Top 5 – Verborgen Meterikse pareltjes

Toen koningin Beatrix in 1999 een bezoek bracht aan Horst en Meterik werden de bewoners van de straten waaraan ze per koninklijke bus voorbijtrok, van gemeentewege gesommeerd hun voortuintjes te fatsoeneren. Een vergelijkbare aansporing is ditmaal achterwege gebleven. Vreemd genoeg. Want met Guus Hiddink bezoekt morgen iemand Horst aan de Maas die qua statuur kan wedijveren met Trix. Zei ik ‘Horst aan de Maas’? Ik bedoel natuurlijk Meterik. Daar is de voormalig bondscoach van Zuid-Korea in MFC De Meulewiek te gast bij de aftrap (voelt u ’m?) van een samenwerkingsproject tussen zeven Horster basisscholen en hun tegenhanger in het Zuid-Koreaanse Buyeo County.

In 1983 was Guus (staand, tweede van links) al eens te gast in Horst, om samen met Willy van der Kuijlen (zittend, uiterst rechts) de opening van sporthal De Berkel op te luisteren. Meterik is bij mijn weten nog onontgonnen terrein voor Saint Gus. Wat mag Guus Geluk morgen vooral niet missen in het Horster kerkdorp? Molens, kerken en bossen heb je overal, dus kom in godsnaam niet aanzeiken met de Sint-Johannes Evangelistkerk, molen Eendracht Maakt Macht en de Schadijkse Bossen. Nee, waarin is Meterik nu echt uniek? De schrijvende heg (klik hier) is er helaas niet meer en Circus Haegens (klik hier) gaat tegenwoordig grotendeels schuil achter een beukenhaag. Over de Meterikse Drempeloorlog (klik hier) en de roterende ventilator in de vervallen schuur (klik hier) weet De Tsaar als trouw lezer van Horst-sweet-Horst ongetwijfeld al alles. Toch resteren genoeg Meterikse pareltjes die Hi Dung Gu absoluut een blik waardig moet keuren. Komt-ie, de Horst-sweet-Horst top 5 van verborgen Meterikse pareltjes: 

5. Het tekstbordje bij het beeld 3 Vrouwen van Gène Eggen aan de Sint-Jansstraat.

‘Aanhoudend geduldig doorzetten, zoals een vrouw dat zo goed kan’: waar elders vind je dat nog, zulke staaltjes van unverfroren stereotypie?

4. Graffiti, achterzijde Sint-Theresiaklooster, tussen Pastoor Notermansstraat en Houtstraat.

Nee, inderdaad, zelfs in Meterik draaien ze hun hand niet om voor schunnige graffiti.

3. Het terreintje vóór het gasontvangststation aan de Schadijkerweg.

Zo’n uitzonderlijk rijk geschakeerd palen- en putdeksellandschap, her en der subtiel gedecoreerd met gele accenten, tref je zelfs in Varsseveld niet aan.

2. De pannakooi achter basisschool Onder De Wieken aan de Rector De Fauwestraat.

Ooit een pannakooi gezien met zo’n vreemdsoortige vorm? En hoe zou basketbalminnend Meterik denken over de situering van de kooi? Of zou scoren via de basket soms driedubbele pannapunten opleveren?

Trouwens: ‘mooie acties’ die op de eerste plaats staan, past dat nog in de geldende Nederlandse voetbalfilosofie?

1. De goals op het trapveldje aan de Crommentuijnstraat.

Wat zou het een zegen zijn voor trapveldjesvoetbalminnend Meterik als Guus de volstrekt ridicule breedte-hoogteverhouding (5,25 x 1,65 meter) van deze goals luid en duidelijk aan de kaak stelde. Zelf deed ik dit al eerder in mijn hoedanigheid van zelfbenoemd en onbezoldigd inspecteur van de afdeling Horst van de NVIVT (Nederlandse Vereniging tot Instandhouding en Verbreiding van Trapveldjes), maar de mening van Guus legt ongetwijfeld meer gewicht in de schaal.  

Klein mysterie 627 – Gasthoês, Omroep Reindonk & journalistiek

Op zoek naar een verklaring voor de curieuze opstelling van de SP tijdens het gemeenteraadsdebat over ’t Gasthoês (aanvankelijk deugde niets en niemand, na een schorsing was alle wrevel verdwenen) opperde ik verleden week (klik hier) dat coalitieraadsleden en/of collegeleden een duchtig woordje met de SP-fractie hadden gesproken. Bij gebrek aan inside-information – het is politieke partijen heus niet verboden via Horst-sweet-Horst hun handelwijze te verklaren – houd ik het erop dat dit een juiste inschatting was. Ook op de gemeentepagina in Hallo Horst aan de Maas van deze week wordt dit min of meer gesuggereerd: ‘Tijdens de schorsing is in de wandelgangen door de wethouder en verschillende fracties gesproken met de SP.’ In de wandelgangen gebeurt het!

Op diezelfde gemeentepagina krijgt Omroep Reindonk de mantel uitgeveegd vanwege zijn berichtgeving over het Gasthoêsdebat. De omroep deed het op een bepaald moment voorkomen alsof alle plannen van tafel waren geveegd. Na afkeurend commentaar van gemeenteraads- en collegeleden heette het daarna even onjuist dat de plannen ‘terzijde gelegd’ waren. Inderdaad ten hemel schreiend. Op de gemeentepagina wordt ‘een journalist van Reindonk’ hiervoor verantwoordelijk gehouden. Dit nu is een kwalijk misverstand: bij Omroep Reindonk zijn geen journalisten werkzaam en Omroep Reindonk bedrijft geen journalistiek. Ja, Omroep Reindonk produceert beeld en gesproken en geschreven woord, maar verwar dit vooral niet met journalistiek. Omroep Reindonk is eerst en vooral een doorgeefluik van berichten. Analyse, duiding, check and doublecheck, commentaar, onafhankelijkheid, selectie, onderzoek, hoor- en wederhoor, zomaar wat termen die gewoonlijk met het begrip ‘journalistiek’ worden geassocieerd, zijn Omroep Reindonk ten enenmale vreemd.

