Intermezzo - De Heilige Larsje

Dit weekend in de Sint-Lambertuskerk in Horst: Altaarnatief, een expositie van hedendaagse kunst. Eén van mijn twee bijdragen daaraan is gewijd aan Lars Unnerstall, doelman van VVV.

'Turek, du bist ein Fußballgott!', riep Herbert Zimmermann al in 1954 uit in zijn radioverslag van de finale van het WK voetbal tussen West-Duitsland en Hongarije.

De rituelen, de lofzangen, de verafgoding van de spelers, de tweewekelijkse pelgrimage naar de voetbaltempel, de parafernalia, de gewaden, het geloof in wonderen, de devotieprentjes die bekend staan onder de benaming 'voetbalplaatjes', de spreekkoren, het vastleggen van de heldendaden in boeken: de parallellen tussen voetbal en religie zijn onmiskenbaar. Met in elk geval dit verschil dat voetbalroem vergankelijk is, de heiligen van de groene mat valt slechts een tijdelijke verering ten deel. Zie Toni Turek (1919-1984): de Fußballgott uit 1954 is intussen danig in de vergetelheid geraakt.

VVV Venlo heeft vele heiligen gekend, van Faas Wilkes tot Michael Uchebo en van Pietje Pala tot Keisuke Honda. De Venlose voetbalheilige van het moment is Lars Unnerstall (Ibbenbüren 1990; 1,98 meter; 100 kilo). Net als Toni Turek Duitser, net als Toni Turek keeper. Heiligen zijn herkenbaar aan attributen, die een deel van hun levensgeschiedenis vertellen. De attributen van de Heilige Lars ('Larsje' voor de gelovigen) zijn de lat en zijn keepershandschoenen.

De Heilige Larsje is vandaag (19.30 – 22.40 uur), morgen (12.30 – 17.30 uur) en overmorgen (12.30 – 17.30 uur), samen met een kleine veertig andere, prachtige kunstwerken, te zien in de Sint-Lambertuskerk in Horst. De toegang is gratis. Op bezoekers van De Heilige Larsje ligt een kleinigheidje te wachten waarmee zij hun devotie tot de Onwankelbare Toren ook thuis tot uiting kunnen brengen.

De Heilige Larsje is onder meer tot stand gekomen dankzij de medewerking van de AMC Zengers, Kenny Jansen en Ruud Lenssen. Daarvoor wil ik hen ook vanaf deze plaats graag dank zeggen.

Intermezzo – Altaarnatief

Komende vrijdag, zaterdag en zondag: Altaarnatief, expositie van hedendaagse kunst in de Sint-Lambertuskerk in Horst. Hoe komt zo’n expositie nu eigenlijk tot stand? Vooral via Whatsapp:

2 september
18.46 uur, Frank Schijven: ‘Hadden jij en Sanne niet door moeten gaan met het jaarlijks organiseren van WaarOmney?’
19.48 uur, Wim Moorman: ‘Had gekund, maar persoonlijk houd ik meer van verandering. Van locatie en ook van opzet.’
19.57 uur, Frank Schijven: ‘Was juist met WaarOmney heel goed mogelijk …’
20.00 uur, Wim Moorman: ‘Dat kan natuurlijk nog steeds.’
20.02 uur, Sanne Aben: ‘Met kerst iets organiseren dan? Waaromney?’
20.04 uur, Wim Moorman: ‘👌’
20.08 uur, Wim Moorman: ‘Zullen we dat gewoon doen?’
20.13 uur, Sanne Aben: ‘I'm in.’
20.13 uur, Wim Moorman: ‘😀’
20.15 uur, Frank Schijven: ‘👏👏👏’

6 september
18.06 uur, Wim Moorman: ‘Zojuist tijdens een rondje rennen bedacht ik me: zou een “WaaRomney” in de Sint-Lambertuskerk van 27 t/m 30 december iets kunnen zijn? Zitten misschien bepaalde nadelen aan maar ook heel veel voordelen: weersonafhankelijk, verzekerde toeloop van publiek en vooral heel veel mogelijkheden voor het tonen van nagenoeg alle vormen van kunst.’
18.11 uur, Sanne Aben: ‘Ik vind een kerk wel mooi als locatie maar met kerst zal het wel lastiger zijn. Ik ben nog nooit in die kerk geweest🙈’
18.15 uur, Wim Moorman: ‘Schande!’
18.22 uur, Frank Schijven: ‘Ik vind het een geweldig idee, en ook drie dagen👍’

13 september
15.30 uur, we bezoeken de Sint-Lambertuskerk. Conclusie: mooie ruimte, grote ruimte, misschien ook wel moeilijke ruimte. Maar waarom niet? We doen het gewoon!

28 september
14.00 uur, op gesprek bij deken De Graaf Woutering. Mogen en kunnen we tussen kerst en nieuwjaar, de drukste periode van het jaar voor de kerk, een expositie van hedendaagse kunst organiseren in de Sint-Lambertuskerk? ‘Waarom niet?’ Yessss!

Waarna het echte werk pas begint: concept bepalen, overleggen, benaderen van kunstenaars, overleggen, benaderen van potentiële begunstigers, overleggen, deadlines bepalen, overleggen, naam bedenken (Kerstaal wordt Kreatief met kerk, wat uiteindelijk op 9 november verandert in Altaarnatief – © Sanne Aben), overleggen, vele bezoeken aan de kerk, overleggen, Jeu van Helden voor de vormgeving vragen, overleggen, Facebookpagina de lucht in slingeren (klik hier), overleggen, pr-campagne starten, overleggen, posters plakken, overleggen.  

