Intermezzo – Het leven der insecten in de Heere Peel

Je moet er wat bramenschrammen, insectenbeten en brandneteljeuk voor overhebben, maar de beloning is er ook naar: de Heere Peel zoals je ‘m nooit eerder hebt beleefd en zoals je ‘m hierna nooit meer zúlt beleven. Wel zaak om er snel bij te zijn: na vandaag is het gedaan met de pret die Drift Away heet.

Agata Siwek, kunstenaar uit Evertsoord, is een van de deelnemers aan Drrifft, een expositie van kunstenaars uit Horst en omstreken in de Heere Peel in America, te zien tot en met 30 oktober. Als extraatje heeft Agata dit weekend een route door de Heere Peel uitgezet. Die Heere Peel wordt alom aangeprezen als ‘natuurgebied’. Vreemd: veel kunstmatiger en aangeharkter dan hier valt natuur nauwelijks te beleven. De wandelpaden zijn zelfs voor het grootste deel verhard.

Op de route van Agata, Drift Away genaamd, ervaar je hoe natuur echt is en zelfs in de Heere Peel kan zijn: grillig, pijnlijk, lieflijk, gestructureerd, keihard, teder, monsterlijk, ongestructureerd, irritant. Desoriënterend is Drift Away vooral. Ook als je het gebied(je) goed kent, vraag je je telkens af waar je bent. Het gaat dan ook kriskras, kruip-door-sluip-door, slalommend door bosschages, steppes en drooggevallen slootjes en scherend langs ontwortelde bomen, eikenprocessierupsnesten en bramen- en brandnetelzeeën. Brekebeentjes kunnen beter thuisblijven.

Alsof dit allemaal niet genoeg is heeft Agata de route ook nog eens op zeventien plaatsen verrijkt met aan bomen bevestigde scheurkalenders. Die bevatten citaten uit Het leven der insecten, een boek van prof. dr. Konrad Günther. De citaten heeft ze zelf voorzien van tekeningen. Afscheuren van harte aanbevolen!

Ook al dateert Het leven der insecten uit 1938, het is uitermate pakkend en toegankelijk geschreven. Betoverend soms zelfs, romantiek is Günther niet vreemd. Lees bijvoorbeeld wat hij over ‘den stekelvader’ – het stekelbaarsmannetje, Günther houdt het niet bij insecten – schrijft:

‘Onvermoeid zwemt het trouwe, bezorgde diertje om zijn eieren heen en stormt met opgezette stekels en met de schitterendste kleuren, wanneer hij driftig wordt, op elken visch, die nadert, los en ook wel op de wijfjes van zijn eigen geslacht, want juist dezen eten de eieren graag. Waterinsecten, die komen aangekropen, pakt hij, draagt ze weg en laat ze een eind uit de buurt weer vallen.’

Aanschouw en ervaar het allemaal met eigen ogen, vandaag nog de hele dag in de Heere Peel, Lorbaan 9A in America!

P.S. Nadat ik gisteren de wandeling had voltooid, kon ik het, thuisgekomen, niet laten prof. dr. Konrad Günther te googlen. Geboren in 1874 in Riga, overleden in Freiburg in 1955. Zoöloog. Tal van publicaties, waaronder in 1922 Insektenleben, in 1938 in Nederland uitgebracht onder de titel Het leven der insecten. Maar dan: in 1937 lid geworden van de NSDAP. En drie jaar eerder al een tekst waarin hij zegt dat ‘Deutschheit’ en ‘Naturverbundenheit’ onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden en dat natuurbescherming noodzakelijk is voor behoud van het Duitse ras. Zum kotzen. En zoals altijd de vraag: kan, mag je de persoon en zijn/haar werk los zien van elkaar?