Niet te moeilijk doen. Laten we het vooral netjes en gezellig houden. Amuseren en verstrooien. Dát is Omroep Reindonk. Grotere ambities en pretenties zijn er ook niet, getuige het bedrijfsplan van de omroep (klik hier). Dat stelt expliciet dat Reindonk een ‘belangrijk crossmediaal communicatieplatform [wil] zijn voor gemeente, dorpskernen, verenigingen, instellingen en bedrijven’. Daarmee wil Reindonk ‘een bijdrage leveren aan de sociale cohesie’. Prima, van mij mag het, maar noem het alsjeblieft geen journalistiek.

De laatste tijd hoor en lees je vaak over de regionale journalistiek die onder druk staat. Driekwart van de gemeenten heeft straks geen pers meer die hen controleert, zo blijkt uit een onlangs gepubliceerd onderzoek van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek. Zo ver zijn we in Horst aan de Maas nog net niet, maar of het nog lang zal duren? Of heeft u de afgelopen tijd soms ergens een diepgravende analyse gezien, gelezen of beluisterd over de capriolen die zijn en worden uitgehaald met de aanleg van glasvezel in deze gemeente? Of heeft u de afgelopen tijd soms ergens een reportage gezien, gelezen of beluisterd waarin de onderste steen bovenkwam over de uit de klauwen gelopen verbouwing van sporthal De Kruisweide in Sevenum? Of heeft u de afgelopen tijd soms ergens gezien, gelezen of beluisterd hoe de tegels onder het Nieuw Gemengd Bedrijf worden gelicht? Of heeft u de afgelopen week soms ergens gezien, gelezen of beluisterd wat er tijdens de schorsing van het gemeenteraadsdebat over ’t Gasthoês in de wandelgangen is gebeurd en beloofd?

Ingezonden – Standbeelden van Rowwen Hèze op Horster pleinen

(Wéér een bijdrage van Jan Duijf (Kloosterstraat Horst), die zich zo langzamerhand begint te ontwikkelen tot vaste columnist van Horst-sweet-Horst. Overigens blijven ook ingezonden bijdragen van anderen welkom. Mail uw stukje naar horstsweethorst@gmail.com  en het wordt gepubliceerd. Dit gezegd hebbend, nu de bijdrage van Jan:)

Zeg nou zelf: zonder het bewogen en inspirerende leven van Christiaan Hesen, alias Rowwen Hèze, was de Horster politiek er toch nooit in geslaagd om een concept te laten bedenken voor de miljoenenverbouwing van het Horster Gasthoês? Het mag dan ook geen verbazing wekken dat het voortvarende Gemeentebestuur van Horst aan de Maas voornemens is om de Horster pleinen te verrijken met maar liefst twee ‘Rowwen Hèze-monumenten’. 

Rowwen Hèze is de verpersoonlijking van de Herberg de Troost-gedachte: weinig inwoners in de geschiedenis van onze gemeente zullen evenveel troost in een herberg gevonden hebben als de markante en inspirerende dorpsfiguur uit America. Wij, Horstenaren, moeten Jack Poels en Tren van Enckevort, de schatbewaarders van dit cultureel erfgoed, dan ook eeuwig dankbaar zijn dat ze het ‘Rowwen-Hèze-Herberg-de-Troost-concept’ aan onze gemeenschap ter beschikking willen stellen.

Er komt een passend standbeeld van de legendarische Horst-Americaan Rowwen Hèze op het Horster Lambertusplein te staan. Het beeld wordt gesitueerd pal tegenover het Nabben Hundje. Hèze met de mond wagenwijd open: er kan dan een spontane interactie tussen het hondje en het beeld ontstaan. Een hele belevenis met een landelijke uitstraling naar het sympathieke kooppubliek. Het geplande bronzen borstbeeld van Deken Debije op het Lambertusplein is daarmee van de baan.

De Rowwe, gehouwen in donkergrijs Belgisch hardsteen, draagt een lichtbruin driedelig pak naar de laatste mode van zijn tijd; op de kruin een patente donkerbruine hoed, getooid met een veelkleurige vederbos; het lichtroze overhemd is aan de dubbele manchetten versierd met gouden knopen; de gitzwarte lakschoenen zijn smaakvol bedekt door sneeuwwitte slobkousen. Alle plooien zijn gladgestreken!  

Het gezicht oogt fris en gladgeschoren. Het kunstwerk wordt regelmatig besprenkeld met een exquise parfum. Het beeld krijgt het gezicht van een doorsnee etalagepop, zodat het niet uit de toon valt bij het Nabben Hundje. Het Horster volk kan kiezen uit drie modellen! Alle modellen hebben iets van de innoverende, scherpe, ietwat schuinse, blik van Jan Nabben. Het beeld moet visie uitstralen!

Nabben Hundje in afwachting van Rowwen Hèze

Het centrummanagement dubt nog over de naam die op het voetstuk van het beeld moet staan: vanuit imago-overwegingen schijnt er een voorkeur voor Christaan Hesen te zijn. De sokkeltekst bestaat uit een vrije en creatieve bewerking van een Rowwen Hèze-liedjestekst. De creatieve tekstverbetering waar het centrummanagement het patent op heeft!

Een zittend of een staand beeld? Waarschijnlijk staand als contrast met het Nabben Hundje. De obligate, smaakvolle en prominente dankplaquette voor het centrummanagement op de sokkel is een natuurlijke vanzelfsprekendheid. Gelukkig heeft men tientallen plaquettes op voorraad. In drie versies. De Horster bevolking bepaalt natuurlijk zelf welk metalen plaatje wordt gebruikt!  