Top 5 – Plakongemakkelijke Horster info plakborden

Auto bij bord parkeren. Behangselplak uit kofferbak halen. Plakborstel en aandrukborstel uit kofferbak halen. Poster uit kofferbak halen. Bord instrijken. Poster plakken. Poster stevig bevestigen met aandrukborstel. Eventueel foto maken om te kunnen nagenieten van het resultaat. Alles terug in de kofferbak. Auto starten en hup, op naar het volgende bord.

Zo simpel zou het kunnen zijn. Alleen niet in Horst aan de Maas. Hier is het plakgemak bij de meeste gemeentelijke info plakborden vaak ver te zoeken. Alle aanleiding dus voor de exclusieve Horst-sweet-Horst top 5 van plakongemakkelijke Horster info plakborden:

5. Crommentuijnstraat, Meterik

Altijd positief beginnen. Dit bord hoort in wezen natuurlijk niet thuis in de top 5 van plakongemakkelijke Horster infoborden. Wel in de top 5 van plakgemakkelijke Horster infoborden. Tenzij een truck met oplegger parkeert op de parkeerplaats voor al uw plakgemak.

4. Kruisstraat, Hegelsom

Zou zo’n plakgemakkelijk bord kunnen zijn. Ware het niet dat een of andere dombo heeft bedacht dat het wel handig zou zijn een parkeerplaats aan te leggen vóór het bord. Plakgemak verandert in plakongemak: verder lopen = tijdverlies. Alle parkeerplaatsen weg uit Horst aan de Maas! Om te beginnen uit Hegelsom!

3. Kerkeveld, Horst

Zo ongeveer de drukste plek van Horst aan de Maas, maar pure plakhorror vanwege het ontbreken van elke plakgemakfaciliteit. Als het een beetje tegenzit moet je honderden meters lopen om je plakbehoefte te kunnen bevredigen.  

2. Rector Mulderstaat, Melderslo

Als om het varkensgehalte van Horst aan de Maas te benadrukken tieren de varkensruggen hier welig. Weg met de varkens uit Horst aan de Maas! Weg met de varkensruggen uit Horst aan de Maas. Om te beginnen uit Melderslo! Alles voor plakgenotbevordering – plakgenotbevordering voor alles.

1. Gebroeders van Doornelaan, Horst

Tart elke beschrijving. Idyllisch plaatje, ja, maar hoe moet je dit bord in godsnaam bereiken zonder gebruikmaking van hakbijl, kapmes en lieslaarzen? Bovendien geen posterplakparkeerpplek. Heeft verdacht veel weg van posterplakkertjepesten. Brandbrief naar de NBvP (Nederlandse Belangenvereniging van Posterplakgenotbevordering) waarin het plakongemak van dit bord aan de kaak wordt gesteld is inmiddels verzonden.

Intermezzo – Reaching for the stars met de 3 J’s

Afgelopen zomer was ik in het Poolse Torun, de geboortestad van Nicolaas Copernicus (1473-1543), de astronoom die bewees dat de aarde om de zon draait en niet andersom. In het naar hem vernoemde planetarium aldaar zag ik een spectaculaire show over de werking van sterrenstelsels. Geloof ik. Want ik snapte er eerlijk gezegd de ballen van.

Donderdagavond ga ik in de herkansing. En wel op een van de meest bijzondere plekken van Horst aan de Maas: de voormalige stortplaats Zuringspeel in America, met 56 meter boven NAP het hoogste punt van Noord-Limburg. Astronomieclub Aarde uit Horst en Jessica Bizzoni gaan daar samen op jacht naar sterren en naar het door de mens gecreëerde poollicht.

Jessica wie? Jessica Bizzoni! Trouwe lezers van Horst-sweet-Horst kennen haar van een stukje dat ik in september publiceerde over de apocalyptische, angstaanjagende schoonheid van assimilatieverlichting (klik hier). Jessica is kunstenaar, fotograaf en onderzoeker, geboren in Bergamo, opgegroeid in Rimini, afgestudeerd aan de Design Academy in Eindhoven, nu studerend in Antwerpen (klik hier voor haar website). Een belangrijk thema in haar werk is de invloed van kunstmatig licht op onze leefomgeving.  

Jessica is een van de deelnemers aan Altaarnatief. Ter voorbereiding daarop kwam ze de afgelopen maanden enkele keren naar Horst. Samen bezochten we twee keer de ‘Zuringsberg’, waar ze op een stervenskoude en winderige vrijdagavond

deze prachtige foto maakte van de assimilatieverlichting die Horst aan de Maas al decennia teistert.

Of het misschien iets zou zijn hier, als Altaarnatief-aperitief, een avondje te organiseren om naar de sterren te kijken en naar de invloed van de mens op de nachtelijke hemel, vroeg Jessica zich af. Natuurlijk was dat iets! John van der Heijden en Jos Hoebers van Astronomieclub Aarde zegden meteen alle medewerking toe.

