Klein mysterie 719 – ’t Bakenshof

‘Het appartementencomplex dat op de plek van het huidige verzorgingshuis Berkele Heem in Horst komt, krijgt de naam ’t Bakenshof. De naam verwijst onder meer naar de familie Bakens, de laatste eigenaar van de molen die hier tot het midden van de Tweede Wereldoorlog stond. Uit de ongeveer vijftig suggesties koos Wonen Limburg samen met de klankbordgroep van Hof te Berkel voor ’t Bakenshof. De naam werd verzonnen door Piet Peeters uit Horst. “Deze historische naam sluit mooi aan bij het gebied”, licht Marleen van Ulft, senior gebiedsontwikkelaar, toe. “De officiële naam van de molen was Op de Laak, maar hij stond ook wel bekend als de Bakensmolen. Daarnaast verwijst dit ook naar een baken, een plek voor mensen om te wonen.”’

Aldus berichtte Hallo Horst aan de Maas gisteren op de website (klik hier) en vandaag in de papieren uitgave. Laten we eerst en vooral ontzettend blij en dankbaar zijn dat het geen staete, state, huys, veste of nog gruwelijker onzin is geworden. Toch zijn er bij ’t Bakenshof wel vraagtekens te zetten. Drie, wat mij betreft:

1. Waarom ’t Bakenshof? ‘De’ klinkt mij veel logischer in de oren. Of zit het feit dat ik dialectspreker ben me hier in de weg? Overigens lijkt weglating van het lidwoord me nóg logischer: Bakenshof.

2. Sinds wanneer is een baken ‘een plek voor mensen om te wonen’? Volgens mijn editie van Van Dale is een baken ‘elk vast merk (ton, paal) dat het vaarwater markeert’. Ik weet wel, ‘baken’ heeft ook een figuurlijke betekenis, maar dan zou simpelweg Het Baken als naam aanzienlijk krachtiger zijn geweest. Nu lijkt het hinken op twee gedachten – misschien is dat ’t in plaats van de daar ook wel een uiting van.

3. Vanwaar de suggestie dat de Bakensmolen op de plaats van het appartementencomplex stond? Naar mijn beste weten stond de Bakensmolen – een stellingmolen – omstreeks honderd meter verderop richting Sevenum. Het molenhuis was het pand dat nu de adressen Gasthuisstraat 39 en 41 herbergt. Een – in gewijzigde vorm – nog altijd aanwezige inrijpoort verschafte toegang tot de molen. Het jaartal 1892 in de sluitsteen boven de poort verwijst naar het bouwjaar van het gebouwencomplex.

Als de naam van het appartementencomplex dan toch gekoppeld diende te worden aan een historisch gebouw, had iets in de trant van De Textielfabriek of Ruttenhof dan niet eerder voor de hand gelegen? Naast het huidige café De Beurs – en dus dichterbij Berkele Heem dan de Bakensmolen – lag immers (ik vermoed tot in de jaren zeventig) de textielfabriek van de gebroeders Rutten. (Onderstaande foto is genomen vanuit de Sint-Lambertuskerk. Links op de achtergrond het huidige Gasthoês, daarachter een schoorsteen van de textielfabriek en daar weer achter de Bakensmolen.)

Enfin, typisch gevalletje what’s in a name.