Intermezzo – Boesnach (1)

La strada, het meesterwerk van Federico Fellini dat hoog genoteerd staat in mijn top 5 van beste films ooit (klik hier), bevat een huiveringwekkende scène waarin een koorddanser met de bijnaam Il Matto (‘De gek’) zich hoog boven de vele toeschouwers voortbeweegt over een tussen een kerk en een woning gespannen koord (klik hier en ga naar 38.47 minuten).

La strada dateert uit 1954. Exact een kwart eeuw eerder moet een voorganger van Il Matto de inwoners van Horst op een vergelijkbare act hebben vergast. Alleen bestaan van dít optreden bij mijn weten helaas géén filmbeelden – mijn enige bron is een bericht van vijf regels uit de Nieuwe Venlosche Courant. Ik zou dan ook bijzonder dankbaar zijn als ooggetuigen dan wel mensen met een verslag uit de tweede hand zich bij mij zouden willen melden. Nu het nog niet zover is, moeten we het dus doen met dat krantenbericht van 5 maart 1929. Kop: ‘Gevaarlijke onderneming’. Het bericht zelf luidt aldus:

‘Zondag voerde Boeschnach een halsbrekenden toer uit door van den toren langs een staaldraad af te zweven hangende met de tanden aan het toestel, waarvan het rad over den draad liep, wat nog al belangstelling trok.’

Dat het spectaculair moet zijn geweest, staat buiten kijf dunkt me. Toch blijft een beetje vaag wat er nu precies gebeurde. Ook bij het Venrayse weekblad Peel en Maas hoeven we daarvoor niet te rade te gaan. Boesnach had zijn Horster kunstje namelijk enkele weken eerder al in Venray vertoond, maar Peel en Maas volstond in de editie van 2 februari 1929 met:

‘Vanaf een aanzienlijke hoogte tot op ruim 200 M afstand, liet genoemde acrobaat zich vastgeklemd met de tanden, langs een draad glijden en maakte ook nog enkele andere toeren.’

Blijkens een aankondiging in Peel en Maas deed de tandenacrobaat Venray enkele maanden later ook nog een tweede keer aan:

Wie was die ‘A. Boesnach’? Enig gegoogle leert me dat het mogelijk een van de broers Abraham (1888-1964) of Alexander Busnac (1896-1970) is geweest. Allebei worden ze omschreven als ‘artiest’ en ‘acrobaat’. Daar dient meteen bij te worden gezegd dat het op internet wemelt van de Boesnachs, Boesenachs, Busnacs en Busnachs die worden omschreven als ‘variétéartiest’, ‘acteur’, ‘acrobaat’, ‘kunstenaar’ of ‘muzikant’. Waar het ook van wemelt is de vermelding ‘Auschwitz’ bij ‘plaats van overlijden’: de Boesnachs, Boesenachs, Busnacs en Busnachs waren joden.  

Overigens had de familie Boesnach in januari 1906 ook al in Horst opgetreden. En wel in een stampvolle Prins van Oranje (later Zaal Kunzeler) aan de Herstraat. Het Venloosch Nieuwsblad berichtte: ‘Dat ieder zich degelijk amuseerde, bewees het herhaald applaus en het aanhoudend lachen. Vooral een woord van lof aan “Pietje Puck”, die door zijn leuke zetten de lachspieren der aanwezigen steeds in beweging hield.’