Intermezzo – Bioscoop

Mooi idee van De Lange Horst om films te gaan vertonen op het terras voor het café, zoals Hallo Horst aan de Maas  deze week berichtte. Maar laat De Lange vooral niet denken dat hij de eerste Horster horecaondernemer is die brood ziet in filmvoorstellingen. Jac Kunzeler ging hem een eeuw geleden al voor.

Vermoedelijk vanaf 1912 deed een reizende bioscoop de Horster kermis aan, maar het is waarschijnlijk dat de eerste Horster filmvoorstellingen in een permanente zaal plaatsvonden in de zaal van Kunzeler aan de Herstraat. Zo verscheen in de Nieuwe Venlosche Courant  van 12 april 1913 een aankondiging van de vertoning van een film over de ondergang van de Titanic en een kindervoorstelling.

Ongelooflijk eigenlijk: film was nog een betrekkelijk jong medium en toch was er binnen een jaar al een speelfilm over de ramp met de Titanic, die bovendien binnen datzelfde jaar al in Horst te bewonderen viel. (Over vooruitgang gesproken: mocht er al een speelfilm zijn over de ondergang van de Costa Concordia op 13 januari 2012, zou die Horst dan ooit aandoen?) Welke van de twee eerste Titanicfilms uit de geschiedenis in Horst werd vertoond, valt vanuit mijn leunstoel niet te achterhalen. Ik gok op In Nacht und Eis, een verloren gewaande Duitse film die een jaar of vijftien geleden plotseling weer opdook:

Afgelopen zaterdag precies een eeuw geleden vond in de zaal van Jac Kunzeler een vertoning plaats van Van de kribbe tot het kruis  (de advertentie is, evenals de vorige, overgenomen uit Oud Horst in het nieuws  deel 2):

Smullen natuurlijk, zo’n aankondiging! Is het niet vanwege het blijkbaar noodzakelijke goedkeuringsstempel van Eerw. Heeren Geestelijken, dan toch zeker vanwege de vermelding van de lengte van de film (2200 M.). Van de kribbe tot het kruis  maakte in die jaren overigens een triomftocht langs katholieke filmzalen. De Katholieke Sociale Actie (KSA), die het alleenvertoningsrecht op de film had verworven, voer er wel bij. Uit het gedigitaliseerde dagboek van P.J.M. Aalberse (1871-1948), de oprichter van de KSA en latere minister van Sociale Zaken: ‘Veel werk gehad met onzen film “Van de kribbe tot het kruis”. Maar … ’t is loonend werk. In Rotterdam en Leiden een reusachtig succes gehad. Elken avond uitverkochte zalen. In beide steden hebben we ruim f 2000, – zuivere winst gemaakt.’

Wie benieuwd is hoe Van de kribbe tot het kruis in den lande werd ontvangen, moet naar www.delpher.nl. In een handomdraai kun je kiezen uit 139 krantenberichten en –advertenties waarin de film tussen 1913 en 1915 wordt vernoemd. De Nieuwe Tilburgsche Courant  schreef bijvoorbeeld op 28 november 1913: ‘De eerste uitvoering, welke gisterenavond in de Kon. Liedertafel „Souvenir des Montagnards” plaats had van den historischen prachtfilm „Van de Kribbe tot het Kruis” is reeds een beslist succes geweest. De zaal was totaal uitverkocht en de bezoekers waren uiterst tevreden over het vertoonde, dat een aaneenschakeling is van prachtige tafereelen uit het leven van den Zaligmaker.’

Aanbevelenswaard is verder de fascinerende documentaire over de totstandkoming van Van de kribbe tot het kruis, de eerste speelfilm ooit over het leven van Jezus (klik hier). Maar het mooiste van alles is dat From the manger to the cross – zoals de Engelse titel van de film luidt – in z’n gehele lengte van 2200 meter op YouTube is te zien. Installeer u voor uw pc (toestemming van de geestelijkheid heeft u dus al) en waan u honderd jaar geleden in zaal Kunzeler: