Klein mysterie 763 – Bibliotheek (18)

Herhaling van zetten, toen het afgelopen dinsdag in de gemeenteraad ging over de toekenning van subsidie voor 2019 aan BiblioNu, de openbare bibliotheek van Horst aan de Maas. Net als twee weken geleden (klik hier) deed verantwoordelijk wethouder Han Geurts (CDA) het voorkomen alsof de bibliotheek blij moet zijn dat ze de dienstverlening in 2019 mag verminderen. Net als twee weken geleden weigerde hij te garanderen dat de bibliotheek komend jaar niet failliet zal gaan. Net als twee weken geleden de erkenning dat het gemeentebestuur de afgelopen jaren geen steekjes maar hele grote steken heeft laten vallen wat betreft de bibliotheek. Net als twee weken geleden desondanks de weigering om twee ton extra subsidie toe te kennen zodat de bibliotheek in elk geval in 2019 kan blijven functioneren zoals ze nu doet.

En de gemeenteraad? CDA, Essentie, PvdA en VVD slikten het allemaal voor zoete koek. De SP liet bij monde van Sonja van Giersbergen een even kraakhelder als indrukwekkend tegengeluid horen. Resteert D66+GroenLinks. Fractievoorzitter Jim Weijs was in eerst instantie even kraakhelder en indrukwekkend als Sonja van Giersbergen:

‘Het gemeentebestuur was op hoogte van het tekort van de bibliotheek, het had eerder actief moeten worden. Het college zet welbewust de dienstverlening, de werkgelegenheid, de kwaliteit en zelfs het voortbestaan van de bibliotheek op het spel. Dat is wat ons betreft hoogst onbegrijpelijk en ook kwalijk. Wij zouden de volgorde graag willen omdraaien: niet eerst de bibliotheek uitkleden en daarna weer aankleden.’

Duidelijk: evenals de SP zou D66+GroenLinks niet de kant van de wethouder gaan kiezen. Had je gedacht! Na een schorsing van de vergadering van 28 minuten werd duidelijk dat D66+GroenLinks zich gewoon aansloot bij CDA, Essentie, PvdA en VVD en het gemeentebestuur. En er dus mee akkoord gaat dat welbewust de dienstverlening, de werkgelegenheid, de kwaliteit en zelfs het voortbestaan van de bibliotheek op het spel worden gezet. Hoewel D66+GroenLinks dat dus hoogst onbegrijpelijk en kwalijk vindt.

Net als D66+GroenLinks vind ik de handelwijze van het gemeentebestuur hoogst onbegrijpelijk en kwalijk. Maar ik vind de handelwijze van D66+GroenLinks even hoogst onbegrijpelijk en kwalijk. Heb ik op 21 maart dan misschien toch op de verkeerde partij gestemd?

Intermezzo – Het jongetje en de oude man

Daar staan we dan. Jongetje van een jaar of zes, zeven en deze oude man. Allebei op de fiets. Wachtend totdat we vanaf de Veemarkt de drukke Herstraat kunnen oversteken. De rij passerende auto’s is eindeloos. Telkens als we denken dat er een gaatje gaat vallen, komt vanuit de Jacob Merlostraat toch weer een nieuwe auto de bocht om. We kijken elkaar moedeloos aan. Bondgenoten, lotgenoten, voor twee, drie minuten, jongetje en oude man. Dan valt er ineens een gaatje. Tegelijkertijd duiken we erin. ‘Dát duurde lang’, zegt het jongetje, mij aankijkend. Vervolgens spurt hij weg.

Brok in de keel.

Ingezonden – De Horster Pieten zijn roetzwart

Jan Duijf (Kloosterstraat Horst) doet eindelijk weer eens van zich spreken op Horst-sweet-Horst. En wel met een ingezonden bijdrage over Zwarte Piet:

De Horster Pieten zijn roetzwart

Het is chique en populair als je zegt de neus vol te hebben van de discussie over Zwarte Piet. Jij gaat je niet bezig houden met triviale zaken. Die Simons overdrijft en wil alleen maar aandacht voor zichzelf. Er is geen probleem, behalve dat van ons geliefde kinderfeest onnodig een probleem wordt gemaakt. De tegenstanders moeten met elkaar in gesprek en middels polder-Pieten tot een oplossing komen.

Droom lekker verder. Dat gaat niet gebeuren. Voortaan rust er in binnen- en buitenland terecht een smet op de reputatie van het Sinterklaasfeest. Of je dat nu wilt of niet, maar de tijden veranderen. De blanke maagdelijkheid van Zwarte Piet is voor altijd bedorven.