Rowwen Hèze-pierement

Een groot Lambertus-draaiorgel; met populaire, vlotte nummers van Rowwen Hèze op het repertoire, is besteld bij draaiorgelbouwbedrijf Perlee Orgels te Amsterdam. Het barokke pierement, in vrolijke pastelkleuren, wordt centraal geplaatst tussen de drie-eenheid van het nieuwe standbeeld, het Nabben Hundje en de fontein. Om het kostbare orgel te beschermen tegen schadelijke weersinvloeden wordt het in de wintermaanden gestald in de Horster brandweerkazerne. De wedstrijd over de gewenste fonteinmelodie vervalt vanzelfsprekend. De goaltjes op het plein hebben nog steeds geen doel!

Doelloos

Jack Poels en Tren van Enckevort, inspiratoren voor het Gasthoês-concept en stimulatoren van de Horster economie, worden vervat  in een bewegend, levensgroot standbeeld op het Gasthoêsplein.  Welke richting het kunstwerk precies opgaat, is nog onduidelijk. Wethouder Van Rensch presenteert het plan voor het beeld op zijn eigen vertrouwde en beproefde wijze aan de Gemeenteraad: ‘We leggen u eerst het concept voor, zodat u er een gevoel bij krijgt’. Alhoewel de gemeenteraadsleden het voorstel nog niet kunnen bevatten, zijn ze unaniem akkoord gegaan. ‘Dat begrip groeit wel tegen de tijd dat het beeld er staat’, moet de wethouder wederom gedacht hebben.

Het centrummanagement komt binnenkort met een definitieve versie van het kunstwerk. Men houdt nog angstvallig geheim of de Horstenaren ook hier zelf de vaste sokkelplaquette van het centrummanagement kunnen kiezen. Het zou geweldig zijn als de Horster belastingbetalers dan alweer forse inspraak krijgen bij de herinrichting van hun centrum!

Of is dat inrichtingsrecht voorbehouden aan het centrummanagement?

Jan Duijf, Kloosterstraat Horst

Intermezzo – Gedreij um ’t ei

Zondag 22 februari 2015, 14.43 uur, rotonde Stationsstraat – Pastoor Debijestraat – Handelstraat, Hegelsom (klik op pijltje, afspelen met geluid aan; zie ook hier):          

Actualisatie – Piet Killaars

Twee weken lang verontwaardigde telefoontjes en e-mails uit Grubbenvorst gekregen. Waarom zoiets altijd Grubbenvorst moet overkomen, of ik soms wat tegen Grubbenvorst heb, dat Grubbenvorst al zo vaak het kind van de rekening is geweest, dat Grubbenvorst toch niet eeuwig hoeft te lijden onder het feit dat Mark Verheijen er enkele jaren gemeenteraadslid is geweest, hoeveel ik van wie betaald krijg om Grubbenvorst telkens maar weer te negeren. Enzovoort, enzovoort. Horendol werd ik ervan.

Spaß beiseite: de afgelopen twee weken geen wanklank uit Grubbenvorst vernomen. Terwijl Grubbenvorst en de Grubbenvorstenaren toch alle aanleiding hadden in hun kuif gepikt te zijn. Ik had namelijk gruwelijk over het hoofd gezien dat behalve Horst, Kronenberg en Sevenum ook Grubbenvorst kan pronken met een kunstwerk van de twee weken geleden overleden beeldend kunstenaar Piet Killaars (klik hier). Alleen werd ik niet vanuit Grubbenvorst attent gemaakt op die omissie, maar nota bene vanuit Sittard, door de uit Horst afkomstige P.M. Welbeschouwd een beetje vreemd: geplaatst rechts boven de hoofdingang van de Onze Lieve Vrouw Tenhemelopnemingskerk valt het beeld moeilijk over het hoofd te zien. 

Zoals het een Onze Lieve Vrouw Tenhemelopnemingskerk betaamt, verbeeldt het natuurstenen reliëf de tenhemelopneming van Maria. Een cherubijn klampt zich vast aan de onderbenen van de moeder Gods. Een datering heb ik nergens kunnen vinden, maar u kunt er gevoeglijk van uitgaan dat Killaars het werk omstreeks 1950 heeft vervaardigd.

Het laatste woord over Piet Killaars is hiermee overigens nog niet gezegd. Zo staat op diverse plaatsen vermeld (klik bijvoorbeeld hier) dat dit natuurstenen kruis

eveneens een werk van Killaars is. Het bevindt zich op de begraafplaats in Kronenberg, is een monument ter herinnering aan de Kronenbergse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en zou op 1 oktober 1948 zijn onthuld. Eerlijk gezegd twijfel ik een beetje of het hier een echte Killaars betreft. Omdat het kruis niet is versierd, maar meer nog omdat er volgens de bronnen de namen van negen oorlogsslachtoffers op zouden zijn aangebracht. Die kan ik evenwel nergens ontdekken. Is het huidige kruis wellicht de opvolger van een eerder, door Killaars ontworpen exemplaar?

Ten slotte een werk van Killaars dat zeker is verdwenen uit de openbare ruimte. Het onvolprezen, uit 1983 daterende Veldkruisen en veldkapellen in Horst vermeldt (p. 15-16) in de beschrijving van het kruis bij de Helpeney aan de Tienrayseweg dat dit sinds 1956 wordt opgesierd door een betonnen corpus van de hand van Piet Killaars. De bijbehorende foto toont een corpus dat enige gelijkenis met dat op de kruising Americaanseweg-Venweg-Reindonckweg in Kronenberg (klik hier) lijkt te hebben. Het corpus van Killaars verving een begin negentiende-eeuws corpus. Dat bleef wel bewaard en ik vermoed dat het ergens tussen 1983 en nu is teruggehangen. Het huidige corpus lijkt namelijk in de verste verte niet op een Killaars.

