Ingezonden – GeZeen – De weg van kunst in Horst aan de Maas

(Na een lange radiostilte eindelijk weer een ingezonden bijdrage van Jan Duijf (Kloosterstraat Horst)!)

GEZEEN

De weg van kunst in Horst aan de Maas

Indien u als in inwoner van onze mooie gemeente geen benul hebt van het bestaan en de betekenis van het kunstenaarscollectief Zeen, dan is minimaal een adviesgesprek bij een opticien ten zeerste aan te bevelen. Aan het zoveelste fenomenale grafische ontwerp van Jeu van Helden kan het niet liggen: hij vervangt in de folder over de aanstaande kunstroute het ‘alziende oog’ van god door de ‘creatieve blik’ van een kunstenaar uit Horst aan de Maas. Jeu vervangt een strenge wet door artistieke vrijheid. Het zelfbewustzijn van onze kunstenaars krijgt daadwerkelijk vorm: ze willen worden gezeen.

Zo was de recente tentoonstelling van Zeen in de Sint-Lambertuskerk een doorslaand succes: drommen mensen namen een flinke dosis ‘Altaarnatief’ tot zich en de waardering werd ter plekke rond gefluisterd. Slechts een enkele verdwaalde, onheilige geest, vermomd in de gedaante van een duif, schiep er een duivels genoegen in het vertoonde van luidruchtig commentaar te voorzien. Die misklank laat onverlet dat de expositie in het Horster heiligdom kan worden gemarkeerd als de grootste verandering in die kerk sinds de vervanging van het Latijn, als de gangbare taal van de liturgie, door het Nederlands. Altaarnatief was een bijzondere gebeurtenis als de symbolische vervanging van de religieus geïnspireerde en geijkte taal door een rijk geschakeerde profane vrije beeldtaal.

Dat er in de expositie tegen het heilige huisje zelf werd geschopt, is voor Horster begrippen welhaast revolutionair: in de openbaarheid van ons dorp wordt zelden of nooit uiting gegeven aan kritiek op de katholieke kerk. Een kerk die overigens eeuwenlang de welhaast exclusieve inspirator en opdrachtgever voor plaatselijke kunstenaars was. Hoezeer de bereidheid van de Deken om zijn godshuis als kunstpodium ter beschikking te stellen ook valt te prijzen: de kerkelijke  rol als financier van kunst is uitgespeeld sinds het kunstbedrijf zich niet meer in hoofdzaak richt op de explicatie of verheerlijking van de katholieke ideaalbeelden. De geldstroom vanuit de kerk is ondertussen allang opgedroogd.

Uit mijn contacten met kunstenaars uit onze gemeente krijg ik niet de indruk dat zij stelselmatig ruimhartig worden gesponsord of betaald door welgestelden, of dat er sprake is van royale steun vanuit bijvoorbeeld het bankwezen. Wat doet de gemeente materieel eigenlijk voor het artistieke talent in Horst aan de Maas? Aan sympathiebetuigingen geen gebrek, maar over de brug komen? Boter bij de vis doen? Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat we vooralsnog van doen hebben met het stiefkindje Zeen. Te weinig worden de ontplooide activiteiten naar waarde geschat. Nog onvoldoende wordt het cultureel verrijkende karakter van de groep voor de gemeenschap beloond.

Ons gemeentebestuur loopt achter bij het stimuleren van de ontwikkeling van deze zich emanciperende groep kunstenaars. Zeen en zijn kunstenaars worden door de politiek helaas nog te weinig waargenomen. Of is het bewust de andere kant opkijken? Aan één oog blind zijn? Is er bij Zeen dan soms geen sprake van een burgerinitiatief met een breed draagvlak? Normaal gesproken is dat toch goed voor enkele miljoenen. Vooruit: een paar ton dan. Ik wil maar zeggen: Zeen verdient langzamerhand een flinke steun in de rug, zodat de ingeslagen weg niet dood gaat lopen. Dat zou pas zonde zijn.

Jan Duijf Kloosterstraat