Vinden de Sintgelovige kinderen dat erg? Willen die perse een ‘zwarte’ Piet? Laten we die eens bij de discussie betrekken, en vragen of ze het erg vervelend zouden vinden als Zwarte Piet zich eens wat vaker zou wassen? Of zij rekening willen houden met de (historische) pijn van anderen? Laat uw witte kinderzieltjes spreken.

Het staat goed als je zegt boven dat geneuzel te staan. Het staat mij nog beter een moreel superieure positie in te nemen. Allemaal flauwekul en misplaatst. Niet van invloed op een onvermijdelijk proces van aanpassing aan een veranderende maatschappij.

Morgen lever ik pas een echte bijdrage aan de maatschappelijke discussie.  Bij de intocht van de Sint in Horst vraag ik mijn kleinkinderen of zij niet ook vinden dat de Pieten in Horst zich slechter wassen dan de televisiepieten. Want geloof maar: in Horst zijn de Pieten roetzwart.

Dat moet ik op foto voor de geschiedenis vastleggen.

Jan Duijf, Kloosterstraat Horst

Klein mysterie 762 – Filmhuis (2)

Twee weken geleden moest ik in filmtheater De Nieuwe Scene in Venlo huilen van verdriet, schaamte en woede bij het bekijken van Three Hours (klik hier).

Deze week zag ik in het Luxor Theater in Venray voor de zoveelste keer, maar voor de eerste keer in de bioscoop, Una Giornata Particolare, een van mijn favoriete films (wat ik misschien beter niet had kunnen doen, want hij viel tegen).

Volgende week ga ik in Dok 6 Cinema in Panningen naar de première van Thuisland, een documentaire van de Horster filmmaker Ruud Lenssen over een Syrisch vluchtelingengezin dat in Panningen belandt.

Venlo, Venray en Panningen zijn niet het einde van de wereld, al helemaal niet bezien vanuit Horst aan de Maas. Toch vergt het enige inspanning om er te komen en nog meer om er weg te komen, zeker als je niet de beschikking hebt over een auto. Daarom kan ik niet wachten op de opening van het vernieuwde Gasthoês, die dacht ik ergens in 2020 gepland staat. Want dat nieuwe Gasthoês (aka Herberg De Troost) gaat een heus filmhuis bevatten. Kwaliteitsfilms voortaan op loop- dan wel fietsafstand!

Wat is een filmhuis eigenlijk? Wikipedia:

‘Een publieke uitgaansgelegenheid die zich toelegt op het vertonen van films buiten het reguliere commerciële aanbod om. Dit betreft kleinere films met vaak een artistiek karakter. Deze films worden ook wel aangeduid als arthouse-films.’

Waarom een filmhuis een aanwinst voor Horst aan de Maas zou zijn? Doodgewoon omdat films, net als musea, boeken, muziek en kunst in het algemeen, het leven veraangenamen én verrijken.  

Dat ’t Gasthoês een filmhuis gaat bevatten bleek voor het eerst in 2014. En wel uit het Haalbaarheidsonderzoek naar een nieuwe exploitatie van ‘t Gasthoes in Horst a/d Maas. Dat rept van zestien ‘populaire films’, zestien ‘arthousefilms’ en veertien kinderfilms per jaar, waarbij wordt gerekend op een gemiddeld aantal bezoekers per voorstelling van respectievelijk vijftig, vijfentwintig en veertig. Die bezoekersaantallen lijken me vrij reëel. Het aantal te vertonen films had van mij best iets hoger mogen zijn en de beoogde programmering voldoet niet helemaal aan de Wikipedia-definitie van ‘filmhuis’, maar ik begrijp dat je niet meteen alles kunt hebben.

Verdere details over het filmhuis in ’t Gasthoês bevat dat haalbaarheidsonderzoek uit 2014 niet. Het kan zijn dat ik het heb gemist, maar sindsdien zijn die verdere details bij mijn weten ook niet naar buiten gekomen. Terwijl ik daar, met de opening zo langzamerhand een beetje in zicht, toch wel heel erg benieuwd naar ben. Hoe gaat de exploitatie er uitzien? Wie wordt de exploitant? Zijn de voornemens wat betreft programmering nog dezelfde als in 2014? Wordt nog steeds gerekend met de bezoekersaantallen uit het haalbaarheidsonderzoek? Wat wordt de verhouding tot het bestaande Film Theater Horst? Komt die verhouding er überhaupt of wordt de samenwerking gezocht met bijvoorbeeld De Nieuwe Scene of Dok 6?

Klein mysterie 761 – Bibliotheek (17)

Nogmaals de bibliotheek. Zoals vorige week geschreven (klik hier) heeft de bibliotheek het gemeentebestuur verzocht om een extra subsidiebedrag van 193.300 euro voor 2019. Het gemeentebestuur wenst hieraan niet te voldoen. Tijdens de voorbereidende gemeenteraadsvergadering van afgelopen dinsdag was de financiële toestand van de bibliotheek ruim een half uur lang onderwerp van gesprek (klik hier en ga naar 3.04.00). Besloten werd nog niks – dit gebeurt pas op 20 november – maar duidelijk werd wel dat de gemeenteraad van goeden huize zal moeten komen om het gemeentebestuur nog van gedachten te doen veranderen.

Jos Gubbels (D66+GroenLinks) legde verantwoordelijk wethouder Han Geurts (CDA) het vuur het meest na aan de schenen. Zijn meest prangende vraag: kan BiblioNu, de openbare bibliotheek, failliet gaan? Het antwoord zou natuurlijk moeten luiden: ‘Nee, we zullen de bibliotheek nooit failliet laten gaan.’ Maar zo ver wilde de wethouder niet gaan:

‘Het voorstel is om in 2019 een bibliotheekvoorziening in Horst aan de Maas overeind te houden. Kan de bibliotheek failliet gaan? Ja, de bibliotheek zou in theorie failliet kunnen gaan. Maar dat proberen we dus te voorkomen door aan de dienstverlening te sleutelen. Er landt [in 2020] hoe dan ook een concept met bibliotheekwerk in ’t Gasthoês, ook als BiblioNu failliet gaat. Maar wij willen de bibliotheek niet failliet laten gaan. Dat is niet wat onze voorkeur heeft. Mochten zich in 2019 onvoorziene omstandigheden voordoen dan komen wij met een voorstel.’

Geruststellend? Niet bepaald. Kras was ook dat de wethouder het enkele malen deed voorkomen alsof het een gunst is dat de bibliotheek in 2019 de dienstverlening mag terugschroeven. Een omkering van zaken zonder weerga.

Hoogst opmerkelijk was verder dat de wethouder zijn voorganger, Ger van Rensch, nog enkele trappen na verkocht. Bijvoorbeeld in het geval van de bibliotheekvisie: die wordt pas begin volgend jaar opgesteld, terwijl ze er al veel eerder had moeten liggen, aldus de wethouder. En ook het feit dat de bibliotheek jarenlang heeft ingeteerd op haar reserves, had voorkomen moeten worden, zo verklaarde de wethouder.

Hoe het nu verder gaat? Naar verwachting zal de gemeenteraad op 20 november wel weten af te dwingen dat BiblioNu in 2019 in elk geval niet failliet gaat. Maar daarmee hebben we het goede nieuws wel gehad. Die extra subsidie gaat er zeker niet komen. En tussen de regels door lezend werd dinsdag eveneens wel duidelijk dat er vanaf 2020 in ’t Gasthoês een totaal uitgeklede bibliotheek komt te zitten – ‘een concept met bibliotheekwerk’ is iets heel anders dan een volwaardige openbare bibliotheek.

Hoe triest toch allemaal.

Klein mysterie 760 – Bibliotheek (16)

‘Bibliotheken rechnen sich nicht, aber sie zahlen sich aus’

Een Duitse wijsheid die helaas maar niet tot de bestuurderen van de gemeente Horst aan de Maas wil doordringen. Je hebt zo van die dingen waarvan de winst niet alleen (of helemaal niet) in geld valt uit te drukken. Musea, bibliotheken, kunst en cultuur in het algemeen: ze veraangenamen ons leven, het mijne zelfs in zeer hoge mate. En toch staan ze altijd onder druk. Omdat kwantificeerbare geldelijke winst steeds meer is gaan prevaleren boven niet kwantificeerbare sociale en maatschappelijke winst. Omdat alles meetbaar moet zijn, zelfs dat wat niet meetbaar is.

Na jarenlang interen op de reserves (onder meer omdat de gemeente de bibliotheek heeft opgezadeld met een veel te duur gebouw) is de bodem van de kas van de openbare bibliotheek in Horst aan de Maas nu bereikt. Aanleiding voor de bibliotheek om bij het gemeentebestuur aan te kloppen voor een extra subsidiebedrag van 193.300 euro voor 2019. Het gemeentebestuur wenst niet te voldoen aan dit verzoek. En zet daarmee, zoals het zelf erkent, welbewust de dienstverlening, de werkgelegenheid, de kwaliteit en zelfs het voortbestaan van de bibliotheek op het spel. Hoogst onbegrijpelijk en kwalijk, je mag alleen maar hopen dat de gemeenteraad het gemeentebestuur in de raadsvergadering van 20 november zal terugfluiten.

Wat het besluit van het gemeentebestuur des te onbegrijpelijker maakt, is het feit dat begin volgend jaar een nieuwe gemeentelijke bibliotheekvisie wordt opgesteld. Met het afwijzen van de extra subsidie neemt het gemeentebestuur alvast een voorschot op die visie. Want u dacht toch niet serieus dat de bibliotheek eerst volledig wordt uitgekleed en vervolgens weer opnieuw wordt aangekleed? Veel logischer zou het zijn om nu die extra subsidie toe te kennen, daarna de nieuwe bibliotheekvisie vast te stellen en de bibliotheek vervolgens op basis van die nieuwe visie te gaan aan- dan wel uitkleden. 

Omdat alles kwantificeerbaar moet zijn, is ook bekend hoe hoog de gemiddelde gemeentelijke subsidie voor bibliotheekwerk is. Die bedraagt per inwoner van Nederland 21,70 euro per jaar. Weet u hoeveel die gemeentelijke subsidie per inwoner van Horst aan de Maas in 2018 bedraagt? 12,58 euro, dus net iets meer dan de helft van het landelijk gemiddelde! Doe daar voor 2019 vijf euro bovenop en de bibliotheek is uit de problemen. Zo simpel kan het zijn. 

Ik heb er een hekel aan om altijd maar weer Lucebert aan te halen als bedreigingen voor kunst en cultuur opdoemen aan de horizon. Maar in dit geval kan ik er toch echt niet omheen:

‘Alles van waarde is weerloos’

Intermezzo – Verdriet, woede, schaamte

‘Wanneer heb je voor het laatst gehuild?’, is een vraag die dagblad De Limburger elke zaterdag stelt aan iemand uit de sportwereld. Wanneer ík voor het laatst heb gehuild? Gisteravond. In filmtheater De Nieuwe Scene in Venlo. Ik moest huilen van verdriet, schaamte en woede. 

Eerst het verdriet. Vertoond werd 3 Hours, een korte speelfilm van Ammar Al Kallas over het waargebeurde verhaal van de oversteek van de Syrische vluchteling Ahmad Al Zoubi van Turkije naar Griekenland. Ahmad vluchtte in 2015 vanuit zijn geboorteland Syrië naar Turkije. Na het betalen van grof geld aan smokkelaars belandde hij in de nacht van 4 op 5 januari 2016 samen met 52 anderen in een rubberboot die bestemd was voor maximaal 25 personen. Twee kilometer voor de Griekse kust gebeurde het onvermijdelijke: de boot kapseisde. De meeste opvarenden verdwenen na korte of langere tijd in zee. Ahmad wist z’n hoofd boven het ijskoude water te houden, met op z’n rug Lamees, een 8-jarig meisje, wier moeder dood in zee dreef. Drie uur wist Lamees zich vast te klampen aan Ahmad en toen gebeurde ook met haar het onvermijdelijke. Ahmad, totaal uitgeput, wist, net als elf anderen, wel de Turkse kust te bereiken. Waarna hij weer helemaal terug bij af was. Hij zat eerst een maand in een Turkse gevangenis en moest zich daarna wéér onderwerpen aan genadeloze smokkelaars. Maar ditmaal lukte de oversteek naar Griekenland wel. Uiteindelijk kwam hij in Venlo terecht.

Gisteren zat Ahmad in de zaal. Na afloop van de film – die veel poëtischer was dan je zou verwachten en daardoor misschien wel extra aangrijpend was – beantwoordde hij vragen. Onder het publiek: tientallen mensen, misschien ook wel uit Horst aan de Maas, die iets vergelijkbaars als Ahmad hebben meegemaakt.   

Ik moest huilen van schaamte omdat wij, zogenaamd geciviliseerde Westerlingen, dit allemaal hebben laten gebeuren en nog steeds laten gebeuren.

Ik moest huilen van woede over onze politici, die met hun uitgestreken gezichten cynische plannetjes als de ‘Turkijedeal’ en ‘opvang in de eigen regio’ hebben bekokstoofd, verdedigd en uitgevoerd met het oog op electoraal gewin. En hun ogen welbewust sloten voor de wetenschap dat ze daarmee tienduizenden mensen de dood injoegen. Wanneer zou hun zelfvoldaanheid plaatsmaken voor schaamte?


P.S. 3 Hours is komende zaterdag nogmaals te zien in de ECI Cultuurfabriek in Roermond. Ahmad behoort ook dan weer tot de aanwezigen. Klik hier voor meer informatie.