Komende donderdag, 20 december, zo ongeveer de langste nacht, is het dan zover: Reaching for the stars op de Zuringsberg met de 3 J’s! Jessica, John en Jos heten belangstellenden voor dit evenement van harte welkom, zowel astronomische nitwits (zoals ondergetekende) als hemelbestormers als ander gepeupel. Aanvang 19.00 uur, voor iedereen gratis toegankelijk, aanmelding vooraf niet nodig. De berg is alleen te voet bereikbaar, zowel via de Kulbergweg als de Raamweg. De wandeling er naartoe duurt ongeveer tien minuten. Stevige schoenen, warme kleding en een zaklamp aanbevolen! Neem desgewenst ook een klapstoeltje en spiritualia mee.

Tot donderdag!

Ingezonden – Onderweg naar het kerstdiner

Onder het motto ‘Het weblog kan wel wat vers bloed gebruiken’ (shame on me) ontving ik van Jan Duijf (Kloosterstraat Horst) het volgende kerstverhaal:

ONDERWEG NAAR HET KERSTDINER

In de week voor Kerst is het bij mij thuis een komen en gaan van kennissen, buren en familie. De bezoekers leveren onwetende en onvrijwillige kandidaten af voor de traditionele ereplaats op de feestmaaltafel. De meegebrachte konijnen zijn misschien niet meer de puur heidense offerdieren uit vervlogen tijden, maar vormen wel degelijk een onmisbare schakel in het dichterbij brengen van de vrede op aarde. En dat lukt in ons katholieke stukje wereld toch het beste met een volle bolle buik na een copieuze maaltijd, met konijn als hoofddis.

Het is in ons dorp van oudsher de gewoonte dat de gezinnen zelf konijnen voor de slacht houden. Een nuttige erfenis uit een armoedig verleden. Veel konijnenfokkers zijn te lui of te laf om zelf hun vetgemeste moer of rammelaar te slachten, daarom is mijn vader in de donkere decembermaand de onbezoldigde, brute konijnenslager van het Kerkhofpaadje.

Pap fokt zelf konijnen, en het is mijn taak om de dieren van groenvoer te voorzien: klaver en ‘stoebe’, de bladeren en wortels van de paardenbloem. Met veel liefde en geduld steek ik de planten op het terrein van de Katholieke Jeugd Vereniging. Ik gebruik hiervoor een gekarteld broodmes met een zwart kunststoffen handvat. Mijn vader fokt de konijnen om ze op te eten. Ik voer de Hollanders en Vlaamse reuzen, omdat ik van ze houd.

Al die kerstkonijnen worden door pap vakkundig met een genadeloze karateklap achter de oren kasje wijlen gemaakt. De beesten geven geen kick. ‘Ze lijden geen pijn’, zegt mijn zorgzame en blauwogige moeder. Nee mam, behalve dan dat ene zwart-witte: mijn eigen lievelingskonijn. Een felle siddering schiet door mijn lijf als het diertje door mijn vader wordt vermoord. De scherpe en nare konijnengil gaat bij mij door merg en been. Ik heb nog nooit eerder een konijn welk geluid dan ook horen voortbrengen. De konijnenschreeuw galmt bij mij na in een jarenlang aanslepende, bedorven kerstbeleving.

In plaats van een scalpel gebruikt pap een met engelengeduld geslepen aardappelschilmesje. Vlijm en vlijmscherp moet dat zijn. Tussen het slijpen door voelt vader voorzichtig tastend met zijn vingertoppen of het ‘petattemeske’ al scherp genoeg is. Als een volleerd slijper benut hij een aantal hoekstenen in de deuropening van de waskeuken om die perfecte conditie te bereiken. De slijpsporen in de muur zijn nu nog zichtbaar als een ingekerfd verleden.

Het slachten zelf verloopt volgens een vast ritueel. De Hollander wordt eerst met ruw bonentouw pootje voor pootje opgehangen aan de onderste tak van de oude suikerperenboom op de binnenplaats. Op de plek waar anders onze kinderschommel hangt, vallen nu schommelen en bungelen, leven en dood samen.

Als het konijn hangt, zet mijn vader een aantal stappen achteruit, neemt het konijn als een beeldhouwer in ogenschouw, steekt een Virginia Cross sigaret aan, rookt die rustig en kalm op, trapt de peuk op de grond uit, loopt vervolgens vastberaden terug naar het dier en zet een eerste weloverwogen snee. Het konijnenlichaam wiegt dan zachtjes mee op de sneden die vader gevoelvol en precies in het dier aanbrengt.

Mijn vader trekt het konijn vervolgens kundig de zachte bontjas uit, en als een geboortewonder, als een plotselinge, onaangekondigde metamorfose, komt tevoorschijn: een nog in de winterkou na-dampend, doorschijnend lichaam; een lichtroze huid met duizenden bloedadertjes; vage orgaancontouren en duidelijke skeletvormen. Het beestje hangt dan dood te wezen. Er is bijna geen druppel bloed gevloeid.

Een zoete, weeïge geboortegeur verspreidt zich in de koude buitenlucht en dringt langzaam mijn neus binnen. Ik voel me misselijk worden, maar blijf met ingehouden adem kijken. Licht zwetend, angstig en dapper tegelijk, kijk ik met een mengeling van afschuw, boosheid en bewondering naar de soepele slachtvaardigheid van mijn vader. Mijn dierbare konijn is gevild. Waar is dat voor nodig? Een eerste, nog onbegrepen, twijfel aan de autoriteit van vader en godsdienst sluipt mijn leven binnen. Ik weiger voortaan om konijn te eten.

Het lieve konijntje heeft de bontsokjes nog aan.

Jan Duijf (Kloosterstraat Horst)

Klein mysterie 763 – Bibliotheek (18)

Herhaling van zetten, toen het afgelopen dinsdag in de gemeenteraad ging over de toekenning van subsidie voor 2019 aan BiblioNu, de openbare bibliotheek van Horst aan de Maas. Net als twee weken geleden (klik hier) deed verantwoordelijk wethouder Han Geurts (CDA) het voorkomen alsof de bibliotheek blij moet zijn dat ze de dienstverlening in 2019 mag verminderen. Net als twee weken geleden weigerde hij te garanderen dat de bibliotheek komend jaar niet failliet zal gaan. Net als twee weken geleden de erkenning dat het gemeentebestuur de afgelopen jaren geen steekjes maar hele grote steken heeft laten vallen wat betreft de bibliotheek. Net als twee weken geleden desondanks de weigering om twee ton extra subsidie toe te kennen zodat de bibliotheek in elk geval in 2019 kan blijven functioneren zoals ze nu doet.

En de gemeenteraad? CDA, Essentie, PvdA en VVD slikten het allemaal voor zoete koek. De SP liet bij monde van Sonja van Giersbergen een even kraakhelder als indrukwekkend tegengeluid horen. Resteert D66+GroenLinks. Fractievoorzitter Jim Weijs was in eerst instantie even kraakhelder en indrukwekkend als Sonja van Giersbergen:

‘Het gemeentebestuur was op hoogte van het tekort van de bibliotheek, het had eerder actief moeten worden. Het college zet welbewust de dienstverlening, de werkgelegenheid, de kwaliteit en zelfs het voortbestaan van de bibliotheek op het spel. Dat is wat ons betreft hoogst onbegrijpelijk en ook kwalijk. Wij zouden de volgorde graag willen omdraaien: niet eerst de bibliotheek uitkleden en daarna weer aankleden.’

Duidelijk: evenals de SP zou D66+GroenLinks niet de kant van de wethouder gaan kiezen. Had je gedacht! Na een schorsing van de vergadering van 28 minuten werd duidelijk dat D66+GroenLinks zich gewoon aansloot bij CDA, Essentie, PvdA en VVD en het gemeentebestuur. En er dus mee akkoord gaat dat welbewust de dienstverlening, de werkgelegenheid, de kwaliteit en zelfs het voortbestaan van de bibliotheek op het spel worden gezet. Hoewel D66+GroenLinks dat dus hoogst onbegrijpelijk en kwalijk vindt.

Net als D66+GroenLinks vind ik de handelwijze van het gemeentebestuur hoogst onbegrijpelijk en kwalijk. Maar ik vind de handelwijze van D66+GroenLinks even hoogst onbegrijpelijk en kwalijk. Heb ik op 21 maart dan misschien toch op de verkeerde partij gestemd?

Intermezzo – Het jongetje en de oude man

Daar staan we dan. Jongetje van een jaar of zes, zeven en deze oude man. Allebei op de fiets. Wachtend totdat we vanaf de Veemarkt de drukke Herstraat kunnen oversteken. De rij passerende auto’s is eindeloos. Telkens als we denken dat er een gaatje gaat vallen, komt vanuit de Jacob Merlostraat toch weer een nieuwe auto de bocht om. We kijken elkaar moedeloos aan. Bondgenoten, lotgenoten, voor twee, drie minuten, jongetje en oude man. Dan valt er ineens een gaatje. Tegelijkertijd duiken we erin. ‘Dát duurde lang’, zegt het jongetje, mij aankijkend. Vervolgens spurt hij weg.

Brok in de keel.

Ingezonden – De Horster Pieten zijn roetzwart

Jan Duijf (Kloosterstraat Horst) doet eindelijk weer eens van zich spreken op Horst-sweet-Horst. En wel met een ingezonden bijdrage over Zwarte Piet:

De Horster Pieten zijn roetzwart

Het is chique en populair als je zegt de neus vol te hebben van de discussie over Zwarte Piet. Jij gaat je niet bezig houden met triviale zaken. Die Simons overdrijft en wil alleen maar aandacht voor zichzelf. Er is geen probleem, behalve dat van ons geliefde kinderfeest onnodig een probleem wordt gemaakt. De tegenstanders moeten met elkaar in gesprek en middels polder-Pieten tot een oplossing komen.

Droom lekker verder. Dat gaat niet gebeuren. Voortaan rust er in binnen- en buitenland terecht een smet op de reputatie van het Sinterklaasfeest. Of je dat nu wilt of niet, maar de tijden veranderen. De blanke maagdelijkheid van Zwarte Piet is voor altijd bedorven.

Vinden de Sintgelovige kinderen dat erg? Willen die perse een ‘zwarte’ Piet? Laten we die eens bij de discussie betrekken, en vragen of ze het erg vervelend zouden vinden als Zwarte Piet zich eens wat vaker zou wassen? Of zij rekening willen houden met de (historische) pijn van anderen? Laat uw witte kinderzieltjes spreken.

Het staat goed als je zegt boven dat geneuzel te staan. Het staat mij nog beter een moreel superieure positie in te nemen. Allemaal flauwekul en misplaatst. Niet van invloed op een onvermijdelijk proces van aanpassing aan een veranderende maatschappij.

