Klein mysterie 521 – Cul-de-sacs

‘Hoe staat Horst aan de Maas er eigenlijk voor qua cul-de-sacs?’, vroeg iemand me laatst. Behalve een goeie ook een bijzonder lastig te beantwoorden vraag, zeker toen bleek dat de vragensteller doelde op cul-de-sac in zijn letterlijke betekenis. Van figuurlijke Horster cul-de-sacs (‘impasses’) had ik er zo een aantal weten op te sommen. Maar letterlijke?

Wat is dan die letterlijke betekenis van cul-de-sac? Nóg zo’n even goeie als lastig te beantwoorden vraag. Over de definitie van cul-de-sac bestaat namelijk weinig overeenstemming. Wikipedia maakt zich er makkelijk vanaf met ‘een doodlopende weg’. Van Dale heeft het over ‘slop’, het prachtige ‘keerweer’ en ‘straat, of steeg zonder uitgang’. Mijn English language dictionary zegt: ‘A short road which is closed at one end by houses or by a barrier of some kind, so that traffic cannot drive through it.’ En de Engelsen zouden het toch moeten weten, want de Franssprekende Engelse adel schijnt de Urheber van het begrip te zijn. Maar de (Nederlandse) Wegenwiki is dan toch weer aanmerkelijk specifieker met ‘een doodlopende straat, waar men kan keren’. Dat keren dient te gebeuren in een ronding aan het einde van de straat. Wegenwiki: ‘Vaak worden straten die doodlopen zonder mogelijkheid om te keren ook als cul-de-sac aangemerkt, maar zonder keermogelijkheid kan het geen cul-de-sac genoemd worden.’

Wikipedia, Van Dale en de English language dictionary ten spijt, komt de omschrijving van de Wegenwiki me het betrouwbaarst voor. De afgelopen dagen heb ik m’n hersens gepijnigd over de vraag of er Horster cul-de-sacs zijn die aan de Wegenwiki-omschrijving voldoen. De teller is blijven steken bij drie. En ook nog alle drie met een krasje. Laten we ze even doornemen.

Om te beginnen de beruchte Knip in Grubbenvorst (klik hier voor de exacte werking). Onderdeel daarvan was een verplicht keerpunt in de vorm van een ronding aan het einde van een verharde weg. Dat ging zo:

Wat sowieso al afbreuk deed aan het cul-de-sac-karakter van het keerpunt was dat auto’s er ook rechtdoor konden rijden over een onverharde weg.

Nu De Knip is opgeheven, is het helemaal moeilijk nog langer vol te houden dat het hier een doodlopende weg betreft.

Een vergelijkbaar probleem doet zich voor aan de Bernadettelaan in Tienray. Het verharde deel hiervan eindigt zoals het een cul-de-sac betaamt in wat je met enige goede wil een ronding zou kunnen noemen.

Spelbederver is ook hier een rechtdoorlopende onverharde weg die maakt dat de Bernadettelaan in feite niet doodloopt. Mag ik het desondanks betreuren dat dit bord inmiddels is verdwenen?

Het dichtst in de buurt van een heus cul-de-sac komt geloof ik Elsbeemden in Horst. Dat eindigt weliswaar niet in een ronding, maar het loopt wel echt dood en keren kan er in één vloeiende beweging – mits er niet teveel geparkeerde auto’s staan en mits je over enige stuurmanskunst beschikt.

Het kan bijna niet anders of er zijn in Horst aan de Maas veel meer (bijna-)cul-de-sacs. Laat s.v.p. spoedig weten of u nog andere voorbeelden kent. Anders zal ik de vraag ‘Hoe staat Horst aan de Maas er eigenlijk voor qua cul-de-sacs?’, moeten beantwoorden met: ‘Allerbelabberdst.’ 

Horst aan de Maas let op uw cul-de-saeck!