Wat uiteraard de vraag oproept wat er met het door Killaars ontworpen corpus is gebeurd. Iemand? 

Klein mysterie 626 – Gasthoês (8)

Matchfixing? Onzin natuurlijk. Toch moet ik bekennen dat de gedachte me heel even bekroop, afgelopen dinsdag tijdens de gemeenteraadsvergadering. Aan de orde was de toekomst van cultureel centrum ’t Gasthoês (klik hier en ga vervolgens naar agendapunt 7). Aan het woord was de fractievoorzitter van de SP, Anthony van Baal. Geen spaan liet hij heel van de plannen: te duur, te veel risico’s, te megalomaan. Verantwoordelijk wethouder Ger van Rensch was de gebeten hond: ‘Wat de SP betreft: nieuwe plannen voor ’t Gasthoês. Waarbij de SP zich afvraagt of deze wethouder hiervoor wel de juiste persoon is, omdat hij de laatste tijd al vaker op een andere golflengte zat dan de raad.’ Dat was Anthony van Baal in de eerste termijn. Anthony van Baal in de tweede termijn: ‘De kaders die wij voorstellen wijken niet veel af van de kaders van de wethouder en de andere partijen.’ Waarna Anthony van Baal en de overige SP-raadsleden doodleuk en zonder er verder nog al te veel woorden aan vuil te maken instemden met het licht gewijzigde raadsvoorstel.

Wat zou er tijdens de schorsing tussen eerste en tweede termijn zijn gebeurd? Geen dreigtelefoontjes van belchinezen en evenmin een verdacht stofje dat in de koffie van Anthony is gekieperd, veronderstel ik. Wat dan wel? Geen idee. Veel verder dan de suggestie dat coalitieraadsleden en/of collegeleden een duchtig woordje met de SP-fractie hebben gesproken kom ik niet.

Sowieso gaat veel van het gebeurde dinsdag mijn verstandelijke vermogens ver te boven. Wat bijvoorbeeld te denken van D66? Bij monde van fractievoorzitter Henk Kemperman verzette die partij zich de hele avond met hand en tand tegen incorporatie van de bibliotheek in ’t Gasthoês. Toch stemde uiteindelijk ook D66, evenals alle andere fracties, in met het raadsvoorstel dat expliciet constateert dat ‘het concept van de bibliotheek (van de toekomst) goed past bij de doelstellingen van het sociaal cultureel centrum’ en oproept ‘de bibliotheek toe te voegen aan het concept van ’t Gasthoês’. Wie het nog begrijpt, mag het zeggen.

Hoewel iedereen erom zit te springen, bleef duidelijkheid over het Herberg De Troostconcept, het fundament onder het nieuwe Gasthoês, voor de zoveelste maal uit. De gemeenteraad stelde zich tevreden met de belofte dat de initiatiefnemers vóór het zomerreces opheldering zullen geven. Onbegrijpelijk. Bijna even onbegrijpelijk als het feit dat de gemeenteraad in november vroeg om meerdere toekomstscenario’s voor ’t Gasthoês, de wethouder vervolgens met zes (weliswaar volstrekt onvoldragen, maar goed) varianten aan kwam zetten en de raad nu ineens überhaupt niet geïnteresseerd bleek in welke variant dan ook. Nog onbegrijpelijker was dat de wethouder geen vraagtekens zette bij deze gang van zaken.   

En zo sukkelt het karretje voort op de zandweg, mij verbijsterd in de berm achterlatend. 

Intermezzo – Carnavalsetalages

Ja, leef Dreumels en Dreumelinnekes en ander vasteloavesgeboefte, ook Horst-sweet-Horst kan er niet omheen: het carnavalsgeweld is weer in alle hevigheid losgebarsten. Voetjes van de vloer, handjes de lucht in – en dat drie dolle dagen lang. Allemaal leuk en aardig, zo lang Horst-sweet-Horst er maar van verschoond blijft. Dat wil zeggen: als tegemoetkoming aan alle carnavalisten en carnavalistinnekes had Horst-sweet-Horst vorige week een top 5 van Horster carnavalsetalages in de planning staan. Het overlijden van beeldend kunstenaar Piet Killaars (klik hier) gooide evenwel roet in het eten. In tegenstelling tot een stukje over Killaars kon die top 5 van carnavalsetalages wel een weekje uitstel velen, zo was de gedachte.

Maar, waarde feestvierders, zoals zo vaak: van uitstel komt afstel. Na uitputtend veldonderzoek kwam Horst-sweet-Horst namelijk tot de trieste conclusie dat die Horster carnavalsetalages helemaal geen top 5 verdienen. Nader onderzoek zou moeten uitwijzen of het fenomeen carnavalsetalage hier ter plaatse nog in zijn kinderschoenen staat dan wel dat het op sterven na dood is. Maar hoe dan ook: plichtmatigheid alom, een stuitend gebrek aan creativiteit, armoe troef, dát was het treurigstemmende beeld.

Is er dan geen witte raaf, geen uitzondering die de regel bevestigt? Toch wel! En voorwaar geen gevalletje ‘in het land der blinden is eenoog koning’. Nee, de carnavalsetalage van De Greef aan de Meterikseweg – want daarover hebben we het uiteraard – kan zich meten met de besten in haar soort: fraaie compositie, kekke uitdossing, afgewogen kleurstellingen, uitgekiende belichting.

Zo was althans het beeld begin januari. Daarna vond iemand het binnen het De Greef-concern blijkbaar noodzakelijk de (licht gewijzigde) etalage haar magie te ontnemen. En wel door haar aan de bovenkant te voorzien van een wanstaltig doek met daarop de aankondiging van een koopavond. Driewerf schande!

Gelukkig kon ik dit weekend constateren dat deze blunder weer is rechtgezet. Sterker, door de nieuwe, exotische uitdossing van het vrouwelijke hoofdpersonage heeft het tafereeltje nog een extra dimensie gekregen.

Gaat dat zien, gaat dat zien, nu het nog kan. Na morgen kon het immers wel eens heel snel gedaan zijn met de pret.

Zo, hoogste tijd dat u zich na deze ontboezemingen weer onderdompelt in het feestgedruis, dunkt me. En nog enne schonne vasteloavend, wàh, leef Dreumels en Dreumelinnekes en ánder vasteloavesgeboefte! Alaaf!

Klein mysterie 625 – Graffiti (5)

Graffiti – ik kan er maar geen genoeg van krijgen. Zoals al eens eerder betoogd (klik hier): de hoeveelheid graffiti is een graadmeter voor de vitaliteit van een gemeenschap. Hoe meer graffiti, hoe vitaler. Zo simpel is het. Duidelijk mag zijn dat in Horst aan de Maas nog hele werelden te winnen zijn. Ik was daarom blij verheugd toen ik enkele weken geleden tot de ontdekking kwam dat het geluidsscherm langs de A73 ter hoogte van de Horster kasteelruïne was verfraaid met een graffito.

‘RMA Arms’ én het roodpurper en goudgeel van AS Roma. Zou het hier soms een aanhankelijkheidsbetuiging betreffen van de Horster tak van de supportersvereniging van de giallorossi? Of toch een provocatie van Ajacieden, met het oog op de aanstaande dubbele confrontatie tussen Feyenoord en Roma in de Europa League (19 en 26 februari)?

Halsbrekende toeren moest ik uithalen om de schildering te kunnen fotograferen en filmen. Kun je nagaan wat de maker(s) allemaal heeft (hebben) moeten trotseren. Respect, diep respect.

Iemand anders die ooit zijn bewondering voor graffitisten (en afkeer van anti-graffitisten) heeft uitgesproken, is Martin Bril. Al eens eerder (klik hier) heb ik geciteerd uit zijn column in De Volkskrant van 2 februari 2006, maar ik doe het nu weer. Omdat die column zo goed past bij deze A73-graffito en ook omdat ik het er zo hartgrondig mee eens ben. Komt-ie:

Het zijn kleine berichten, maar ze doen het hart even boos opspringen. Vorige week: minister Donner wil een landelijk registratiepunt voor graffiti. De strijd tegen de ongevraagde muurschildering zal geïntensiveerd worden. Het moet afgelopen zijn met de verloedering. Nederland krijgt weer schone viaducten, onberispelijke muren, geen geklodder meer op bruggen, lantarenpalen en glasbakken. Dat draagt ook bij tot het gevoel van veiligheid.

             Handen wassen voor het eten.

Met twee woorden spreken.

Oudjes helpen bij het oversteken.

Daar moet ik altijd aan denken als ik zo’n bericht lees. Allemaal niets op tegen, zeer fatsoenlijk zelfs, maar toch wringt er ook iets, en dat is het linkse, of beter gezegd: het opstandige hart. Bij nacht en ontij ondersteboven aan een viaduct hangen om er in feestelijke letters een tekst op te spuiten, ik kan niet anders dan er sympathie voor hebben, bewondering zelfs.

(…)

Zij die boven ons zijn gesteld (om een favoriete uitdrukking van Theo van Gogh te gebruiken) zijn er niet van gediend. Ze vinden het ontsierend en verloederend. Dat alleen al is een reden om hartstochtelijk van graffiti te houden, om niet te zeggen: zelf de spuitbus ter hand te nemen.

Zo is het en niet anders.

Klein mysterie 624 – Mark Verheijen

Op zaterdag 31 maart 2012 bezocht ik samen met de destijds 8-jarige T. PSV-VVV. Van de wedstrijd, die VVV met 2-0 verloor, herinner ik me weinig, van de terugreis des te meer. De NS was op het lumineuze idee gekomen slechts één treinstel in te zetten om de massa treinende voetballiefhebbers uit Oost-Brabant en Noord-Limburg huiswaarts te vervoeren. Gevolg: een afgeladen trein. Tevergeefs zochten T. en ik op een overvol balkon bewegingsruimte. Nooit eerder kwam Helmond – en daarmee zich openende deuren en mensen die de trein verlieten – zó gelegen.   

Nee, dan had Mark Verheijen het toch net ietsje beter getroffen. De toenmalige gedeputeerde van de provincie Limburg (en voormalig gemeenteraadslid van Grubbenvorst) behoorde eveneens tot de aanwezigen in het Philips Stadion. Voor hem geen overvolle trein, wel een auto met chauffeur die hem thuis in Venlo ophaalde en na afloop weer voor de deur afzette. Allemaal op kosten van de provincie Limburg, zo onthulde NRC Handelsblad afgelopen woensdag.  

Reactie van Verheijen: ‘Ik ben een politicus, geen heilige. Ik ben niet feilloos. Het bezoek aan de voetbalwedstrijd in Eindhoven vind ik zakelijk. Een bestuurder moet zich in netwerken begeven. Daarbij: ik hou niet van voetbal.’ De stakker: niet van voetbal houden en toch naar Eindhoven moeten. Voor de goede zaak, de Limburgse zaak, zet-ie z’n eigen belangen opzij en offert zich maar weer op. Onbegrijpelijk dat Frits Abrahams (‘waarom trekt hij zich eigenlijk iets aan van berichtgeving die hij als “tendentieus” typeert’), Kustaw Bessems (‘Mijnheer Verheijen, mijnheer Zijlstra en mijnheer Rutte hebben schijt aan u en aan mij’), Bas Heijne (‘kleine jongen die te graag meedoet met de grote jongens’), Youp van ’t Hek (‘sjoemelboemel’), Bert Wagendorp (‘sjoemelpoliticus’) en noem ze verder allemaal maar op, daar de afgelopen dagen zo lullig over deden.

