Intermezzo – Raadsavond

Raadsavond gemeente Horst aan de Maas, 26 september 2023

anders krijgen we een enorm termijnenspel
we zien wel dat zodra de avonden weer vroeger invallen er een hausse aan vragen komt

dat is echt een andere kwaliteit dan de bouwbesluitwoningen die de flexwoningen zijn
dat kunnen we doen door een buitenplanse omgevingsactiviteit in de omgevingswet
die fase wordt doorlopen in de hub
we hebben geen kpi’s afgesproken op niet-gecontracteerd aanbod

we hebben op de regietafel afgesproken dat de provincie dan wel een rol pakt

volgens mij heb ik een aantal tips in de rugzak gestopt

als ik ‘m zo op mag pakken, dan ga ik graag met deze tip aan de slag

Intermezzo – Horst, Iain Matthews, John Schoorl en een hondje

‘Iain Matthews, de 77-jarige muzieklegende, loopt door het winkelhart van Horst aan de Maas, de gemeente die zich afficheert met een pissende hond. Hij weet te vertellen dat ijssalon Passi al twee keer de Gouden IJsspatel heeft gewonnen, en dat in de twintig jaar dat hij hier nu woont alle banken en platenzaken zijn opgedoekt.’

Wat ontzettend fijn dat De Volkskrant de grote John Schoorl had afgevaardigd voor het maandag in de krant verschenen grote Iain Matthews-interview. Bovenstaande opening alleen al. Meesterlijk. En vrij dodelijk voor Horst aan de Maas.

De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat ik beter bekend ben met het werk van John Schoorl dan met dat van Iain Matthews. Geen enkele bezoeker van café Cambrinus kan het zijn ontgaan dat we hier in Horst een muzieklegende in ons midden hebben. Ook mij niet. Toch heb ik nooit een concert van Iain in Cambrinus bijgewoond. En toch ben ik ondanks alle loftuitingen van zijn lokale adepten nooit gevallen voor zijn muziek. En toch is mijn eerste associatie bij het horen van de naam Matthews nog altijd ‘Stanley’ en geen ‘Iain’.  

Hoe anders is het met John Schoorl. Als langjarig abonnee van De Volkskrant ben ik maar al te goed bekend met zijn werk. Ook al interesseert het onderwerp me geen zak, artikelen van John Schoorl vreet ik. Omdat ze zijn geschreven door John Schoorl. In zijn geheel eigen John Schoorl-stijl, waarvoor ik wél ben gevallen. Na het beluisteren van het interview dat Kunststof onlangs met hem had (klik hier) overweeg ik zelfs zijn boek over ondernemersverhalen aan te schaffen.

‘Je probeert er een beeld van te krijgen, van tevoren, hoe Iain Matthews resideert in Horst, sedert 2001 opgegaan in Horst aan de Maas en gedurende het carnaval Dreumelrijk geheten.’

‘… en gedurende het carnaval Dreumelrijk geheten.’ Dat bedoel ik nou: dat Horst gedurende het carnaval Dreumelrijk heet, lijkt een overbodige toevoeging, maar geeft richting bij het vormen van een beeld van de wereld waarin Iain terecht is gekomen.

‘Weet je, zegt Matthews, voordat hij in cultureel centrum ’t Gasthoês zijn tanden zet in een kersenvlaai, Neil Young is ook maar een gewone gast.’

Stuk, John! Niet ‘een kersenvlaai’, maar een stuk kersenvlaai. Een stuk vlaai in het Dreumelrijk. En John? Ik gok een stuk rijstevlaai met slagroom. Voor Neil ongetwijfeld een stuk abrikozenvlaai. Ruutjes natuurlijk, gewone gast tenslotte.

‘Matthews steekt uitgelaten zijn hand op naar een voorbijganger en heeft een kort gesprek met een jonge kennis, in het Engels, zijn moedertaal. Lopend langs Kruidvat en Scapino zegt hij geen enkele ambitie te hebben om zich het Nederlands eigen te maken. Als hij op een verjaardag zit, in zo’n onvermijdelijke kring, en de conversatie collectief overschakelt naar het Nederlands, voelt dat voor hem als een verlossing.’

John kennende een bewuste keus om Iain langs Kruidvat en Scapino te laten lopen en niet langs Gember en Natuurwijzer. Horst is natuurlijk ook meer Kruidvat en Scapino dan Gember en Natuurwijzer. Nog even dan.

