Intermezzo – Gezond boerenverstand

Het had een tijdje op stal gestaan, maar vorige week stak het zowel in Horst aan de Maas als in Venray ineens weer zijn hoofd boven het maaiveld: het gezond boerenverstand. Luidkeels werd het lof toegezongen door de CDA-gemeenteraadsleden John Jenniskens (Horst aan de Maas) en Martijn Direks (Venray). Alsof ze het samen zo hadden afgesproken. John: ‘Als CDA blijven we vooral ons gezond nuchtere boerenverstand gebruiken, wat meestal laat zien dat die uitkomst de juiste is. Volgens mij doen we dat als samenleving sowieso veel te weinig!’ Martijn: ‘Gewoon logisch nadenken. Het zou goed zijn als argumenten op basis van feiten wordt gebaseerd. Boerenverstand zal een stap voorwaarts geven.’ Ook John hecht aan feiten: ‘Om de juiste beslissingen te kunnen nemen, moet je terug kunnen vallen op feiten en niet op een vrije interpretatie daarvan.’

Niet moeilijk doen, houd je bij de feiten en ga gewoon logisch nadenken. Is het werkelijk zo eenvoudig als beide heren het doen voorkomen? Tuurlijk niet. Om te beginnen is het vaststellen van de feiten vaak al niet eenvoudig. Of weet u soms hoe het nu precies zit daar bij de Pools-Wit-Russische grens? Dan is het ook nog zo dat je feiten van verschillende kanten kunt bekijken: er zit honderd milliliter water in het glas maar is het nu half leeg of half vol? En verder heb je ook feiten die, ondanks het feit dat ze een feit zijn, worden bestreden. Denk bijvoorbeeld aan het feit dat het traditionele Sinterklaasfeest racistische trekjes heeft.

Maar zelfs al zou je het toch eens worden over de feiten: het echte gedonder begint pas daarna. Dan komt het namelijk aan op de ordening, de prioritering en vooral de interpretatie van de feiten. Dit bepaalt hoe je gaat handelen op basis van de feiten. Eenvoudig voorbeeld: feit 1 is dat de intensieve landbouw brood op de plank en vlees op het bord brengt. Feit 2 is dat de intensieve landbouw leidt tot aantasting van het landschap en dierenleed. Wie feit 1 belangrijker vindt dan feit 2 zal tot heel andere uitkomsten komen dan wie feit 2 belangrijker vindt dan feit 1.

Het ordenen, prioriteren en interpreteren van de feiten hebben we voor een groot deel gedelegeerd aan de politiek. Die moet chocola zien te maken van die ogenschijnlijk onontwarbare brij aan feiten. Of je het nu leuk vindt of niet: dat is een ingewikkeld proces. Mijn al dan niet gezond (boeren)verstand geeft me in dat politici die de zaken aanzienlijk eenvoudiger voorstellen dan ze in werkelijkheid zijn en die zich beroepen op het gezond boerenverstand, de feiten ontkennen en in feite ongeschikt zijn voor de politiek.

(Dit stukje verscheen gisteren ook in Via Horst-Venray)