Intermezzo – Kunst en cultuur (2)

Afgelopen zondag hield schrijver, regisseur en acteur Ramsy Nasr in Buitenhof een indrukwekkend betoog over het belang van kunst (klik hier). Een fragment:

‘Uitgerekend de zaken waar we de afgelopen tien jaar op hebben bezuinigd, de zorg, de cultuur en het onderwijs, hebben we nu extreem nodig. We hebben de fundamenten van de samenleving als ornamenten behandeld. We moeten anders naar onze cultuur gaan kijken. We hebben bezuinigd op alles wat niet tastbaar is en niet in geld uit te drukken. Winstmodellen en marktwerking toepassen op zorg, cultuur en onderwijs is funest. We moeten iets hebben dat groter is dan onszelf. Kunst, vermaak, in de zin van her-maken, opnieuw maken, helpt ons om onszelf op een nieuwe manier te zien. Kunst is een antivirus. Het haalt ons uit de stilstand.’

Afgelopen dinsdag vergaderde de gemeenteraad van Horst aan de Maas over het kunst- en cultuurbeleid (klik hier en ga naar 18.00 minuten). Al luisterend moest ik regelmatig aan de woorden van Ramsey Nasr denken. Wat een armoede, wat een geneuzel. Van de wethouder, van de gemeenteraadsfracties. Alleen de VVD – ja, de VVD – probeerde er nog iets van te maken, maar kreeg de wind van voren van de overige fracties, waarvan het merendeel zich eerder zo kritisch had betoond over het voorgenomen kunst- en cultuurbeleid (klik hier). Essentie, dat de vorige keer zelfs hintte op aanpassing van de kunst- en cultuurnota, toonde zich nu zo mak als een lammetje. Waar zalvende woorden en gratuite toezeggingen van de wethouder al niet goed voor kunnen zijn.  

Verantwoordelijk wethouder Han Geurts, en in navolging van hem de gemeenteraad,  lijkt kunst en cultuur vooral te zien als een middel. Twee citaten:

‘Hoe kun je kunst en cultuur inzetten voor onze gemeentelijke doelen? We hebben daar de afgelopen jaren een aantal mooie voorbeelden van gezien. Bijvoorbeeld de theatervoorstelling Zelf schuld, waarbij je met een theatervoorstelling op een hele mooie manier aandacht vraagt voor de bewustwording rondom armoede. Hetzelfde geldt voor de documentaire Wei waarin aandacht wordt gevraagd voor mantelzorg en dementie. Op die manier kun je kunst of  cultuur gebruiken voor onze gemeentelijke doelen.’

‘Kunst en cultuur zijn niet hetzelfde, maar voor de manier waarop wij het willen inzetten maakt het geen verschil. Als het maar een groter doel dient. Dat kan zijn het komen tot ontwikkeling op scholen of het trots zijn op onze cultuur of het trots zijn op onze gemeente. Het OLS-kunstwerk dat nu in Sevenum wordt gemaakt is bijvoorbeeld een stukje trots op wat daar is gepresteerd dat tastbaar wordt gemaakt.’

Als het maar tastbaar is, als het maar tot iets leidt, als het maar iets oplevert, als het maar een doel heeft, als we er maar trots op kunnen zijn. Kunst fundament? Cement? Engagement? Nee, in Horst aan de Maas niets van dat al. Hier is kunst vooral rendement. Entertainment. Divertissement. Amusement. Ornament. Treurig.