Intermezzo – 1 mei

1 mei! Dag van de Arbeid! Speciale dag, zeker voor een telg uit een sociaaldemocratisch nest zoals ik. Geen militant sociaaldemocratisch nest trouwens, hoewel de lp’s van De Stem des Volks met strijdliederen, die in de jaren zeventig en tachtig door onze huiskamer schalden, misschien een andere indruk zouden kunnen wekken.

Een dag is ’t van vreugde
Een dag is ’t van strijd
Een dag aan ’t ontwaken der volk’ren gewijd
Een dag van verzet voor geknechten!

De feestdag van de internationale arbeidersbeweging, die sinds 1890 bestaat, heeft in Nederland nooit in hoog aanzien gestaan. Anders dan in België en Duitsland is 1 mei in Nederland geen officiële feestdag. In het katholieke zuiden stond de Dag van de Arbeid jarenlang helemaal in een kwaad daglicht. Pas toen de almacht van de katholieke kerk tanende was, kreeg de dag her en der een voorzichtig voetje aan de grond.

Voorwaarts en niet vergeten
Wat maakt ons zo sterk in de strijd
Bij honger en bij eten, voorwaarts
En niet vergeten, de solidariteit

In Horst deed de 1 mei-viering in de jaren zeventig van de vorige eeuw haar intrede. Het plukje linksgeoriënteerden dat Horst in die tijd rijk was, vierde de Dag van de Arbeid in mijn herinnering altijd vrij ingetogen. Erg levend is de 1 mei-traditie in Horst anno 2024 niet meer, al reikt de SP sinds vier jaar op 1 mei de Gezondduurprijs uit.

Makkers! ten laatste male
tot de strijd ons geschaard
en de Internationale
zal morgen heersen op Aard‘

Belangrijkste wapenfeit uit de beginperiode van de 1 mei-viering in Horst lijkt me het hijsen van de rode vlag door de lokale afdeling van de PvdA, pal voor het gemeentehuis, op 1 mei 1977, precies om 00.00 uur. Al bij het aanbreken van de dag was de vlag verdwenen. De PvdA plaatste vervolgens in de legendarische rubriek ‘Gevonden en verloren voorwerpen’ in weekblad De Echo om de vlag terug te bezorgen. Enkele dagen later ontving m’n vader, voorzitter van de een jaar eerder opgerichte PvdA afdeling Horst-Sevenum, een briefje van Huub van Lieshout, de nog veel legendarischer uitgever van De Echo: ‘Vanmorgen heeft ‘n “eerlijk vinder” de rode vlag teruggebracht. Ik had de indruk dat hij ’n beetje allergisch is voor deze vurige kleur. Ik heb de eerlijke vinder een pakje sigaretten gegeven.”  

Hun strijd
onze strijd
internationale solidariteit!

De afkeer van alles wat links is, heeft een lange geschiedenis. De Dag van de Arbeid was een gelegenheid bij uitstek om dat ongenoegen te uiten. Zo ook voor Peel en Maas. Met de 1-mei viering in Duitsland als aanleiding veegde het Venrayse weekblad in de editie van 6 mei 1933 de vloer aan met de sociaaldemocraten en prees het de enkele maanden eerder aangetreden nieuwe Duitse Rijkskanselier de hemel in: ‘Alle niet-Marxisten [moeten] met vreugde begroeten, hetgeen thans door Hitler geschiedt: de vernietigende slag aan de volksverleugende sociaal-democratie is raak geweest en volkomen verdiend.’ Even verderop kreeg dezelfde Hitler een pluimpje voor de ‘orde en dicipline’ die heerste bij de massabetogingen van de nazi’s.

We shall overcome
We shall overcome
We shall overcome some day

Historische vergissingen worden wel vaker gemaakt. Zouden degenen die nu van de daken schreeuwen dat het gevaar van links komt in hun oren moeten knopen.

(Een ingekorte versie van dit stukje verscheen vandaag in Via Horst-Venray)