Intermezzo – Assimilatieverlichting (2)

Onmiskenbaar is de herfst in aantocht. Dat betekent dat de hoogtijdagen voor de assimilatieverlichting – een fenomeen dat Horst aan de Maas met al z’n kassen al decennia teistert – ook weer aanstaande zijn. Opkomende zonnen nadat de zon net is ondergegaan, hanengekraai midden in de nacht, helse branden overal aan de einder.

Treurigmakend en tegelijkertijd van een grote schoonheid – een apocalyptische, angstaanjagende schoonheid. Precies die contradictie komt mooi aan het licht (inkoppertje, sorry) in een heel Europa omvattend project over lichtvervuiling van de jonge Italiaanse kunstenaar Jessica Bizzoni. Zij was een van de deelnemers aan Destination Unknown, een reizende artist-in-residence-organisatie die de afgelopen maanden in Venlo was neergestreken. Enkele weken geleden raakte ik in Venlo met Jessica in gesprek. Juist de assimilatieverlichting was een van de dingen die haar in Venlo en omgeving onmiddellijk waren opgevallen. Ze hoopte dat ze de assimilatieverlichting zou kunnen ‘vangen’ in foto’s voor de eindpresentatie van Destination Unknown. Die eindpresentatie vond dit weekend plaats. Benieuwd of het haar was gelukt, was ik uiteraard van de partij. Welnu, ik kan u verklappen dat het haar is gelukt! Behalve onder meer prachtige foto’s van een helverlichte nachtelijke hemel boven Venlo

exposeerde Jessica ook al even prachtige foto’s van de effecten van assimilatieverlichting op het nachtelijk firmament boven Venlo en omgeving (laat u vooral niet misleiden door mijn veel minder prachtige foto’s van die foto’s).

Ze had het natuurlijk bij die prachtige foto’s kunnen laten, maar dat deed ze gelukkig niet. Nee, ze stelde – schriftelijk op de muren van de expositieruimte en mondeling in gesprek met bezoekers – ook allerlei confronterende, ongemakkelijke, tot nadenken verplichtende vragen. Is het wel écht nodig dat we het hele jaar door elke dag onder kunstmatig licht geteelde tomaten eten? Kunnen we daadwerkelijk niet zonder die bos snijbloemen op tafel in februari? Wat doet al die nachtelijke verlichting met mens, dier en plant? Moet de stadsbrug in Venlo heus de hele nacht verlicht zijn? Wat voor zin heeft het om gebouwen de hele nacht aan te lichten? Kan het zo zijn dat energiezuinigere LED-verlichting juist vanwege haar zuinigheid bijdraagt aan een toename van de lichtvervuiling? Vanwaar al die nachtelijke verlichting? Om het veiligheidsgevoel te vergroten? Bevordert verlichting echt de veiligheid? Hebben we geen recht op een onverlichte sterrenhemel?

Stuk voor stuk vragen waar wij – ikzelf incluis – best wel eens vaker bij stil zouden mogen staan.