Nog even over dat ‘zich in netwerken begeven’ van meneer de bestuurder op die bewuste 31e maart 2012. De NRC meldt dat de chauffeur in totaal 3,25 uur (= 200 euro) kwijt was aan het op en neer rijden naar Eindhoven en het wachten tijdens de wedstrijd. 3,25 uur, dat is 195 minuten. Venlo-Philips Stadion, dat is inclusief in- en uitstappen en druk voetbalverkeer minimaal 45 minuten. Philips Stadion-Venlo idem dito. Bij elkaar 90 minuten. 90 minuten zonder gelegenheid tot netwerken. Resteren 105 minuten. Precies de duur van de voetbalwedstrijd, inclusief pauze. Dat betekent dat meneer de bestuurder de wedstrijd zélf heeft gebruikt om te netwerken. Waarmee hij zondigde tegen netwerkwet nummer 1: ‘Nooit netwerken tijdens voetbalwedstrijden – niet álle netwerkers zijn voetbalhaters.’ Uit bandopnamen waarop Horst-sweet-Horst beslag wist te leggen wordt pijnlijk duidelijk hoezeer meneer de bestuurder de mist inging en de provincie Limburg vele miljoenen misliep:

‘Roderik, even, er zijn wat probleempjes met de Floriade, kun jij misschien bijspringen?’

‘Wat zeg je Mark? Ah, Depay komt erin. Verdomd aardig spelertje. Mark my words. Voel je ’m, Mark?’

‘Ja, een hele goeie, Roderik. Maar ik zei dat we in de nesten zitten met de Floriade.’

‘Die Toivonen bakt er vandaag weer helemaal niets van, zeg.’

‘Roderik …’

‘Nou, mist-ie sakkerju ook nog een penalty …’

‘Roderik …’

‘Die bal zijn ze morgen nog aan het zoeken.’

‘Roderik …’

‘Mark, wil je alsjeblief effe je waffel houden? Ik probeer van de wedstrijd te genieten. Na afloop hebben we tijd genoeg om over de Floriade te babbelen.’

‘Maar die Floriade kan ons de kop kosten, Roderik.’

‘2-0! Depay! Ik zei het je toch!’

‘Roderik …’

‘Zo die drie punten zitten weer in the pocket! Kom Mark, op naar de snacks.’

‘…’

‘Mark, waar ben je nou? We zouden die miljoenen van dat Floriadevlekje toch even wegpoetsen?’

‘…’

‘Mark!’

‘…’

‘Ach, bekijk het ook maar, Mark.’

Klein mysterie 623 – Gasthoês (7)

De toekomst van cultureel centrum ’t Gasthoês. Heel Horst aan de Maas mag er een mening over hebben, uiteindelijk is het de gemeenteraad die erover gaat. Morgen maakt de gemeenteraad een keuze uit zes toekomstscenario’s die het gemeentebestuur heeft opgesteld. Twee weken geleden was het betreffende raadsvoorstel al meer dan een uur onderwerp van gesprek in de commissie Samenleving (klik hier en ga vervolgens naar agendapunt 4). Heel erg vrolijk ben ik er niet van geworden.

‘Ik denk dat we Herberg De Troost te vaak noemen’, zei verantwoordelijk wethouder Ger van Rensch tijdens die vergadering. Dit in reactie op het dringende verzoek van alle vier de aan het debat deelnemende partijen (waar was de SP eigenlijk?) om meer duidelijkheid te verschaffen over het ‘unieke’ Herberg De Troostconcept. Tja, hoe zou het toch komen dat Herberg De Troost zo vaak wordt genoemd? Misschien omdat Herberg De Troost een absolute hoofdrol speelt in vijf van de zes door het gemeentebestuur bedachte varianten voor de toekomst van ’t Gasthoês? Misschien omdat Herberg De Troost cruciaal is om een provinciale miljoenensubsidie in de wacht te slepen? Misschien omdat desondanks ook na meer dan een half jaar nog altijd volstrekt onduidelijk is wat Herberg De Troost behelst?

De wethouder wierp de commissieleden voor de voeten dat ze te gedetailleerde vragen stelden en weigerde zelfs een aantal vragen te beantwoorden. Hij kwam er nog mee weg ook. Maar roep je detailvragen niet over je af als je in het betreffende raadsvoorstel exact definieert hoeveel vierkante meters de bibliotheek tot haar beschikking krijgt en de verdere ruimtelijke invulling van het gebouw onbesproken laat? Als je het toekomstige Gasthoês taboe verklaart voor sportverenigingen en desondanks de biljartvereniging wel toe wilt laten, maar de sjoelvereniging niet? Als je becijfert dat de vijftig optredens per jaar van de Bigband Noord-Limburg en de zestien ‘arthouse films’ per jaar gemiddeld 25 bezoekers zullen trekken en de achttien ‘kernconcerten’ jaarlijks honderd bezoekers?  

Geen geneuzel, het gaat nu om de grote lijnen, steunde Bram Hendrix (Essentie) de wethouder. ‘Welnee’, zei Richard van der Weegen (PvdA). Hij sprak van ‘een belangrijke stap’: na morgen is er volgens hem geen weg terug meer. Onzin, aldus Bram Hendrix: ‘Het raadsvoorstel is slechts een kaderstellend stuk.’ Formeel klopt dat misschien, de Horster praktijk is anders. Heeft de gemeenteraad eenmaal ingestemd met een ‘kaderstellend stuk’, dan blijft de verdere bijsturing beperkt tot punten en komma’s – en soms zelfs dat niet, zo bevestigt een onverdachte bron. De consequenties van instemmen met een ‘kaderstellend stuk’ zijn namelijk ooit (namelijk in Dagblad De Limburger van 22 mei 2007) perfect verwoord door iemand die terugkeek op 22 jaar lidmaatschap van de Horster gemeenteraad:

‘Door het dualisme zijn we veel minder sturend bezig. Dat vind ik wel eens jammer. Je had als politicus meer controle. Nu ben je vooral kaderstellend bezig. Dat was enorm wennen. Zo zijn we ons rotgeschrokken toen we de plannen voor het nieuwe onderkomen van de bibliotheek in Horst zagen. Het plan was echter al zo vergevorderd dat we niet meer terug konden. Bovendien was het college binnen de door ons gestelde kaders gebleven.’  

Wie dat terugkijkende gemeenteraadslid ook alweer was? Ger van Rensch!

Top 5 – Fonteindeuntjes

Bericht van afgelopen maandag op de website van Streekomroep Reindonk:

‘Eind februari gaat de fontein op het Lambertusplein in Horst weer volop doen waarvoor ze is aangelegd: spuiten in alle kleuren vergezeld van passende en aansprekende muziek. Daarnaast worden de komende weken de lantaarnpalen met luidsprekers geplaatst zodat dan ook de muziek direct en duidelijk te horen zal zijn.’

Zo ontpopt die fontein zich geleidelijk tot een veelkoppig monster. Alsof twee keer per jaar kermis nog niet genoeg is.

Twee nummers zijn al gearrangeerd op kosten van de gemeente, voor tien andere is nog plaats. Kosten per nummer: vijfhonderd euro. Wie die gaat ophoesten, is nog onduidelijk. Jan Nabben, voorzitter van het Horster Centrummanagement, vorige week maandag op de website van Reindonk (klik hier): ‘De gemeente heeft financiële ruime voor nog eens 10 liedjes.’ Foutje blijkbaar, want drie dagen later heette het op diezelfde website (klik hier): ‘Jan Nabben van het Centrummanagement laat weten dat het nog niet duidelijk is hoe de tien liedjes gefinancierd worden, maar dat hier naar gezocht wordt.’

Hoe het ook zij, inwoners mogen meebeslissen over de tien nieuwe nummers. Tot 15 februari kunnen wensen worden doorgegeven. Hoe en aan wie staat helaas nergens vermeld, maar ik neem aan dat een e-mail naar het Centrummanagement (info@horst-centrum.nl) volstaat. Of het meeste-stemmen-gelden-principe wordt toegepast staat helaas evenmin ergens vermeld (niet eens of überhaupt een principe wordt toegepast), maar je mag hopen dat een massale voorkeur voor een of meerdere nummers niet zal worden genegeerd. Vandaar dat ik u bij dezen wil oproepen in groten getale te kiezen voor een of meerdere nummers uit de Horst-sweet-Horst top 5 van fonteindeuntjes en vervolgens het Centrummanagement te bestoken met e-mails waarin u die voorkeur kenbaar maakt. Komt-ie, de Horst-sweet-Horst top 5 van fonteindeuntjes:

5. Johann Sebastian Bach – Arioso BWV 156

Link met de kerk, maar misschien nog iets te veel kermis.

4. Eric Satie – Gnossienne No. 1, uitgevoerd door Reinbert de Leeuw

Huiveringwekkend mooi, maar misschien toch nog iets te veel kermis.

3. Alvin Lucier – Music On A Long Thin Wire

Prachtig en intrigerend, maar misschien toch nog iets te veel kermis.

2. The Best of Marcel Marceau

Komt in de buurt, maar door die laatste negen seconden toch nog net iets te veel kermis.

1. John Cage - 4'33"

Vergeet die vorige vier alstublieft en bombardeer het Centrummanagement (nogmaals: info@horst-centrum.nl) met e-mails waarin u 4'33" van John Cage eist en dreigt met allerlei verschrikkelijks mocht die eis niet worden ingewilligd. 4 minuten en 33 seconden stilte als compensatie voor alle kermis kan toch niet teveel gevraagd zijn? (En wee degene die nu gaat beweren dat The Sounds of Silence van Simon & Garfunkel toch ook een mooi alternatief is.)

Top 5 – Kunstwerken van Piet Killaars in de Horster openbare ruimte

Gisteren de hele zonovergoten middag door het buitengebied van Sevenum gefietst. De nodige werken van Piet Killaars gepasseerd zonder er ditmaal echt acht op te slaan. Eenmaal thuis sijpelde het bericht door dat Killaars eerder die dag op 92-jarige leeftijd was overleden. Zul je altijd zien. Kon ik die geplande Horst-sweet-Horst top 5 van Horster carnavalsetalages wel op m’n buik schrijven en moest ik hals over kop vanmiddag in de miezerregen m’n fietstocht van gisteren grotendeels overdoen, ditmaal wél met het fototoestel in de aanslag. Als namelijk één naoorlogse kunstenaar zijn sporen heeft nagelaten in Horst en Sevenum, is het wel Piet Killaars, Tegelnaar van geboorte.  

Killaars behoort tot de wegbereiders van de moderne beeldhouwkunst in Limburg. Hij genoot zijn opleiding aan de Middelbare Kunstnijverheidsschool en de Jan van Eyck Academie. In 1953 studeerde hij cum laude af aan de Maastrichtse academie op de kapitelen van de sacramentstoren van de Sint-Lambertuskerk in Horst. Verder sieren zijn houten beelden van Antonius van Padua en Gerardus Majella sinds 1955 de kerk. Ook de kerstgroep is van zijn hand. Wie meer over de werken van Killaars in de Sint-Lambertuskerk wil lezen, kan ik van harte een uitvoerig artikel van Jos Schatorjé aanbevelen dat in 2005 verscheen in deel 7 van de reeks Horster historiën, onder de titel ‘De betekenis van “Horst” in het vroege oeuvre van beeldhouwer Piet Killaars’.

De betekenis van Killaars voor Horst aan de Maas mag vooral in zijn werk voor de Sint-Lambertuskerk liggen, ook op een aantal plaatsen in de Horster openbare ruimte is werk van hem te vinden. De Horst-sweet-Horst top 5 van kunstwerken van Piet Killaars in de Horster openbare ruimte:

5. Onze Lieve Vrouw van de Hemelse Vrede, 1947, uitgevoerd in keramiek, Americaanseweg, Kronenberg

Dat zich in Kronenberg minimaal vier werken van Killaars bevinden, is voornamelijk te danken aan A. Tijssen. Tijssen werd in 1944 tot pastoor in Kronenberg benoemd, na eerder kapelaan en leraar in Tegelen te zijn geweest. Hij introduceerde Killaars op diverse plaatsen in zijn parochie. Zo ook bij de familie Wijnen, die een Mariabeeld wenste ter herinnering aan de behouden thuiskomst na de Tweede Wereldoorlog.   

4. grafmonument van de familie Le Lorrain, 1948, uitgevoerd in chamotteklei, begraafplaats, Sevenum

Dit in een vrij traditionele stijl ontworpen monument heeft als hoofdmotief de verrijzenis van Christus.

3. 5 elementen in beweging, 1999, brons, Jacob Merlostraat, Horst

Uit dit stukje ontstaat wellicht de indruk dat Killaars voornamelijk religieus getint werk maakte. Die indruk is onjuist. Zijn werk in Horst aan de Maas dateert vooral uit zijn beginperiode, toen hij inderdaad overwegend kerkelijke opdrachtgevers had. Uit een veel latere periode is 5 elementen in beweging, uitgevoerd in brons en geplaatst in 1999. Vijf elementen (aarde, water, lucht, vuur en geest) maken een roterende beweging die het voortdurend in beweging zijn van natuur en leven symboliseert.

2. reliëf Sint-Isidorus, 1948, uitgevoerd in keramiek, Peelstraat, Kronenberg

Een ander Kronenbergs werk dat tot stand kwam na bemiddeling door pastoor Tijssen. Johannes van den Munckhof liet het beeld ontwerpen uit dankbaarheid voor het feit dat hij de Tweede Wereldorlog had overleefd. Sint-Isidorus is beschermheilige van de akkerbouwers. Op de achtergrond een ploegende engel.

1. Christusbeeld, 1948, uitgevoerd in chamotteklei, Kronenberg, kruising Americaanseweg-Venweg-Reindonckweg

Ongetwijfeld zal het werk van Killaars voor velen wennen zijn geweest. Het vertoonde weinig overeenkomsten met de tot op dat moment in deze streken gangbare verbeelding van religieuze figuren. Killaars streefde niet naar een levensechte weergave, maar probeerde zijn eigen gevoelens tot uiting te brengen. Dit leidde in veel gevallen tot hoekige beelden met weinig details. Juist daaraan ontlenen ze hun grote zeggingskracht.

Klein mysterie 622 – Bibliotheek (15)

Behalve over de toekomst van ’t Gasthoês (klik hier) beslist de gemeenteraad morgen ook over de toekomst van de openbare bibliotheek. De uitkomst staat al op voorhand vast: de bibliotheek dient naar ’t Gasthoês te verhuizen. Daar krijgt ze drie- à vierhonderd vierkante meter tot haar beschikking. Nog eens zo’n zelfde oppervlak moet ze delen met andere gebruikers. Daarmee is de bibliotheek weer terug bij af: in het gebouw aan de Groenewoudstraat waar de bibliotheek van 1964 tot 2008 zetelde, bedroeg het oppervlak tot 1984 omstreeks vierhonderd vierkante meter. In De Librije beschikt de bibliotheek sinds 2009 over 1250 vierkante meter.

Op geen enkele manier wordt in het raadsvoorstel de noodzaak van die drastische ruimtebeperking duidelijk gemaakt. Ja, in een bijzin valt te lezen dat het bibliotheekbezoek van (jong)volwassenen naar verwachting zal afnemen. Rechtvaardigt dat een inkrimping van het aantal vierkante meters met minimaal een derde? Sowieso is het nog maar de vraag of het bibliotheekbezoek daadwerkelijk zal teruglopen. Oké, het aantal uitleningen zal misschien dalen. Maar het bezoek? Als je ziet welke taken de bibliotheek er de komende jaren allemaal bij krijgt (bieden van mogelijkheden tot ontwikkeling en educatie, organiseren van ontmoeting en debat, laten kennismaken met kunst en cultuur), zou de bibliotheek het wel héél slecht doen als het bezoek niet minimaal gelijk blijft. Welbeschouwd zou het eigenlijk veel logischer zijn, gezien de uitbreiding van het takenpakket, het aantal vierkante meters op te schroeven in plaats van in te krimpen. Hetzelfde geldt voor mankracht en financiële middelen. 

In het raadsvoorstel valt verder te lezen dat de bibliotheek zich in ’t Gasthoês ‘kan ontwikkelen tot een knooppunt van kennis en informatie waarin mensen kennis en ervaring opdoen’. ‘Kan ontwikkelen.’ Een schoffering van de bibliotheek waar de honden geen brood van lusten. Per definitie is een bibliotheek een knooppunt van kennis en informatie. Zou de bedenker van zo’n zin ooit wel eens een bibliotheek hebben bezocht?

En nog iets: was een van de argumenten voor de sluiting van de bibliotheken in Grubbenvorst en Sevenum niet juist dat op die manier een sterke centrale vestiging in Horst in stand kon worden gehouden? Inwoners van Grubbenvorst en Sevenum worden nu in feite dubbel gestraft: ze zijn hun eigen vestiging kwijt én in Horst treffen ze een uitgeklede bibliotheek aan.

Zo zou ik nog wel even door kunnen gaan, maar waarom zou ik? Zoden aan de dijk zet het toch niet. Al decennialang heeft de Horster openbare bibliotheek te lijden onder bestuurlijke en volksvertegenwoordigende incompetentie. Het heeft er alle schijn van dat daar voorlopig geen verandering in komt.