Van Hof te Berkel heb ik lange tijd gedacht dat het een luchtkasteel was. Het plan – waarvoor ik de benamingen ‘zorglandschap’,
‘zorggebied’ en ‘woonzorggebied’ ben tegengekomen – leek me te megalomaan. Maar het heeft er nu toch alle schijn van dat ik er andermaal volkomen naast zit. Tijdens de begrotingsbehandeling begin november kondigde wethouder Leon Litjens zelfs aan dat nog voor de komende zomer de eerste schop de grond in zal gaan. Mag ik dat jammer vinden?
De ontwikkeling van Hof te Berkel betekent automatisch het einde voor Elzenhorst en De Hoge Horst. Twee markante, gezichtsbepalende gebouwen van nauwelijks veertig jaar oud. Beide ontworpen door architectenbureau Swinkels Salemans uit Maastricht, het een als ziekenhuis (Elzenhorst), het ander als verpleegstersflat (De Hoge Horst). Het Sint-Antoniusziekenhuis moest al na tien jaar zijn deuren sluiten en werd verbouwd tot verpleeghuis. De verpleegstersflat kreeg daarna een algemene woonfunctie.
Waarom stemt de voorgenomen sloop van beide gebouwen me triest? Vooral omdat voor mijn gevoel met de afbraak tegelijkertijd een bepaald gedachtegoed ten grave wordt gedragen. Evenzeer als bijvoorbeeld
gebouw Mooren ademden ook het ziekenhuis en de verpleegstersflat een vooruitgangsgeloof. Met name dan in architectonisch opzicht. Het oorspronkelijk witte ziekenhuis met z’n licht, lucht en ruimte en de verpleegstersflat met z’n voor Horst revolutionaire acht bouwlagen vormden in alle opzichten een radicale breuk met het verleden: lef hebben, je laten zien, je nek uit durven steken, afscheid van het kleinschalige.
Vergelijk dat eens met de plannen voor Hof te Berkel: Brandevoortkneuterigheid, spruitjeslucht, in je schulp kruipen, terug naar klein-klein. Ik zet het ongetwijfeld te zwaar aan, maar het gaat om het idee. Zoals ziekenhuis en verpleegstersflat kinderen van hun tijd waren, zo is Hof te Berkel dat ook. Het laat zich raden waarnaar mijn voorkeur uitgaat.
Het ziekenhuis herinnert ook aan de eerste en misschien wel enige massale protestactie die Horst gekend heeft: Ziekenhuis Horst Moet Blijven. Toen in 1973 (vier jaar na de opening!) sluiting dreigde, kwam de hele bevolking in opstand. Het ziekenhuis werd bezet, er werden tienduizend handtekeningen opgehaald (in een gemeente van vijftienduizend inwoners) en nagenoeg elke auto werd voorzien van protestleuzen. Je zou er nog bijna melancholiek van worden ook …
Wellicht zijn er goede argumenten voor de sloop van Elzenhorst en De Hoge Horst. Maar er zijn evengoed tegenargumenten. Dat er bij mijn weten nooit een fatsoenlijke uitwisseling van argumenten en tegenargumenten heeft plaatsgevonden, stemt me misschien nog wel triester dan de sloop zelf. Wat dat betreft komt dit stukje (evenals een
bijdrage van Thijs Coppus eerder dit jaar) als mosterd na de maaltijd. En zo heb ik mezelf ook iets te verwijten.
De ontwikkeling van Hof te Berkel betekent automatisch het einde voor Elzenhorst en De Hoge Horst. Twee markante, gezichtsbepalende gebouwen van nauwelijks veertig jaar oud. Beide ontworpen door architectenbureau Swinkels Salemans uit Maastricht, het een als ziekenhuis (Elzenhorst), het ander als verpleegstersflat (De Hoge Horst). Het Sint-Antoniusziekenhuis moest al na tien jaar zijn deuren sluiten en werd verbouwd tot verpleeghuis. De verpleegstersflat kreeg daarna een algemene woonfunctie. 
Waarom stemt de voorgenomen sloop van beide gebouwen me triest? Vooral omdat voor mijn gevoel met de afbraak tegelijkertijd een bepaald gedachtegoed ten grave wordt gedragen. Evenzeer als bijvoorbeeld gebouw Mooren ademden ook het ziekenhuis en de verpleegstersflat een vooruitgangsgeloof. Met name dan in architectonisch opzicht. Het oorspronkelijk witte ziekenhuis met z’n licht, lucht en ruimte en de verpleegstersflat met z’n voor Horst revolutionaire acht bouwlagen vormden in alle opzichten een radicale breuk met het verleden: lef hebben, je laten zien, je nek uit durven steken, afscheid van het kleinschalige.
Vergelijk dat eens met de plannen voor Hof te Berkel: Brandevoortkneuterigheid, spruitjeslucht, in je schulp kruipen, terug naar klein-klein. Ik zet het ongetwijfeld te zwaar aan, maar het gaat om het idee. Zoals ziekenhuis en verpleegstersflat kinderen van hun tijd waren, zo is Hof te Berkel dat ook. Het laat zich raden waarnaar mijn voorkeur uitgaat.
Het ziekenhuis herinnert ook aan de eerste en misschien wel enige massale protestactie die Horst gekend heeft: Ziekenhuis Horst Moet Blijven. Toen in 1973 (vier jaar na de opening!) sluiting dreigde, kwam de hele bevolking in opstand. Het ziekenhuis werd bezet, er werden tienduizend handtekeningen opgehaald (in een gemeente van vijftienduizend inwoners) en nagenoeg elke auto werd voorzien van protestleuzen. Je zou er nog bijna melancholiek van worden ook …
Wellicht zijn er goede argumenten voor de sloop van Elzenhorst en De Hoge Horst. Maar er zijn evengoed tegenargumenten. Dat er bij mijn weten nooit een fatsoenlijke uitwisseling van argumenten en tegenargumenten heeft plaatsgevonden, stemt me misschien nog wel triester dan de sloop zelf. Wat dat betreft komt dit stukje (evenals een bijdrage van Thijs Coppus eerder dit jaar) als mosterd na de maaltijd. En zo heb ik mezelf ook iets te verwijten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten