Intermezzo – Schume (2)

Telkens weer strelend om te merken dat een stukje wordt gelezen en reacties oproept. Zoals het stukje vorige week over schume (klik hier), een dialectwoord dat je tekort doet door het met ‘stelen van vooral fruit’ te vertalen, hoewel het dat volgens de letter der wet wel is. Zoals vorige week betoogd zie ik schume eerder als een kwajongensstreek, een vorm van baldadigheid.

Sommige lezers vroegen zich af wat het verschil is tussen schume, schoepe en jatte. Iemand zag een opwaartse lijn in de ernst van het vergrijp: ‘Te beginnen bij schume (een appel van de boom) naar schoepe (een glas in een café, wat je verzameling aanvult) en dan jatte (een fiets of groter voorwerp).’ Dit komt naadloos overeen met mijn interpretatie van deze begrippen.

Mijn vermoeden dat vooral jongens zich bezondigen aan schume werd door een aantal lezers tegengesproken. Vrouwelijke lezers welteverstaan. Ervaringsdeskundigen zelfs, die net als ik herinneringen ophaalden aan appels schume in de boomgaard aan de Vliegert in Castenray: ‘Ok megjes die noa Boschveld fietste schuumde huur! De ierste ni-je appels zien zó lekker. Ikzelf durfde ‘t aan en woord geliek bestraft mit unne groete scheur in miene jas door de peendroad.’ Een andere vrouwelijke lezer: ‘Totdat de boer in de bongerd lag en je schooltas van de fiets trok. Die kon je dan met je ouders op komen halen.’ Ook anderen refereerden aan de eigenaar van de boomgaard die schumers met hun ouders bij hem thuis ontbood. Dat de politie er niet aan te pas hoeft te komen, onderscheidt schume trouwens misschien ook wel van jatte. 

Weer een andere lezer wiep de prikkelende vraag op of het welbewust niet scannen van producten aan de zelfscankassa misschien een eigentijdse variant op het schume van vroeger is. Ik ben geneigd die vraag met ‘nee’ te beantwoorden. Omdat dit vergrijp een breder scala van producten bestrijkt dan uitsluitend fruit, maar nog meer omdat het welbewust niet scannen van producten aan de zelfscankassa het element van goedmoedigheid ontbeert dat schume voor mijn gevoel wel heeft. Maar heel af en toe bewust per ongeluk bij een steenrijke grootgrutter een product vergeten te scannen beschouw ik nu ook weer niet als een halsmisdrijf. Ik zou het eerder willen kwalificeren als schoepe. Trek hier trouwens niet de conclusie uit dat ik me schuldig zou maken aan zelfscankassabedrog. Dat heeft in dit geval niets te maken met mijn notoire braafheid. Wel met het feit dat ik een principieel zelfscankassamijder ben. Daarover een andere keer misschien meer.

(Dit stukje verscheen afgelopen woensdag in iets andere vorm ook in Via Horst-Venray)