Intermezzo – Meterikse theedoeken

Groot feest in Meterik vandaag: de eeuwenoude Koningsdagtraditie van het buiten hangen van de schone theedoek wordt in ere hersteld.

Lei van de Crommentuijn, voorzitter van Comité De Schone Theedoek: ‘De oudst bekende schriftelijke vermelding van het buiten hangen van de schone theedoek in Meterik op Koningsdag dateert uit 1589. Filips II was destijds onze koning. Uit een kroniek blijkt dat in dat jaar op zijn verjaardag, 21 mei, overal in Meterik schone theedoeken buiten hingen. Maar we sluiten beslist niet uit dat dit gebruik al enkele decennia eerder in zwang is geraakt.’

Ook onder de koningen van Pruisen vond het buiten hangen van de schone theedoek op de verjaardag van de koning onverminderd doorgang. De Franse tijd maakte een kortstondig einde aan de traditie, maar toen in 1813 de Oranjes op de troon kwamen, was het weer jaarlijks bal in Meterik. Hay van den Speulhof, secretaris van De Schone Theedoek: ‘Het was over en sluiten toen Wilhelmina in 1890 koningin werd. Artikel 3 van het reglement van het buiten hangen van de schone theedoek bepaalde namelijk dat het onlosmakelijk was verbonden met een mannelijke vorst.’

123 jaar vrouwelijk koningschap maakte dat het gebruik in de vergetelheid raakte. Lei van de Crommentuijn: ‘Niemand kende het hier nog toen Willem Alexander in 2013 Beatrix opvolgde. Maar vorig jaar stuitte ik ineens op een krantenknipsel uit 1883, waarin uitvoerig verslag werd gedaan van het buiten hangen van de theedoek in dat jaar. Mijn voorstel om het vanaf nu in ere te herstellen, werd overal met enthousiasme begroet. Dus zo is het gekomen.’

Waar staat het buiten hangen van de schone theedoek eigenlijk voor? Hay van den Speulhof: ‘Met het buiten hangen van de schone theedoek willen we zeggen dat hier niets onder de pet wordt gehouden, dat hier geen katjes in het donker worden geknepen, dat hier geen roddel en achterklap heerst, dat hier geen duistere zaakjes plaatsvinden die het daglicht niet kunnen velen.’ Lei van de Crommentuijn vult aan: ‘Zie het vooral ook als tegenhanger van de vuile was buiten hangen, waar ze in de rest van onze gemeente zo goed in zijn. Wij kennen dat hier niet.’

De schone theedoeken die vandaag overal in Meterik hangen, worden geflankeerd door pannen en keukengerei. Heeft dat nog een betekenis? Hay van den Speulhof: ‘Die pannen zijn een verwijzing naar de trom roeren, want we zijn trots op deze traditie.’ Lei van de Crommentuijn: ‘Het keukengerei heeft ook een symbolische betekenis. Met de garde willen we bijvoorbeeld zeggen dat we zaken in Meterik nooit opkloppen. Dat de soep hier nooit zo heet wordt gegeten als ze wordt opgediend blijkt uit de soeplepel. En de schuimspaan toont dat het schuim der natie hier zorgvuldig wordt afgeroomd.’

Heilstaat Meterik.