Actualisatie – Olifantspaden (4)

En zo pikt ook Horst-sweet-Horst een graantje mee van het succes van De Wereld Draait Door. Anders kan ik niet verklaren waarom de top 5 van Horster olifantspaden ineens tot de meest gelezen stukjes van Horst-sweet-Horst behoort.

Op 11 mei maakten Jan Dirk van der Burg en Maarten ’t Hart hun opwachting bij Matthijs van Nieuwkerk. Aanleiding was het verschijnen van dit boek

met (prachtige) foto’s van Van der Burg en een mini-essay van ’t Hart. De laatste blijkt al een mensenleven lang geïnteresseerd in olifantspaden en wist daar in De Wereld Draait Door aanstekelijk over te vertellen (klik hier). Klein smetje was dat hij meende dat olifantspaadjes in het Duits Elefantenpfade heten. Als trouw lezer van Horst-sweet-Horst weet u sinds 16 augustus 2010 wel beter.

Wie zich echt ‘heerlijk ouderwets opgewonden’ had over het optreden van ’t Hart, is Peter van Straaten (ja, die van die schandelijke tekening in het Limburgs Museum). Hij wijdde er in NRC Handelsblad van 20 mei een tekst en een tekening aan (klik hier). Van Straaten had zich zo geërgerd omdat ’t Hart en presentator Matthijs van Nieuwkerk niet konden verklaren waarom er bijna altijd een bochtje in een olifantspad zit. Terwijl het toch zo simpel is volgens Van Straaten: de kromming ontstaat om te voorkomen dat je een vervelende hoek moet maken als je weer invoegt op de officiële route. Van Straaten: ‘Dat intelligente mensen als Maarten ’t Hart en Matthijs van Nieuwkerk daar niet opgekomen zijn, is mij een raadsel. Bijna had ik al schreeuwend Louis van Gaal geciteerd: “Ben ik nou zo slim of zijn jullie zo dom?”’

Ik drijf hem ongetwijfeld tot razernij, maar ik heb toch enkele vraagtekens bij Van Straatens tekst en tekening. Is die kromming bijvoorbeeld wel zo algemeen als hij het doet voorkomen? Zo ken ik – de olifantspaden met een wat ik zou willen noemen ‘onvermijdelijke kromming’ uitgezonderd –

in Horst geen gekromde olifantspaden. Kijk voor de aardigheid ook het boek en de website van Jan Dirk van der Burg er maar eens op na: valt wel mee met al die krommingen.
Verder. Als Van Straatens redenering klopt, klopt z’n tekening niet. Er zou dan namelijk aan beide uiteinden van het pad een kromming moeten zitten. Maar klopt z’n redenering wel? Vast staat inderdaad dat olifantspadgangers geen liefhebbers zijn van vervelende hoeken. Daarom snijden ze die vervelende hoeken nét voor het herinvoegen op de officiële route af. Dat leidt ertoe dat het pad zich aan beide uiteinden verbreedt. En precies die verbreding aan de uiteinden is een veel algemener fenomeen dan de kromming. Zie andermaal het boek en de website van Van der Burg en mijn foto’s van Horster olifantspaden.

Wat is dan de verklaring voor krommingen? Simple comme bonjour. Oorspronkelijk verliep het olifantspad in een rechte lijn. Toen kwam er een slimmerik die inzag dat hij of zij de afkorting verder kon vergroten door op een bepaald punt af te wijken van de rechte lijn. Die ene slimmerik kreeg zoveel navolgers dat het officiële olifantspad het op den duur moest afleggen tegen het nieuwe, gekromde, officieuze van de slimmerik. Kort gezegd: een kromming duidt op een in onbruik geraakt deel van een olifantspad, zoals elke olifantspadarcheoloog mij na zal zeggen.

Bijna zou ik Louis van Gaal willen citeren: ‘Ben ik nou zo slim of is Peter zo dom?’