Olifantenpaadjesavond – Column Uta Halbreiter

Uta Halbreiter is een Duitse journaliste, schrijfster en vertaalster die ruim twintig jaar geleden ‘uit liefde’ naar Horst kwam en daar (vooral bij Cambrinus) Horster plat leerde om later met grote verbazing vast te stellen dat de rest van Nederland ‘anders’ spreekt. Inmiddels is ze ook het ABN machtig en schrijft stukken voor diverse doeleinden ook in het Nederlands. En omdat ze die ook graag aan anderen voordraagt, vindt ze altijd wel een olifantenpaadje om juist dat te doen. Uta vind je natuurlijk ook op internet: www.google.de – wees creatief!


Je kent dat wel. Je staat met iemand te praten, en die heeft het over een film die hij heeft gezien. En je zegt: ‘Oh, maar als je die leuk vond, dan moet je zeker die film zien met eh, je weet wel, die acteur. Ik kom ff niet op zijn naam. Hij heeft ook in die ene film meegespeeld, met die actrice …’ Op zo’n moment wens ik soms dat ik een olifantenpaadje in mijn hersenen had. Zo’n directe verbinding van de ene naar de andere film. Zonder omweg over een acteur of actrice wiens naam me op dit moment ook is ontvallen.

Olifantenpaadjes bestaan volgens mij niet alleen maar zichtbaar en in het echt, maar ook onzichtbaar, virtueel zelfs.

Ooit van six degrees of separation gehoord? Dat is een theorie dat jij via vijf andere mensen met iedereen in de wereld verbonden bent. Dus: jij kent iemand en die kent iemand die jij niet kent en die kent weer iemand anders en die kent ook iemand en zo ken jij dus iedereen. Een soort menselijke olifantenpaadjes zijn het. Afkortingen tussen mensen, als het ware.
Als ik dus ooit een ietwat persoonlijke vraag aan, zeg, de paus zou willen stellen, hoef ik niet aan talloze protocollen te voldoen en dan maanden, zo niet jaren te wachten op een of ander algemeen flutantwoord maar vraag het gewoon via die vijf tussenpersonen tussen mij en hem. Ik hoef alleen maar te weten welke vijf tussenpersonen ik moet hebben, om een antwoord te krijgen. Dat is natuurlijk ook meteen het probleem van deze onzichtbare olifantenpaadjes: je ziet ze niet.

Deze theorie hoort nog thuis in de jaren twintig van de vorige eeuw. Inmiddels hebben we internet en social networks. Je maakt een account aan op facebook, hyves of twitter of een of ander business-netwerk, je laat je e-mail-bestand doorlopen of er bekenden van je rondhangen en checkt vervolgens hun accounts op gasten die voor jou interessant kunnen zijn. Virtuele olifantenpaadjes, dus. Directe verbindingen tussen mensen.

Ze zeggen wel eens dat de wereld kleiner wordt door de mogelijkheden van het internet en het feit dat je altijd met iedereen in contact kunt komen. Maar klopt dat ook? Nee, dat is net als bij echte olifantenpaadjes. De afstand van A naar B wordt kleiner, omdat je een afkorting neemt. Maar de wereld blijft even groot.

Uta Halbreiter