Klein mysterie 497 – Appie (2)

La nostalgie n’est plus ce qu’elle était. Nostalgie is ook niet meer wat het was. Deze prachtige titel gaf de Franse actrice Simone Signoret mee aan haar in 1976 te boek gestelde memoires.

Ik moest eraan denken toen ik me verdiepte in de jongste actie van het lokale filiaal van Albert Heijn.

Nostalgische mokken van Horst. Daarbij denk ik aan vrouwen met toeren, aan mannen op klompen, aan hoepelende kinderen met pofbroeken. Aan koetsen, aan bakkers met bakfietsen, aan een heel enkele auto die slechts in beweging komt na handmatig te zijn aangezwengeld. Aan gebouwen met sierlijk hekwerk, aan ramen met roedeverdeling, aan fraai vormgegeven gevels zonder opsmuk.

Albert Heijn heeft een heel andere opvatting van (Horster) nostalgie: neonreclame, kille metalen hekken, kunststoframen, schots en scheef geparkeerde auto’s en ga zo maar door. Nostalgie is ook niet meer wat het was.

Wat heeft Albert Heijn gedaan? Het heeft de in 1980 door Kring Horst van het Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap (LGOG) uitgegeven publicatie Dorpseigene Horst als uitgangspunt genomen.

Dorpseigene bevat foto’s en summiere beschrijvingen van een aantal behoudenswaardige panden in het centrum van Horst. Albert Heijn heeft nu (met toestemming, hoor) foto’s van acht panden uit Dorpseigene op een mok afgedrukt. Foto’s uit 1980 (of kort daarvoor) welteverstaan. Dus figureren op de mok van het voormalige postkantoor – om die maar als voorbeeld te nemen – van die typische jaren zeventig auto’s. Links, bij het oor, is een fragment zichtbaar van het naoorlogse pand van groenteboer Janssen dat intussen heeft plaatsgemaakt voor De Smidse. De gats tussen postkantoor en voornoemd pand is afgesloten door een angstaanjagend hek.

Allemaal nostalgie. Alleen anders dan de nostalgie die ik aanvankelijk voor ogen had. Toch moet ik zeggen dat dit ook wel iets heeft. Die vooroorlogse foto van het postkantoor in volle glorie met de ingang op de hoek, met die drie jongens op de voorgrond en met die auto vóór het pand die overduidelijk slechts in beweging komt na handmatig te zijn aangezwengeld, díe foto die kent iedereen nu wel. De foto op de mok met de grauwe jarenzeventiglelijkheid opent daarentegen weer heel nieuwe nostalgische werelden.

Zou Albert Heijn het ook zo bedoeld hebben? Of moest er op het laatste moment nog snel snel een eindejaarsactie worden bedacht? Ik hoop het eerste – ik vermoed het tweede. In dat vermoeden word ik gesterkt door de folder die de actie vergezelt. Die bevat behalve afbeeldingen van de mokken ook korte beschrijvingen van de afgebeelde panden. Geen actuele beschrijvingen, maar letterlijk uit Dorpseigene overgenomen beschrijvingen (zonder dat dit vermeld wordt). Dat leidt bijvoorbeeld tot deze tekst bij de mok van de Horsjoe Bar (klik op de afbeelding om haar te vergroten):

‘Enkele jaren geleden gerestaureerd’? Vele jaren geleden al afgebroken, zul je bedoelen! Nostalgie pure!