Morgen lever ik pas een echte bijdrage aan de maatschappelijke discussie.  Bij de intocht van de Sint in Horst vraag ik mijn kleinkinderen of zij niet ook vinden dat de Pieten in Horst zich slechter wassen dan de televisiepieten. Want geloof maar: in Horst zijn de Pieten roetzwart.

Dat moet ik op foto voor de geschiedenis vastleggen.

Jan Duijf, Kloosterstraat Horst

Klein mysterie 762 – Filmhuis (2)

Twee weken geleden moest ik in filmtheater De Nieuwe Scene in Venlo huilen van verdriet, schaamte en woede bij het bekijken van Three Hours (klik hier).

Deze week zag ik in het Luxor Theater in Venray voor de zoveelste keer, maar voor de eerste keer in de bioscoop, Una Giornata Particolare, een van mijn favoriete films (wat ik misschien beter niet had kunnen doen, want hij viel tegen).

Volgende week ga ik in Dok 6 Cinema in Panningen naar de première van Thuisland, een documentaire van de Horster filmmaker Ruud Lenssen over een Syrisch vluchtelingengezin dat in Panningen belandt.

Venlo, Venray en Panningen zijn niet het einde van de wereld, al helemaal niet bezien vanuit Horst aan de Maas. Toch vergt het enige inspanning om er te komen en nog meer om er weg te komen, zeker als je niet de beschikking hebt over een auto. Daarom kan ik niet wachten op de opening van het vernieuwde Gasthoês, die dacht ik ergens in 2020 gepland staat. Want dat nieuwe Gasthoês (aka Herberg De Troost) gaat een heus filmhuis bevatten. Kwaliteitsfilms voortaan op loop- dan wel fietsafstand!

Wat is een filmhuis eigenlijk? Wikipedia:

‘Een publieke uitgaansgelegenheid die zich toelegt op het vertonen van films buiten het reguliere commerciële aanbod om. Dit betreft kleinere films met vaak een artistiek karakter. Deze films worden ook wel aangeduid als arthouse-films.’

Waarom een filmhuis een aanwinst voor Horst aan de Maas zou zijn? Doodgewoon omdat films, net als musea, boeken, muziek en kunst in het algemeen, het leven veraangenamen én verrijken.  

Dat ’t Gasthoês een filmhuis gaat bevatten bleek voor het eerst in 2014. En wel uit het Haalbaarheidsonderzoek naar een nieuwe exploitatie van ‘t Gasthoes in Horst a/d Maas. Dat rept van zestien ‘populaire films’, zestien ‘arthousefilms’ en veertien kinderfilms per jaar, waarbij wordt gerekend op een gemiddeld aantal bezoekers per voorstelling van respectievelijk vijftig, vijfentwintig en veertig. Die bezoekersaantallen lijken me vrij reëel. Het aantal te vertonen films had van mij best iets hoger mogen zijn en de beoogde programmering voldoet niet helemaal aan de Wikipedia-definitie van ‘filmhuis’, maar ik begrijp dat je niet meteen alles kunt hebben.

Verdere details over het filmhuis in ’t Gasthoês bevat dat haalbaarheidsonderzoek uit 2014 niet. Het kan zijn dat ik het heb gemist, maar sindsdien zijn die verdere details bij mijn weten ook niet naar buiten gekomen. Terwijl ik daar, met de opening zo langzamerhand een beetje in zicht, toch wel heel erg benieuwd naar ben. Hoe gaat de exploitatie er uitzien? Wie wordt de exploitant? Zijn de voornemens wat betreft programmering nog dezelfde als in 2014? Wordt nog steeds gerekend met de bezoekersaantallen uit het haalbaarheidsonderzoek? Wat wordt de verhouding tot het bestaande Film Theater Horst? Komt die verhouding er überhaupt of wordt de samenwerking gezocht met bijvoorbeeld De Nieuwe Scene of Dok 6?

Klein mysterie 761 – Bibliotheek (17)

Nogmaals de bibliotheek. Zoals vorige week geschreven (klik hier) heeft de bibliotheek het gemeentebestuur verzocht om een extra subsidiebedrag van 193.300 euro voor 2019. Het gemeentebestuur wenst hieraan niet te voldoen. Tijdens de voorbereidende gemeenteraadsvergadering van afgelopen dinsdag was de financiële toestand van de bibliotheek ruim een half uur lang onderwerp van gesprek (klik hier en ga naar 3.04.00). Besloten werd nog niks – dit gebeurt pas op 20 november – maar duidelijk werd wel dat de gemeenteraad van goeden huize zal moeten komen om het gemeentebestuur nog van gedachten te doen veranderen.

Jos Gubbels (D66+GroenLinks) legde verantwoordelijk wethouder Han Geurts (CDA) het vuur het meest na aan de schenen. Zijn meest prangende vraag: kan BiblioNu, de openbare bibliotheek, failliet gaan? Het antwoord zou natuurlijk moeten luiden: ‘Nee, we zullen de bibliotheek nooit failliet laten gaan.’ Maar zo ver wilde de wethouder niet gaan:

‘Het voorstel is om in 2019 een bibliotheekvoorziening in Horst aan de Maas overeind te houden. Kan de bibliotheek failliet gaan? Ja, de bibliotheek zou in theorie failliet kunnen gaan. Maar dat proberen we dus te voorkomen door aan de dienstverlening te sleutelen. Er landt [in 2020] hoe dan ook een concept met bibliotheekwerk in ’t Gasthoês, ook als BiblioNu failliet gaat. Maar wij willen de bibliotheek niet failliet laten gaan. Dat is niet wat onze voorkeur heeft. Mochten zich in 2019 onvoorziene omstandigheden voordoen dan komen wij met een voorstel.’

