Klein mysterie 495 – Ruëpe

‘Doa ginge weej vroeger duk ruëpe.’

Een zin die ik vrijdag opvang als een conversatie gaande is tussen drie Melderslose mannen die de pensioengerechtigde leeftijd te boven zijn. 

‘Ruëpe? Nog nooit van gehoord!’ Daar begrijpen ze alle drie niets van. Ruëpe is toch een doodnormaal Horster woord? Gevraagd naar de betekenis vallen ze desondanks een beetje stil: ‘Ruëpe … struëpe …’ Is ruëpe dan gewoon hetzelfde als struëpe (stropen)? Nee, beide begrippen liggen wel in elkaars verlengde, maar identiek zijn ze niet. Verder doorvragen leidt tot de conclusie dat ruëpe ‘vlaegelechtiger’ is dan struëpe. Ruëpe is nog net binnen de wet, struëpe er ver buiten.

Thuisgekomen natuurlijk meteen È maes inne taes en Zò bót ás en hiëp erop nageslagen. Géén ruëpe, struëpe trouwens evenmin. Maar het betreft hier dan ook eerder woordenlijsten dan woordenboeken. Het dialekt van de gemeente Meerlo-Wanssum van Th. van de Voort is  wel een echt woordenboek, toch komt ruëpe ook daarin niet voor.

In de Lottumse en Sevenumse internetwoordenlijsten staat het evenmin vermeld. Het Venrays woordenboek van W. Schols en G. Linssen dan? Zowaar, bladzijde 389:

Alleen is dit wel een heel andere betekenis dan onze drie Melderslose vrienden eraan toekennen. Met googlen komen we ook al niet veel verder. Eén resultaat slechts, uit een Overloonse woordenlijst: ‘ruëpe (geruëpt), struinen’. Daar zeggen wij volgens mij dan weer schupe tegen, hoewel È maes inne taes dat omschrijft als ‘ván hoês goan en óp zeuk ziën nár iets’.  

Dit laat een aantal opties open. Ik neem ze even met u door:

-          ruëpe is een normaal Horster woord met een betekenis die in het verlengde ligt van struëpe;

-          ruëpe is een normaal Horster woord met een betekenis die niet in het verlengde ligt van struëpe, maar in het verlengde van het Overloonse dan wel Venrayse stru(u)ëpe;

-          ruëpe is een woord dat in de gemeente Horst aan de Maas alleen in Melderslo wordt gebezigd en een betekenis heeft die in het verlengde ligt van struëpe;

-          ruëpe is een woord dat in de gemeente Horst aan de Maas alleen in Melderslo wordt gebezigd en een betekenis heeft die niet in het verlengde ligt van struëpe, maar in het verlengde van het Overloonse dan wel Venrayse stru(u)ëpe;

-          ruëpe is geen Horster woord en al helemaal geen Meldersloos woord. De drie Melderslose mannen die de pensioengerechtigde leeftijd te boven zijn hebben me gewoon wat op de mouw gespeld, zijn gniffelend naar huis gegaan en zien in mijn onnozelheid het definitieve bewijs van de superioriteit van de Melderslonaar ten opzichte van de Horstenaar.

Wie brengt licht in de duisternis?