Actualisatie – Kapelkolder (2)

Op zoek naar wat kunstgenot belandde ik vrijdagmiddag in Borgloon. Oók Limburg, wel een kolere eind rijden. Bovendien onderweg allerlei wegwerkzaamheden en files. U kunt zich dus wel een beetje voorstellen in wat voor humeur ik na ruim tweeënhalf uur ter plekke arriveerde. Maar wat kan een schoonheidsbeleving in zo’n geval vervolgens wonderen doen!

Doel van mijn bezoek aan Borgloon was Reading between the Lines, een werk dat het midden houdt tussen kunst en architectuur. Gijs Van Vaerenbergh, een architectenduo bestaande uit Pieterjan Gijs en Arnout Van Vaerenbergh, bouwde op een heuveltop te midden van fruitboomgaarden een doorzichtig kerkje. Op een fundament van gewapend beton rusten dertig ton staal en tweeduizend kolommen.

Vooral door de (geïsoleerde) ligging en de (religieuze) aard van het object dringt zich een vergelijking op met de Bruder-Klaus-Feldkapelle. Maar de kapel van Peter Zumthor in Wachendorf is streng, ascetisch, ongenaakbaar, naar binnen gericht.

De kerk van Gijs Van Vaerenbergh is daarentegen transparant, toegankelijk, uitnodigend, ja zelfs bijna vrolijk. Ze bezit dan ook folly-achtige trekjes.

Op de website van Gijs Van Vaerenbergh staat dat je Reading between the Lines kunt zien als ‘een meta-architecurale reflectie over thema’s als schaal, het grondplan et cetera’. Voor dergelijk gelul ben ik waarschijnlijk te nuchter (of te dom).

Gelukkig staat er ook dat de kerk ‘de visuele ervaring zelf centraal stelt’. Dat begrijp ik dan weer wel. Of je haar nu op een afstandje ziet liggen, er met de neus bovenop gaat staan, haar schuin van beneden, er recht voor staand, met de zon in de rug of tegen de zon in bekijkt: telkens doet de kerk zich in een andere gedaante voor.

Natuurlijk kun je aan Reading between the Lines ook gedachten over de leegstand van kerken, het gebrek aan transparantie van de rk-kerk en nog heel veel meer koppelen, maar voor mij was het de grandioze visuele ervaring die me op slag alle ontberingen van de reis naar Borgloon deden vergeten.

Misschien een idee voor de Hegelsommers die de Sint-Joriskapel weer op willen bouwen (heeft iemand daar het afgelopen jaar nog iets over gehoord) om eens contact op te nemen met Gijs Van Vaerenbergh? Een e-mail is zo gestuurd: info@gijsvanvaerenbergh.com.