Geruststellend? Niet bepaald. Kras was ook dat de wethouder het enkele malen deed voorkomen alsof het een gunst is dat de bibliotheek in 2019 de dienstverlening mag terugschroeven. Een omkering van zaken zonder weerga.

Hoogst opmerkelijk was verder dat de wethouder zijn voorganger, Ger van Rensch, nog enkele trappen na verkocht. Bijvoorbeeld in het geval van de bibliotheekvisie: die wordt pas begin volgend jaar opgesteld, terwijl ze er al veel eerder had moeten liggen, aldus de wethouder. En ook het feit dat de bibliotheek jarenlang heeft ingeteerd op haar reserves, had voorkomen moeten worden, zo verklaarde de wethouder.

Hoe het nu verder gaat? Naar verwachting zal de gemeenteraad op 20 november wel weten af te dwingen dat BiblioNu in 2019 in elk geval niet failliet gaat. Maar daarmee hebben we het goede nieuws wel gehad. Die extra subsidie gaat er zeker niet komen. En tussen de regels door lezend werd dinsdag eveneens wel duidelijk dat er vanaf 2020 in ’t Gasthoês een totaal uitgeklede bibliotheek komt te zitten – ‘een concept met bibliotheekwerk’ is iets heel anders dan een volwaardige openbare bibliotheek.

Hoe triest toch allemaal.

Klein mysterie 760 – Bibliotheek (16)

‘Bibliotheken rechnen sich nicht, aber sie zahlen sich aus’

Een Duitse wijsheid die helaas maar niet tot de bestuurderen van de gemeente Horst aan de Maas wil doordringen. Je hebt zo van die dingen waarvan de winst niet alleen (of helemaal niet) in geld valt uit te drukken. Musea, bibliotheken, kunst en cultuur in het algemeen: ze veraangenamen ons leven, het mijne zelfs in zeer hoge mate. En toch staan ze altijd onder druk. Omdat kwantificeerbare geldelijke winst steeds meer is gaan prevaleren boven niet kwantificeerbare sociale en maatschappelijke winst. Omdat alles meetbaar moet zijn, zelfs dat wat niet meetbaar is.

Na jarenlang interen op de reserves (onder meer omdat de gemeente de bibliotheek heeft opgezadeld met een veel te duur gebouw) is de bodem van de kas van de openbare bibliotheek in Horst aan de Maas nu bereikt. Aanleiding voor de bibliotheek om bij het gemeentebestuur aan te kloppen voor een extra subsidiebedrag van 193.300 euro voor 2019. Het gemeentebestuur wenst niet te voldoen aan dit verzoek. En zet daarmee, zoals het zelf erkent, welbewust de dienstverlening, de werkgelegenheid, de kwaliteit en zelfs het voortbestaan van de bibliotheek op het spel. Hoogst onbegrijpelijk en kwalijk, je mag alleen maar hopen dat de gemeenteraad het gemeentebestuur in de raadsvergadering van 20 november zal terugfluiten.

Wat het besluit van het gemeentebestuur des te onbegrijpelijker maakt, is het feit dat begin volgend jaar een nieuwe gemeentelijke bibliotheekvisie wordt opgesteld. Met het afwijzen van de extra subsidie neemt het gemeentebestuur alvast een voorschot op die visie. Want u dacht toch niet serieus dat de bibliotheek eerst volledig wordt uitgekleed en vervolgens weer opnieuw wordt aangekleed? Veel logischer zou het zijn om nu die extra subsidie toe te kennen, daarna de nieuwe bibliotheekvisie vast te stellen en de bibliotheek vervolgens op basis van die nieuwe visie te gaan aan- dan wel uitkleden. 

Omdat alles kwantificeerbaar moet zijn, is ook bekend hoe hoog de gemiddelde gemeentelijke subsidie voor bibliotheekwerk is. Die bedraagt per inwoner van Nederland 21,70 euro per jaar. Weet u hoeveel die gemeentelijke subsidie per inwoner van Horst aan de Maas in 2018 bedraagt? 12,58 euro, dus net iets meer dan de helft van het landelijk gemiddelde! Doe daar voor 2019 vijf euro bovenop en de bibliotheek is uit de problemen. Zo simpel kan het zijn. 

Ik heb er een hekel aan om altijd maar weer Lucebert aan te halen als bedreigingen voor kunst en cultuur opdoemen aan de horizon. Maar in dit geval kan ik er toch echt niet omheen:

‘Alles van waarde is weerloos’

Intermezzo – Verdriet, woede, schaamte

‘Wanneer heb je voor het laatst gehuild?’, is een vraag die dagblad De Limburger elke zaterdag stelt aan iemand uit de sportwereld. Wanneer ík voor het laatst heb gehuild? Gisteravond. In filmtheater De Nieuwe Scene in Venlo. Ik moest huilen van verdriet, schaamte en woede. 