‘Matthews vervolgt zijn weg door het winkelgebied, tot zijn afschuw omgeven met vlaggen met afbeeldingen van een pissende hond, lokaal bekend als het Hôrster Hundje, en het rijmpje: Heb je dorst? Dan ga je naar Horst. Daar zit een hondje. Dat plast je in het mondje!’

Worden we even mooi te kijk gezet. Intussen breek ik nog steeds m’n hoofd over de vraag welke andere platenzaken dan Mikroshop hier in de afgelopen twintig jaar nog meer zijn opgedoekt.

Intermezzo – Poels Mien

Poels Mien.
IJzersterke naam.
Spruitjesgeur. Bloemetjesbehang. Perzische tapijtjes op tafel. Heerlijk helder Heineken.
Gezellig zitje. Prima dranken. Stemmingsmuziek.

Bij mijn weten ben ik er nooit geweest: te laat geboren, geen kroegtijger.
Ook geen kermisklant. De Peelzwervers. Theo Rijs met zijn Cabalero’s. The Venlona Band. Limburgia Zusjes. The Revano’s. The Flying Boys. The Playing Boys. Aan hun namen kan het niet hebben gelegen.
Allemaal moeten missen, met terugwerkende kracht enorme spijt.

Dromen van weggekropen in een hoekje bij de kachel op kermismaandag meegenieten van de zang van Wout van Osch en de stemmingsmuziek van De Closter Mheters – ook al zo’n goddelijke naam.

Jaren vijftig- en zestigvermaak bij Poels Mien.
Hoe voelde het? Hoe smaakte het? Hoe klonk het?
Gemoedelijkheid troef?
Of katjes die in het gezellig zitje in het donker werden geknepen?
Leidden de prima dranken tot gebral, tot kermisruzies?
Kon het er onaangenaam worden door duistere figuren uit de stad met ennen kwaojen drónk?
Zinloze vragen, nader tot Poels Mien kom ik er toch niet door.

Poels Mien is niet meer.
Poels Mien was al tientallen jaren niet meer.
Mien transformeerde via enkele tussenstations tot Ramses.
Shoarma. Grillroom. Pizzeria. Döner kebab.
Bij mijn weten ben ik er één keer geweest: geen shoarmist, geen grillroomboy, geen kebabist.
Ramses is niet meer.
In elk geval voorlopig niet meer.
Getroffen door brand, nota bene op kermismaandag.

Weerklinkt daar ergens in de verte gegrom van Poels Mien? (Poels Mienen snikken niet, Poels Mienen zijn wars van sentimenteel gedoe.)
Wat moet er in godsnaam worden van de smalste zijgevel van Horst aan de Maas?

(De advertenties, uit de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw, zijn afkomstig uit het Dagblad voor Noord-Limburg)

Intermezzo – Sloop

In de categorie ‘Belangrijk regionaal nieuws dat ik door een verblijf van twee maanden in het buitenland niet de aandacht heb kunnen geven die het verdient maar graag alsnog wil memoreren’ nu svp even uw aandacht voor een gebouw waarvan ik me pas op betrekkelijk hoge leeftijd heb gerealiseerd dat het een architectonische schepping was. Wat het voormalige Boschveldcollege in Venray eerder voor mij dan wel was? Een middelbare school, een instituut, een leerfabriek, een moloch. Maar vooral: iets waaraan ik een grondige hekel had, een angstaanjager.

Als leerling, ruim veertig jaar geleden, heb ik het Boschveldcollege in elk geval nooit beschouwd als een gebouw met esthetische of architectonische waarde. Nee, het was er gewoon en dat was al erg genoeg. Het heeft decennia geduurd voordat ik het Boschveldcollege, inmiddels Raaylandcollege geheten, óók kon zien als een waardevolle toevoeging aan de Venrayse openbare ruimte met architectonische kwaliteiten. Met zijn strakke horizontale geleding, witte gevels, platte dak en gebrek aan opsmuk was het in 1968 door de Venrayse architect Piet Lerou ontworpen gebouw een typerende representant van de wederopbouwarchitectuur.

En nu, terwijl ik buitenslands vertoefde, is het voormalige Boschveldcollege dus gesloopt. En vind ik dat zonde. Houdt het in Venray dan nooit op met het verkwanselen van naoorlogs architectonisch erfgoed? Na onder meer Inalfa, busstation en postkantoor opnieuw een naoorlogs gebouw dat is opgeofferd aan iets waarvan je je kan afvragen of het vooruitgang valt te noemen. Ik besef maar al te goed dat niet alles kan worden bewaard, maar enige prudentie is hopelijk toch niet teveel gevraagd?

Intussen dreigt in Horst aan de Maas sloop voor een ander markant voorbeeld van naoorlogse architectuur: Zonnehof. Dit wooncomplex in Tienray bestaat uit twee cirkels waaromheen in beide gevallen 22 woningen zijn gebouwd, respectievelijk in 1969 en 1973. In elk van beide cirkels staat in het midden een boom. De bouw van de woningen in een rond hofje en de binnentuin voor collectief gebruik bevorderen het gemeenschapsgevoel. De echtgenote van toenmalig commissaris der koningin Charles van Rooy verrichtte op 4 mei 1971 de officiële opening van het eerste deel van Zonnehof. Aanvankelijk woonden in de in grijze betonstenen met bitumen dakbedekking gebouwde woningen uitsluitend bejaarden, inmiddels mensen van alle leeftijden.

De huidige bewoners krijgen steeds meer en steeds duidelijker signalen dat eigenaar Wonen Limburg van plan is Zonnehof binnen afzienbare tijd te slopen. Ook in dit geval: zonde. Niet voor niets noemt Erik van Maarschalkerwaard, architectonisch vormgever en inwoner van Tienray de bouwwijze van Zonnehof ‘afwijkend en vrij uniek in zijn soort’. Toch vrees ik dat ook Zonnehof niet meer te redden valt.

Wanneer gaan Venray en Horst aan de Maas nu eindelijk eens echt serieus werk maken van inventarisatie en behoud van wederopbouwarchitectuur?

P.S. 1 Dit stukje verscheen in ingedikte vorm gisteren ook in Via Horst-Venray
P.S. 2 De twee foto’s van Zonnehof bij dit stukje zijn gemaakt door Erik van Maarschalkerwaard, de eerste in 2009, de tweede recentelijk. Voor het gebruik ervan en ook voor zijn aanvullende informatie over Zonnehof dank ik hem hartelijk.
P.S. 3 Binnenkort meer op Horst-sweet-Horst over Zonnehof

Intermezzo – Tochtsluis

Foeilelijk inderdaad, die recent aan ’t Gasthoês toegevoegde uitstulping. Maar over de esthetiek van de tochtsluis ging het gisteravond niet in de Horster gemeenteraad. Evenmin over de vraag hoe het mogelijk is dat bij de renovatie van de cultuurtempel blijkbaar over het hoofd is gezien dat het in Nederland wel eens waait. Waarover de gemoederen gisteravond dan wél zeldzaam hoog opliepen? Over de vraag of het aanbrengen van die 120 duizend euro kostende tochtsluis aangemerkt dient te worden als preventief onderhoud of als een investering in een nieuw onderdeel van het gebouw.

Je zou kunnen denken: ‘What the fuck! Wat maakt het nu uit of het onderhoud of een investering is? Als dat ding er maar komt!’ Maar zo eenvoudig is het niet. Als het een investering betreft, dient de gemeenteraad goedkeuring te verlenen. Bovendien moet in het geval van een investering een openbare aanbesteding plaatsvinden. Bij het kwalificeren van de tochtsluis als ‘onderhoud’ staat de gemeenteraad buitenspel en zijn de werkzaamheden onderdeel van het onderhoudscontract met de aannemer van ’t Gasthoês.

Verantwoordelijk wethouder Elbert Joosten (CDA) hield ook gisteren bij hoog en bij laag vol dat het om onderhoud ging. Enkele gemeenteraadsfracties zetten daar vraagtekens bij. Joep Peeters (VVD) hield de wethouder voor dat een uitspraak van de Hoge Raad er wel degelijk op duidt dat het om een investering gaat. De wethouder deed dit vervolgens enkele malen veel te luchtig af als een woordspelletje. Ook vragen over een aanzienlijk lagere offerte voor de tochtsluis van een andere aannemer wenste hij niet serieus te nemen. Evenmin leek hij onder de indruk van de vraag van Joep Peeters of de gemeente met haar handelwijze mogelijk wettelijk in overtreding is.

Eind van het liedje was dat de wethouder met overduidelijke tegenzin alsnog beloofde te zullen nagaan of de tochtsluis mogelijk toch als een investering moet worden gezien. Maar op dat moment was het bijna veertig minuten durende debat (klik hier en ga naar 1.14.08) al volledig ontspoord. Vooral nadat Kay Thijssen (Essentie), die zich eerder afzijdig had gehouden, zijn hart had gelucht (‘Ik zit zelf meer in de kaderstellende dan in de controlerende rol’), vlogen de bittere, al dan niet persoonlijk bedoelde verwijten over en weer door de raadszaal. Bepaald geen verheffend schouwspel.

Een keer gezellig met z’n allen stoom afblazen in een tochtsluis lijkt me geen overbodige investering.

Intermezzo – Petra van de Peel

Lange tijd is het helaas wat stilletjes geweest aan het front van de lange, lange reeks van vergelijkingen van locaties en gebouwen in Horst aan de Maas met archetypische plaatsen, streken, gebouwen en wijken – denk bijvoorbeeld aan Wageningen van het Zuiden, Eiffeltoren van Horst en Florence aan de Langevensche Loop (klik hier voor een langere lijst). Aan die enigszins verontrustende stilte komt nu gelukkig een einde met de lancering van Petra van de Peel.

Misschien goed om Petra eerst even te duiden: Petra is een woestijnstad in Jordanië. De vele eeuwen geleden aldaar in de rotsen uitgehakte woningen behoren tot de zeven wereldwonderen en vormen de grootste toeristische attractie van Jordanië.

Zoals blijkt uit bijgaande foto's heeft Horst aan de Maas sinds kort zijn eigen Petra. En wel aan de Kulbergweg in Kronenberg, gelegen tussen Peelbergen Equestrian Centre en de voormalige vuilstortplaats Zuringspeel in America. In de steile rotsen hier ter plekke zijn de afgelopen maanden enkele tientallen rotswoningen uitgehouwen die de vergelijking met Petra beslist kunnen doorstaan. Ze missen weliswaar nog een beetje de verfijning van hun Jordaanse equivalent, maar wat niet is zal zeker komen: Keulen en Aken zijn ook niet op één dag gebouwd en de rotswoningen van Petra oogden tweeduizend jaar geleden ook aanzienlijk primitiever dan vandaag de dag.

Bovendien wordt nog steeds gebouwd aan de rotswoningen aan de Kulbergweg. Crisis in de bouw? Schaarste aan materialen? Gebrek aan personeel? Niet hier dan toch. Hier heerst een bedrijvigheid die haar gelijke niet kent. De ene bouwvakker is nog niet vertrokken of de andere arriveert alweer. En dat alles met een oogverblindende snelheid en een verfrissende blijmoedigheid.

Misschien komt het door de betrekkelijk recente totstandkoming, maar het Petra van de Peel heeft nog niet de erkenning gekregen die het verdient. Zelfs niet door de eigen gemeente, die er normaliter toch bepaald niet vies van is zichzelf positief op de kaart te zetten. 

Nooit te klein denken: als de Neder-Germaanse Limes, de Grachtengordel van Amsterdam en het ir. D.F. Woudagemaal – om maar eens een paar dwarsstraten te noemen – op de Werelderfgoedlijst van Unesco staan, waarom dan niet het Petra van de Peel? Wie pakt de handschoen op?

Intermezzo – Chin. Ind. Restaurant New Fong Shou

I
‘De échte Chinees-Indische restaurants verdwijnen in rap tempo uit het straatbeeld. Ze worden omgebouwd tot sushi- of wokrestaurants, vervangen door hippe nieuwe horeca of simpelweg gesloten.’ Aldus Mark van Wonderen, auteur van Chin. Ind. Spec. Rest. Een verdwijnend Nederlands fenomeen.

II

Chin. Ind. restaurant New Fong Shou aan de Gebroeders van Doornelaan in Horst is niet omgebouwd tot sushi- of wokrestaurant en al evenmin vervangen door hippe nieuwe horeca. Het lijkt een tijdje geleden simpelweg gesloten. Het pand oogt haveloos. Het achterstallig onderhoud druipt ervan af. De vaalgrijze en vaalbeige gordijnen maken de aanblik nóg deprimerender.  

III
In 2018 stond New Fong Shou nog in volle glorie te shinen in het meesterwerk van Mark van Wonderen als nummer 999 van de 1090 Chinees-Indische restaurants die Nederland op dat moment nog telde.

Het wit was destijds aanzienlijk witter, het rood roder. Ook toen al die grijze gordijnen, op de begane grond zelfs fraai gedrapeerd. Drie oranjerode lampionnetjes. Ter verfraaiing waarschijnlijk, maar ongetwijfeld ook ter oproeping van de Chinees-Indische sfeer.

IV
Ja, ben wel eens in New Fong Shou geweest. Een enkele keer dan. Voor een afhaalmenu. Inrichting en ambiance zoals het een Chin. Ind. restaurant betaamt. Wachthoekje. Leesmap. Geen actieve herinnering aan het eten, ben sowieso geen groot liefhebber van de Chinees-Indische keuken. Desalniettemin betekent het verdwijnen van New Fong Shou een verschraling van het culinaire aanbod in Horst.

V
Enkele jaren geleden voor een of ander project in gesprek proberen te komen met de uitbaters. Het taalprobleem bleek onoverkomelijk. De argwaan misschien wel eveneens.
  
VI

‘De naam “Fong Shou” betekent “Goede Oogst”’(klik hier)

VII
Hoe lang zat New Fong Shou er al? Was er ook een Old Fong Shou? Of was er eerst Fong Shou en daarna New Fong Shou? Geen idee. Wel dat hier in elk geval al in 1980 een Chin. Ind. restaurant was gevestigd: China Garden. Daarna is het, denk ik, altijd een Chin. Ind. restaurant gebleven, zij het dus onder minimaal één andere naam.  

VIII
Jeugdherinnering, begin jaren zeventig, zelfde pand, vóór het Chin. Ind. restaurant: de snoepautomaat van Jac van den Munckhof. Die hier tevens een wasserette bestierde. En een snoeploket. Dat ook op zondagmorgen was geopend. Waar je tevens felroze waterijsjes met twee stokjes kon krijgen. En niet te vergeten de voetbalplaatjes van Van der Hout.

IX
‘Te huur’, valt op de ramen te lezen. Je zou het pand een nieuwe eigenaar gunnen. Die het opkalefatert. Die het weer laat stralen. Het is er eigenzinnig genoeg voor, met die donkergrijze bakstenen beneden, met die nadrukkelijk vormgegeven bovenverdieping, met die betonnen omlijsting en met dat balkon (waarvan ik me, zoals bij zoveel balkons, afvraag of er ooit iemand op heeft gezeten). Wie weet wie de architect is?

Intermezzo – Kijk Niet Weg

Sandwichborden: zo zie je ze nergens en zo struikel je erover. Denk aan de periode van de voorlichtingsdagen van scholen. Denk vooral ook aan verkiezingstijd. Probeer dan maar eens een lantaarnpaal te vinden die de dans om de kiezer heeft weten te ontspringen. Dezer dagen zijn het weer heel andere sandwichborden die het Horster straatbeeld vervuilen: de Kijk Niet Weg-borden.

Wat is Kijk Niet Weg? Kijk Niet Weg is een campagne die Noord-Limburgse burgers ertoe wil aanzetten verdachte situaties te melden. Ik heb vier bezwaren tegen de Kijk Niet Weg-campagne. Ik behandel ze in oplopende mate van bezwaarlijkheid.

In de eerste plaats vind ik de vormgeving niet geslaagd. ‘Kwestie van smaak’, zou je kunnen zeggen. Inderdaad. Maar de vormgeving is in dit geval ondergeschikt aan de boodschap. Knappe jongen of meisje die die boodschap onmiddellijk herkent. De overdaad aan tekst in verschillende afmetingen en kleuren, gevoegd bij een illustratie die een heel verhaal moet vertellen, maken de borden tot een warrig geheel.

Die onoverzichtelijkheid, dat niet duidelijk zijn wat de boodschap is, brengen me bij mijn tweede bezwaar: de borden ondermijnen de verkeersveiligheid. Dat doen alle borden, maar deze in het bijzonder. Omdat de passant die inderdaad niet wegkijkt langere tijd nodig heeft om de borden te kunnen doorgronden en daardoor minder oog heeft voor de weg.

