Bergen, Jeu van Issum, Mart van Issum en Paul Mol, die destijds het magisch vierkant van Wittenhorst vormden.

Heldenverering op z’n Horster. Geweldig. Kunnen ze in Metz, Mönchengladbach, Basel en Milaan een puntje aan zuigen.