Eerst het verdriet. Vertoond werd 3 Hours, een korte speelfilm van Ammar Al Kallas over het waargebeurde verhaal van de oversteek van de Syrische vluchteling Ahmad Al Zoubi van Turkije naar Griekenland. Ahmad vluchtte in 2015 vanuit zijn geboorteland Syrië naar Turkije. Na het betalen van grof geld aan smokkelaars belandde hij in de nacht van 4 op 5 januari 2016 samen met 52 anderen in een rubberboot die bestemd was voor maximaal 25 personen. Twee kilometer voor de Griekse kust gebeurde het onvermijdelijke: de boot kapseisde. De meeste opvarenden verdwenen na korte of langere tijd in zee. Ahmad wist z’n hoofd boven het ijskoude water te houden, met op z’n rug Lamees, een 8-jarig meisje, wier moeder dood in zee dreef. Drie uur wist Lamees zich vast te klampen aan Ahmad en toen gebeurde ook met haar het onvermijdelijke. Ahmad, totaal uitgeput, wist, net als elf anderen, wel de Turkse kust te bereiken. Waarna hij weer helemaal terug bij af was. Hij zat eerst een maand in een Turkse gevangenis en moest zich daarna wéér onderwerpen aan genadeloze smokkelaars. Maar ditmaal lukte de oversteek naar Griekenland wel. Uiteindelijk kwam hij in Venlo terecht.

Gisteren zat Ahmad in de zaal. Na afloop van de film – die veel poëtischer was dan je zou verwachten en daardoor misschien wel extra aangrijpend was – beantwoordde hij vragen. Onder het publiek: tientallen mensen, misschien ook wel uit Horst aan de Maas, die iets vergelijkbaars als Ahmad hebben meegemaakt.   

Ik moest huilen van schaamte omdat wij, zogenaamd geciviliseerde Westerlingen, dit allemaal hebben laten gebeuren en nog steeds laten gebeuren.

Ik moest huilen van woede over onze politici, die met hun uitgestreken gezichten cynische plannetjes als de ‘Turkijedeal’ en ‘opvang in de eigen regio’ hebben bekokstoofd, verdedigd en uitgevoerd met het oog op electoraal gewin. En hun ogen welbewust sloten voor de wetenschap dat ze daarmee tienduizenden mensen de dood injoegen. Wanneer zou hun zelfvoldaanheid plaatsmaken voor schaamte?


P.S. 3 Hours is komende zaterdag nogmaals te zien in de ECI Cultuurfabriek in Roermond. Ahmad behoort ook dan weer tot de aanwezigen. Klik hier voor meer informatie.

Intermezzo – Spooktrein

Woensdag 31 oktober 2018, 6.43 uur, station Horst-Sevenum (klik op pijl om filmpje te starten; afspelen met geluid aan):

Top 5 – Keukentafels van Horster gemeenteraadsleden

Nou, dat viel om de dooie donder nog niet mee, zeg, om een top 5 van keukentafels van Horster gemeenteraadsleden samen te stellen (klik ook hier en hier)! Omdat ze in wezen alle tien bijzonder zijn én als dank voor de medewerking van de betreffende dame en heren, heb ik ze allemaal in de top 5 opgenomen. Over criteria heb ik lang nagedacht. Uiteindelijk heb ik de begeleidende tekst die acht van de tien raadsleden meestuurden het zwaarst laten wegen. Pech dus voor Roy Bouten en Jos Gubbels: zij voorzagen hun keukentafel niet van commentaar.

Genoeg geouwehoerd, hier komt ie, de exclusieve Horst-sweet-Horst top 5 van keukentafels van Horster gemeenteraadsleden:

5. Roy Bouten (PvdA)

Toch vreemd dat een Ajax-attribuut ontbreekt.

Jeroen Brouns (Essentie)

Zijn eigen commentaar: ‘Hierbij onze/mijn keukentafel. Die wordt veelal gesierd door Lego. Zie foto met een Legohuis. Met een achtergrond in vastgoed en huisvesting is en blijft bouwen me altijd ontspanning bezorgen. Ik mag ‘t graag samen met mijn 2 zoontjes doen.’
Wekt herinneringen aan mijn eigen keukentafel van vroeger, waarop altijd een Lego-voetbalstadion prijkte.

Jos Gubbels (D66+GroenLinks)

Die vaas!

Alex Janssen (CDA)

Zijn eigen commentaar: ‘Hierbij een blik op onze keukentafel ‘s morgens vroeg als alle kippen nog op stok zijn. Kijk goed, volgens mij kun je hier wel ff los gaan ...’
Het is een misverstand dat ik altijd ff zou willen losgaan.

Thijs Lenssen (SP)

Zijn eigen commentaar: ‘Had nog niet opgeruimd.’
Zou die Oor bedoeld zijn voor saaie momenten tijdens de raadsvergadering?

Kay Thijssen (Essentie)

Zijn eigen commentaar: ‘Keukentafel is denk ik typerend voor een vloggend raadslid en student! ;)’
Maar toch niet alle vloggende raadsleden en studenten zullen een hand op hun keukentafel hebben liggen?

4. Jim Weijs (D66+GroenLinks)

Zijn eigen commentaar: ‘Hierbij de mijne. Die is wel redelijk “functioneel” merk ik op. Twee laptops (voor werk en voor vrije tijd), een koptelefoon, het boek wat ik nu aan het lezen ben (Patrick Rothfuss, The Name of the Wind) en twee boeken van mijn favoriete schrijfster (Louise Erdrich).’
Functioneel ja. Maar vooral ook heel vol.

3. Bram Hendrix (Essentie)

Zijn eigen commentaar: ‘Gemiddeld genomen liggen er iets meer broodkruimels en restjes hagelslag bij maar dat was al mooi opgeruimd! Lego vult ook regelmatig de tafel, maar zeker ook auto's. Liefst zelfrijdende exemplaren, wel zo vermakelijk.’
Maar die vaas met bloemen staat net iets uit het lood. Net als de hele tafel trouwens.

2. Danny van Hees (CDA)

Zijn eigen commentaar: ‘De sobere middagtafel van ons, zonder poespas maar met Grad en uiteraard zonder schouw.’
Die Grad! En vier stoelen in vier verschillende kleuren!

1. Aniet Fonteyne (SP)

Haar eigen commentaar: ‘Was het bijna vergeten, dus zojuist nog snel een foto gemaakt. Met leuk toeval dat gisteren de nieuwe Spanning in de bus viel. De kat die op de foto staat heet Prutske. Heb nog een kat, die heet Fidel, was wel grappig geweest als die er ook nog bij had gestaan.’
Dat van die Spanning (met Karl Marx op het omslag) zullen we dan maar voor waar aannemen. Let ook even op de bijzondere vorm van de keukentafel van Aniet.

Klein mysterie 759 – De keukentafel van Horster gemeenteraadsleden (2)

Onbedoeld zijn ze even blijven liggen, de keukentafels van Horster gemeenteraadsleden. Even ter opfrissing van uw geheugen (klik ook hier): tijdens de voorbereidende gemeenteraadsvergadering op 4 september deed VVD-fractievoorzitter Peter Elbers een opmerkelijke onthulling over zijn keukentafel. Lees maar:

‘Vaak worden er goedkope Chinese of andere surrogaatluchtwassers aangeschaft die net zoveel functie hebben zoals bij mij op de keukentafel de namaakschoorsteen.’

Dit riep de vraag op wat andere gemeenteraadsleden eigenlijk op hun keukentafel hebben staan. Daarom deed ik een oproep aan alle raadsleden mij een foto van hun keukentafel te sturen. Het resultaat overtrof mijn stoutste verwachtingen: liefst tien foto’s van gemeenteraadslidkeukentafels druppelden binnen! Negen van een mannelijk raadslid, één van een vrouwelijk. Bij die van mannen overigens niet die van Peter Elbers. Hij liet me weten dat hij zijn ‘keukentafelgeheimen’ verder niet uit de doeken wenste te doen, dit ‘geheel los van uw creatieve manier van aanpak’. Waarvoor ik uiteraard het volste begrip heb. De tien raadsleden van wie ik wel een foto ontving, wil ik bij dezen ontzettend hartelijk danken voor het inkijkje in hun privéleven.

Gemeenteraadslidkeukentafels moet je de eer geven die hen toekomt. Daarom heb ik besloten er twee stukjes aan te wijden: een dezer dagen de Top 5 van keukentafels van Horster gemeenteraadsleden en nu een wat algemenere beschouwing over de Horster gemeenteraadslidkeukentafel. Die is vooral bruin, in een aantal verschillende varianten. Enige dissonant is de witte tafel van Jos Gubbels (D66+GroenLinks).

Ook wat betreft materiaal geen bokkensprongen: oerdegelijk hout is favoriet, op korte afstand gevolgd door formica. Alleen de tafel van Bram Hendrix (Essentie) springt er een heel klein beetje uit: zijn keukentafel bestaat behalve uit hout ook uit glas.

Lege Horster gemeenteraadslidkeukentafels bestaan niet. Bijna lege gemeenteraadslidkeukentafels evenmin. Het meest minimalistisch in dit opzicht zijn nog de keukentafels van Danny van Hees (CDA) en Bram Hendrix. Qua volte van de keukentafel scoren Kay Thijssen (Essentie) en Jim Weijs (D66+GroenLinks) het hoogst.

Zes van de tien gemeenteraadslidkeukentafels worden opgesierd door bloemen en/of planten. Een ander veelvoorkomend object is de laptop (vijf van de tien). Ook fysiek leesvoer behoort tot de favoriete attributen – dat zal toch niet met het oog op de intellectuele uitstraling van de dame en heren speciaal voor de foto zijn aangesleept? Vertederend zijn de twee keukentafels met Lego-objecten, van Jeroen Brouns (Essentie) en opnieuw Bram Hendrix.

Sterke drank valt alleen waar te nemen op de keukentafel van Roy Bouten (PvdA) – de andere heren en de dame zullen de sterke drank speciaal met het oog op de foto toch niet snel onder hun keukentafel hebben verstopt? Een spelletje kom ik alleen tegen bij Alex Janssen (CDA). Fruit is uitsluitend aanwezig op de keukentafels van Aniet Fonteyne en Thijs Lenssen. Wat de vraag oproept of fruit op de keukentafel een voorwaarde is om SP-gemeenteraadslid te mogen worden. Meest luguber: de hand op de keukentafel van Kay Thijssen.

Ten slotte: van tevoren vroeg ik me af of aan de Horster gemeenteraadslidkeukentafels wellicht valt af te lezen tot welke partij de keukentafelbezitter behoort. Nee dus. Geen touw aan vast te knopen, geen patroon in te ontdekken.