Intermezzo – Ontwerpwedstrijd Willem Alexander

Wat ik soms ook te mopperen mag hebben over de gemeente Horst aan de Maas, ze doet natuurlijk ook ontzettend veel goeds. Zo heeft ze nu een ontwerpwedstrijd voor een nieuw staatsieportret van Willem Alexander in het leven geroepen. Dit portret krijgt een plaats in de raadszaal. Daar hangt nu nog een replica van het officiële staatsieportret. ‘De gemeente geeft de voorkeur aan een origineel, uniek portret’, heet het op de gemeentelijke website – een voorkeur die ik alleen maar heel hard kan toejuichen. Goed, heel goed zelfs, dat de gemeente aandacht heeft voor beeldende kunst, een vorm van kunst die in deze gemeente al veel te lang een ondergeschoven kindje is.

Bij alle lof heb ik toch ook nog wat vragen. Dat – zoals de voorwaarden vermelden – het portret niet aanstootgevend of beledigend mag zijn, valt te billijken (al laat de gemeente hiermee ook een unieke kans voorbijgaan op een bij elke gelegenheid tot de nok toe gevulde raadszaal). Maar wat wordt bedoeld met de voorwaarde dat deelnemers aantoonbare ervaring als kunstenaar moeten hebben? Als je bijvoorbeeld ensceneringen maakt met poppetjes en die vervolgens fotografeert, heb je dan voldoende aangetoond dat je ervaring hebt als kunstenaar?

Zwaarwegender vragen heb ik bij de beoordeling. De gemeentelijke website zegt daar slechts over dat ‘een selectiecommissie’ de conceptontwerpen beoordeelt en vervolgens bepaalt welke kunstenaar het portret mag gaan maken. Uit wie bestaat die selectiecommissie? Uit ‘gewone Horstenaren’? Uit gemeenteambtenaren en -bestuurders? Uit mensen uit de kunstwereld? Wezenlijke vragen, dunkt me: het lijkt me evident dat de kans groot is dat een uit ‘gewone Horstenaren’ samengestelde commissie tot een andere keuze komt dan een commissie die wordt bevolkt door kunsthistorici.

Nog zwaarwegender vragen heb ik over de honorering. Plat gezegd: wat schuift het? Daarover wordt geen enkele mededeling gedaan. Ja, een voorwaarde voor deelname is dat het ingeleverde ontwerp ‘moet zijn voorzien van een prijsopgave’. Dit wekt een sky-is-the-limit-indruk. Waarschijnlijk ten onrechte: hoe mooi of goed een ontwerp ook is, ik denk dat het weinig kans op uitvoering maakt als het honderdduizend euro kost. Waarom niet vermelden wat het honorarium is? Tienduizend euro, zou dat geen mooi bedrag zijn (en dan zou je er nog over kunnen twisten of dat in- of exclusief materiaalkosten zou moeten zijn)? Dan weet iedereen waar hij of zij aan toe is, dan kan de prijs geen criterium zijn voor de selectiecommissie en dan laadt de gemeente niet de verdenking op zich dat het op een koopje zou moeten.