Intermezzo – Californische gronddeal (1)

NRC Handelsblad onthulde op 14 november dat Grondexploitatiemaatschappij Californië in 2019 en 2020 grote stroken grond in het gebied Californië onderhands en tegen een zeer lage prijs heeft verkocht aan haar eigen directeur, Lodewijk Burghout. Via zijn eigen bedrijf voor zonne-energie liet Burghout er vervolgens twee zonneparken aanleggen.

De gemeente Horst aan de Maas is betrokkene in deze zaak omdat ze indirect aandeelhouder van Grondexploitatiemaatschappij Californië is. Afgelopen dinsdag vergaderde (klik hier en ga naar 1.46.07) de gemeenteraad over deze gronddeal (langzamerhand komt een top 5 van omstreden Horster gronddeals in zicht). Ruim een jaar eerder, op 21 september 2021, sprak de gemeenteraad ook al over deze zonneparken in Californië (klik hier en ga naar 1.14.10). Uiterst luid en uiterst duidelijk hekelde Yvonne Douven (VVD) toen de dubbelrol van Burghout. Haar woorden waren aan dovemans oren gericht: de coalitiepartijen CDA, Essentie, D66+GroenLinks en PvdA zagen geen vuiltje aan de lucht.

Het berouw komt na de zonde. Dinsdag moesten de coalitiepartijen hun ongelijk erkennen. Helemaal van harte ging dat niet. Jan Wijnen (Pvda): ‘Achteraf neem je altijd de beste beslissingen.’ Klopt. Alleen gaat die vlieger niet op als je indringend bent gewaarschuwd toen je de verkeerde beslissing dreigde te nemen. John Jenniskens (CDA): ‘Wij zijn altijd geïnteresseerd in de feiten, in de waarheid.’ Mooi. Maar als interesse in de feiten niet leidt tot handelen naar de feiten, schiet je er nog niks mee op. Yvonne Douven sloeg de spijker op z’n kop: ‘We hebben altijd de mond vol over samenwerken, transparantie, vernieuwend besturen. Dat merken we totaal niet. Wij waren op de hoogte, we hebben jullie daar destijds in meegenomen. Wat nu gebeurt is mosterd na de maaltijd.’

Merkwaardig was dat dinsdag veel onbesproken bleef. Interessant is bijvoorbeeld de vraag waarom pas een artikel in NRC Handelsblad de alarmbellen deed rinkelen, terwijl het merendeel van de feiten al langere tijd genoegzaam bekend was. Ook zeilde burgemeester Ryan Palmen (die verantwoordelijk wethouder Eric Beurskens verving) vakkundig heen om vragen naar de betrokkenheid van voormalige bestuurders uit Horst aan de Maas bij dit dossier. Evenmin kwam aan de orde of het onderhand niet eens hoog tijd is voor een fundamenteel debat over de positie van de gemeente in allerlei regionale samenwerkingsverbanden en over de democratische controle daarop.

Hoe dan ook werd dinsdag opnieuw pijnlijk duidelijk dat de gemeenteraad zijn rol als controleur van het college van burgemeester en wethouders niet naar behoren vervult. Te vaak fungeren de coalitiepartijen als slippendragers van het gemeentebestuur. Gefundeerde kritiek wordt niet of onvoldoende ter harte genomen. Oppositiepartijen worden te gemakkelijk weggezet als zeurpieten, als querulanten. Maar luidt een aloud Horster gezegde niet Dwársliggers hálden ut spoar raecht?