Koel betekent in het Horster dialect niet alleen ‘koel’ en ‘kuil’ maar
ook ‘poel’. Ook schuin tegenover het huidige Gasthoês bevond zich zo’n koel,
die – hoe verrassend – Gasthoêskoel werd genoemd.
Op deze foto uit 1931, genomen vanaf de Bakensmolen, is links een deel van de
Gasthoêskoel te zien. Verder op de voorgrond de textielfabriek van de
gebroeders Rutten, daarachter het Gasthuis (nog zonder kapel) en daar weer
achter het ursulinenklooster en de Sint-Lambertuskerk.
Op bovenstaande kaart uit 1895 is de koel ook al ingetekend. Getuige onderstaand
krantenbericht uit 1908 werd de Gasthoêskoel in elk geval gebruikt om de was in
te doen:
Terzijde: het bericht illustreert perfect de betekenis van het dialectwoord wâswiêf.
Terug naar de Gasthoêskoel: er zal in en rondom de poel ongetwijfeld veel
plezier zijn beleefd, toch is de koel in krantenberichten vrijwel uitsluitend
terug te vinden als er sprake is van incidenten. Meestal hadden die een goede
afloop, zoals hierboven en ook in 1906
en in 1911, toen een op de poel schaatsende jongen door het ijs zakte.
In 1918, toen opnieuw een jongen bij het schaatsen door het ijs zakte, liep het
minder goed af:
De was doen, schaatsen, zwemmen misschien, maar hoe zit het dan met de Gasthoêskoel
als vuilstortplaats? Het lijkt erop dat in de jaren twintig voor het eerst
stemmen opgingen om de koel te dempen. In mei 1931 was het zover. Het
dempen verliep op bijzonder praktische wijze: de gemeente wees de Gasthoêskoel samen
met de Middelijksekoêl aan als locatie voor het storten van puin en huisvuil,
zodat de koel geleidelijk zou verdwijnen.
Binnen twee jaar moet het karwei al zijn geklaard, blijkt uit krantenberichten
waarin sprake is van ‘de gedempte Gasthuiskuil’. Een voorstel om het perceel vervolgens
in te richten tot woonwagenkamp haalde het niet. Het duurde tot 1937 voordat
een bestemming werd gevonden: op 18 maart van dat jaar besloot de gemeenteraad tot
de bouw van een veemarkthal ter plekke. Die was nog voor het einde van het jaar
gerealiseerd (kom daar nu nog maar eens om).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten