Intermezzo – Kraamkamer (2)

Enkele weken geleden maakte ik twee lange wandelingen door bosgebieden in Horst aan de Maas en Venray. Bossen worden, blijkens op diverse plaatsen aangetroffen welkomstborden, tegenwoordig aangeduid als ‘Kraamkamer van de natuur’. Zelf zag ik vooral ongelooflijk veel menselijk ingrijpen. ‘Kraamkamer van de natuur? Speeltje van de mens zal je bedoelen!’, was dan ook de enigszins provocerende afsluiting van het stukje dat ik erover schreef (klik hier). Een van degenen die zich aangesproken voelde was Wim Heijligers, gepensioneerd bioloog uit Horst. ‘Ga anders een keer met mij op pad, dan kan ik je de visie van een ecoloog op natuur-cultuur uit de doeken doen’, nodigde hij me uit. Graag, leuk, interessant, leerzaam – afwijzen kwam geen moment bij me op. Dus spraken we af. In het Schuitwater. Om daar urenlang te wandelen en onderwijl te praten. Wim & Wim. Met al snel een vaste rolverdeling. Die Wim de meester, deze Wim de leerling. Deze Wim de vragen, die Wim de antwoorden. Die Wim docerend, deze Wim gedoseerd tegensputterend. Deze Wim begripvol, die Wim begripvol.

De Bloedrode heidelibel is puur natuur. Het prikkeldraad markeert een grens, aan de ene kant waarvan pony's grazen en aan de andere kant wandelaars lopen.

Enkele honderden woorden zijn veel te weinig voor een adequate samenvatting. Ik som gewoon wat dingen op die me zullen bijblijven. In de eerste plaats de ongelooflijk brede kennis der natuur van die Wim – al zal hij zelf de eerste zijn om deze opmerking te bagatelliseren. Verder het fanatisme waarmee hij elke niet héél alledaagse vogel, vlieg, vlinder, libel of wesp fotografeert en vervolgens registreert op waarneming.nl. Al die planten en dieren zijn puur natuur, er komt geen mens aan te pas, doceerde hij. Een ander, ter plekke aanschouwelijk gemaakt lesje dat hij me leerde: de ingrijpende gevolgen van de – door de mens veroorzaakte – hoge stikstofneerslag voor de vegetatie en daarmee ook de biodiversiteit van het Schuitwater.

De natte elzenbossen van het Schuitwater zijn het leefgebied van de Kleine ijsvogelvlinder, die vaak al nectarzuigend op braam in de bosrand te zien is.

Hij maakte me eveneens duidelijk dat het huidige aanzien van het Schuitwater deels tot stand is gekomen aan de tekentafel. De natuur dus toch een speeltje van de mens? Nee, dat ligt iets genuanceerder: zie het meer als een reparatiepoging van de mens, als een soort compensatie voor eerder aangedaan leed, als een poging om iets van de verloren gegane en broodnodige biodiversiteit terug te winnen. Maar het blijft dweilen met de kraan open zo lang diezelfde mens weigert in te zien dat de nood zo langzamerhand aan de man is.  

De Bastaardzandloopkever profiteert van de door wandelaars benutte wandelpaden. Het open zand vormt ideaal jachtgebied voor de kever.

Conclusie: inderdaad uitermate leuk, interessant, leerzaam. Af en toe vloeit er ook nog eens iets moois voort uit zo’n stukje.

(Dit stukje verscheen gisteren ook in Via Horst-Venray, zij het zonder de prachtige, door Wim Heijligers recentelijk in het Schuitwater gemaakte foto's. Ook de bijschriften zijn van zijn hand.)