Klein mysterie 694 – Hojje wà (2)

Mooi, die reacties op het stukje van twee weken geleden over hojje wà (klik hier)! Dank ook, mede namens I., allebei kunnen we er ons voordeel mee doen. Voor de overzichtelijkheid reproduceer ik hier de reacties en geef er vervolgens mijn commentaar op:

1. een anonymus schrijft: ‘“Houdoe hè” heb ik in Brabant heel vaak gehoord. Hoiie wa, daarentegen, is typisch voor Horstenaren. In Sevenum is het alleen hoiie.’

Dat in Brabant wel eens houdoe hè wordt gezegd, neem ik graag aan. In het Nederlands is het ook wel eens tot ziens hè. Toch is de standaard in beide gevallen denk ik zonder hè. Tot ziens hè lijkt me overigens informeler dan hojje wà: slechts weinigen zullen tegen Willem-Alexander tot ziens hè zeggen, terwijl in Horst weinigen er aanstoot aan zouden nemen als je een ontmoeting met de burgemeester zou afsluiten met hojje wà (gesteld dat de burgemeester het dialect machtig zou zijn).  

2. Hans schrijft: ‘Toch denk ik dat je gelijk hebt Wim; Wà is een soort van hè, (tot ziens hè). Dit komt in Nederland in veel dialecten voor, Enkele voorbeelden (klik hier): haawdoe war (Tilburgs), haddig he (Zichers), houdoe wàr (Brabants), adieë wa (Nijswillers), houdoe wônne! (Roois (Sint-Oedenrode), adiie waah (Kerkraads), hoie wa (Vianees), tjoh heh (Sallands), houdoe war (Bosch), heuje wôr (Driels), hoi he! (Mestreechs), hoi je wa (Boksmeers), houdoe wanne (Brabants), tchouw é (Ostêns). Hojje wà!’

Behoorlijk ontnuchterend dit lijstje van Hans: denk je uniek te zijn met je hojje wà, blijkt het op tal van plaatsen in de Lage Landen voor te komen. Hoop biedt dan weer Neerlandicus en dialectoloog Jan Stroop die constateert (klik hier) dat hojje in 1973 alleen in Limburg voorkwam, maar sindsdien ‘een opvallende expansie doormaakt’ en tegenwoordig ook ver buiten deze provincie wordt gebezigd. Is het dan toch een kwestie van geduld?

3. een anonymus schrijft: ‘Oma (104 1/2) van Leej zag aaltied: Hojje medoe! Nou wiet ik nih of ze daat zellef haaj verzonne of daat daat der vroeger mier zagte. Zelf daenk ik zeker daat het HE is. Horstenaren zeggen oaveraal wah achtera wah.’

Interessant, hojje medoe. Nooit van gehoord, maar dat zegt niets. Kennen anderen het wel? En ook ik ben geneigd te denken dat wij Horstenaren bijzonder zijn met onze vele wà’s, maar ongetwijfeld is er wel weer iemand die die gedachte vakkundig onderuit schoffelt.

4. Birgitte aka Bietje schrijft: ‘Hojje wa is volgens mij Horster dialect. Dus I. zal in Sevenum er wel mee opvallen. Ik denk dat het een soort “hè” betekent, denk maar aan “jao, wah”. Of een klein woordje dat het voorgaande benadrukt zonder iets toe te voegen. Vergelijk met het Engels, “She isn’t nice, is she”. En dan bedoel ik het laatste stukje zin. En tenslotte zeggen we in Sevenum bij afscheid ook “Hajje”. Maar dat kan ook modern Sevenums zijn.’

Na lezing van deze reactie heb ik I. uiteraard onmiddellijk geadviseerd wà in Sevenum voortaan achterwege te laten. Verder: zowel in hè als in wà als in is she zit volgens mij ook iets van het voorzichtig vragen om een bevestiging van het voorafgaande. Hetzelfde geldt voor nietwaar of niewaar. En als hajje modern Sevenums is, wat is dan ouderwets Sevenums? Hojje?

5. Sef Coppers schrijft: ‘Tot ziens hè hoor je toch ook vaker in door Hollanders gedomineerde contreien... Ons mooie wa is vooral een gevoelsdingetje denk ik. Het versterkt het voorgaande en het gevoel ik kom van hors.’

Wà als ‘gevoelsdingetje’, wà voor ons wijgevoel. Prachtig.