Het lijkt zo dertien in een dozijn, dit bosperceeltje aan de Gerard Smuldersstraat in America, nabij de kruising met de Meteriksebaan. Toch is dat de schijn die bedriegt. Dit is een bosperceeltje met historische betekenis. Hier stond namelijk in een niet eens zo heel grijs verleden een luchtwachttoren. Toen na de Tweede Wereldoorlog de spanningen tussen het kapitalistische westen en het communistische oosten in hoog tempo opliepen, besloot de Nederlandse regering tot de oprichting van het Korps Luchtwachtdienst (met dank aan Sandra van Lochem-van der Wel voor de foto). 
Dat moest vijandige vliegtuigen traceren die lager vlogen dan vijftienhonderd meter. Die waren niet waarneembaar met de radar en moesten dus met oog en oor worden gesignaleerd. Op 276 plaatsen verspreid over het hele land werden luchtwachtposten ingericht: de ene helft op bestaande gebouwen, de andere helft op speciaal voor dit doel gebouwde torens. Een van de uitverkoren locaties voor een nieuwbouwtoren was het bosperceeltje aan de Gerard Smuldersstraat in America. De gemeente Horst verkocht de twee are in mei 1952 voor acht gulden aan het Rijk en enkele maanden later stond er een prachtige toren van 8,22 meter hoog. Zoals alle luchtwachttorens gebouwd uit een constructie van geprefabriceerde betonnen raatbouwelementen (met dank aan Hay Mulders van Stichting Werkgroep Oud America voor de foto). 
Operationeel zou de toren nooit worden. Luchtwachttorens werden namelijk alleen bemand in geval van oorlog of ernstige dreiging daarvan. Zo ver kwam het in de Koude Oorlog niet en dus waren de torens alleen in gebruik bij oefeningen (met dank aan Johan den Hollander voor de foto). 
Bovendien bleek vliegtuigwaarneming met oor en oog binnen de kortste keren volkomen achterhaald. Zo verloren de luchtwachttorens in 1964 alweer hun functie. Sommigen, zoals die in Maashees
en Westerbeek 
wisten te overleven, maar het merendeel verviel en werd op den duur gesloopt. Ook de toren in America was dit trieste lot beschoren: hij werd vermoedelijk eind jaren zeventig gesloopt. Daarmee verdween het waarschijnlijk enige tastbare restant van de Koude Oorlog in Horst. Eeuwig zonde natuurlijk. Het is dat ik me in het verleden enkele malen gekeerd heb tegen herbouw van verdwenen gebouwen (klik hier en hier), anders zou ik het wel weten …De luchtwachttoren in America intrigeert me (bouwtekening afkomstig uit het gemeentearchief van Horst aan de Maas).
Maar de luchtwachttoren in America irriteert me evenzeer. Over de geschiedenis ervan blijkt namelijk nagenoeg niets terug te vinden. Het beetje informatie dat ik heb achterhaald, is verwerkt in dit stukje en ook in een binnenkort te verschijnen artikel in Info LGOG Kring Ter Horst (mail, bel of schrijf me als u er belangstelling voor heeft). 
U mag me bij nacht en ontij wakker maken als u ook maar een snippertje informatie heeft over vragen als: wanneer werd de toren precies in gebruik genomen? Kent of kende u vrijwilligers van het Korps Luchtwachtdienst? Bestaan er meer foto’s van de toren? Welke functie(s) heeft de toren na 1964 gehad? Wanneer en waarom is de toren afgebroken?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten