Intermezzo – Ziekenhuis Horst moet blijven

Bij het fotograferen van Hof te Berkel stuitte ik gisteren ook op het voormalige Sint-Antoniusziekenhuis. Het Sint-Antoniusziekenhuis dat in verregaande staat van ontbinding verkeert. Triest om een gebouw dat ooit zo machtig was nu zo weerloos te zien. Triest - zoals eerder gezegd - dat zelfs maar de gedachte dat het gebouw misschien wel het behouden waard was nooit in de hoofden van onze vroede vaderen is opgekomen. (Klik op de foto's om ze te vergroten.)

Het Sint-Antoniusziekenhuis zal voor mij eeuwig verbonden blijven met de actie Ziekenhuis Horst Moet Blijven. Nog geen vijf jaar na de opening dreigde in 1973 alweer sluiting voor het ziekenhuis. Horst en omgeving kwamen massaal in opstand. In mijn herinnering was elke Horster auto in die dagen voorzien van een witte strook met daarop in zwarte letters de tekst ‘Ziekenhuis Horst moet blijven’.

Mijn vader behoorde tot de actievoerders van het eerste uur. Hij liet een hele archiefdoos vol documentatie na over de strijd voor behoud van het ziekenhuis. Gisteren ontrukte ik die doos voor even aan de vergetelheid. 

Vergeelde krantenknipsels. Langharig tuig. Een rapport van het Progressief Aktiecentrum met op de voorzijde een citaat van Karl Marx. Allerlei nota’s, anti-nota’s, rapporten en anti-rapporten. 1200 naar minister-president Joop den Uyl gestuurde briefkaarten. Een actievoerder die ook vandaag de dag nog altijd in de contramine is. Steunbetuigingen aan het actiecomité van mensen die de schrijfkunst nauwelijks machtig waren. Dirk de Vroome, alias De Rooie Reus. Verslagen van actiebijeenkomsten. Een symbolische begrafenis. Handgeschreven actieplannen. Een actievoerder die later zelf voor lange tijd op het pluche zou belanden. Een bezetting van de bestuurskamer van het ziekenhuis. Mannen met baarden. Een demonstratie op een maandagmiddag om twee uur met duizend deelnemers.

Lijsten met handtekeningen van duizenden sympathisanten. Tien tips voor de sluiting van kleine ziekenhuizen, een ‘ludieke handleiding’ aangeboden aan verantwoordelijk staatssecretaris Hendriks.

Strijdbaarheid, strijdbaarheid, strijdbaarheid. Een hele archiefdoos vol.

Wordt met de sloop van het ziekenhuis ook een tijdperk ten grave gedragen? Zijn het tekenen des tijds, het betrekkelijk geringe verzet tegen de sluiting van de bibliotheek in Grubbenvorst, tegen het minimaliseren van de bibliotheek in Sevenum, tegen de mogelijke verdwijning van het Horster zwembad, zelfs tegen de komst van een megastal? Heeft strijdbaarheid plaatsgemaakt voor apathie? Idealisme voor cynisme? Collectivisme voor idealisme?

Zeker na het doornemen van zo’n doos is het verleidelijk die vragen stuk voor stuk met ‘ja’ te beantwoorden. Zoals altijd ligt het natuurlijk een stuk genuanceerder. In de jaren zeventig zat beslist niet iedereen in het verzet en mensen met idealen en de bereidheid daarvoor te strijden zijn nog altijd niet van de aardbodem verdwenen. Toch kan ik enige heimwee naar die tijd niet onderdrukken. Suzanne Raes had last van hetzelfde gevoel en maakte er vorig jaar een schitterende, ontroerende en zeer herkenbare (althans voor mij) documentaire over (klik hier; kijken MOET). 

‘Wij geloven in de droom van die andere samenleving en die droom zal nooit sterven’, hoor je Joop den Uyl ergens aan het begin van de documentaire zeggen. ‘Die droom zal nooit sterven’ – maar veel leven zit er intussen toch niet meer in. Treurig.