Derde bezwaar: de stereotyperingen, de stempeltjes die worden geplakt. Bij een tekening van een jongen met een hoodie: ‘Alwéér die louche figuren bij de buren?’ Mensen met hoodies zijn toch niet per definitie louche figuren? Bij een tekening van een busje dat wordt uitgeladen: ‘Wéér dat busje dat ’s avonds laat wordt uitgeladen?’ Weet je dan echt niet hoezeer pakketbezorgers vandaag de dag worden afgeknepen? Bij een tekening van twee jongens bij een grote auto: ‘Hoe betalen ze zo’n dikke bak zonder baan?’ Hoe ben je er dan zo zeker van dat ze geen baan hebben? Alsof er tegenwoordig niet massa’s mensen zijn die thuis werken.

 Mijn laatste en wezenlijkste bezwaar is dat de borden en de hele Kijk Niet Weg-campagne de verklikcultuur bevorderen. En klikken bevordert het onderling wantrouwen. En ondermijnt het vertrouwen dat mensen in elkaar hebben. En een samenleving zonder vertrouwen is een onleefbare samenleving. Kijk inderdaad niet weg, maar gebruik wel gewoon je gezond verstand en laat je niet gek maken door een volstrekt overbodige campagne.

(Dit stukje verscheen op 29 juni van het vorig jaar in Via Horst-Venray)

Intermezzo – Wet open overheid (3)

Vorige week schreef ik hier dat ik zowel bij de gemeente Horst aan de Maas als de provincie Limburg had gevraagd om inzage in de notulen van de aandeelhoudersvergaderingen van Greenport BV. Dit in de hoop daarin informatie aan te treffen over de omstreden gronddeal van Grondexploitatiemaatschappij Californië. Ik had daarbij een beroep gedaan op de Wet open overheid (Woo; voorheen Wet openbaarheid van bestuur ofwel Wob).

Ik schreef ook dat zowel gemeente als provincie na respectievelijk negen en zeven weken, in strijd met de Wet open overheid en tot mijn grote ergernis, nog altijd geen besluit over mijn verzoek hadden genomen. Welnu, de inkt van mijn column was nog niet droog of beide besluiten ploften met een doffe klap op mijn deurmat. Zal je altijd zien.

In veel te moeilijke taal voor een niet juridisch geschoold iemand als ik berichtten zowel de gemeente als de provincie dat ze hadden besloten mij geen inzage te geven in de gevraagde notulen. Voor de motivering van dat besluit hebben ze allebei een karrenvracht aan woorden nodig. Voor het overtreden van de wet wat betreft de besluittermijn, zijn ze allebei veel minder kwistig met woorden. De provincie doet er zelfs helemaal het zwijgen toe. De gemeente Horst aan de Maas constateert droogjes dat het ‘helaas niet is gelukt’ binnen de wettelijke termijn een besluit te nemen en refereert aan eerder daarvoor aangeboden excuses.

Het handelen van zowel gemeente als provincie riekt sterk naar willekeur: allebei beroepen ze zich op de wet om mij geen inzage te geven in de gevraagde notulen, maar als het gaat om de besluittermijn dan geldt diezelfde wet voor allebei ineens blijkbaar niet meer. Kwalijk. Hoogst kwalijk. Bepaald niet bevorderlijk voor mijn rechtsgevoel.

Wat mijn ergernis nog vergroot is hoe apathisch het openbaar bestuur en de politiek in het algemeen, maar die van Horst aan de Maas in het bijzonder, vanaf het begin, inmiddels al enkele jaren geleden, hebben gereageerd op de Californiëdeal. Dat de VVD in Horst aan de Maas nu pleit voor een onafhankelijk onderzoek naar de rol van de gemeente in het dossier Californië valt daarom alleen maar toe te juichen. Dat huidige en voormalige bestuurders in het geval van zo’n onderzoek niet betrokken mogen zijn bij de formulering en uitvoering van de onderzoeksopdracht is vanzelfsprekend. Maar wat is nog vanzelfsprekend in dit schandaal, zoals we het onderhand toch wel mogen noemen? Gelukkig staat volgens Yvonne Douven, fractievoorzitter van de VVD, in elk geval de voltallige gemeenteraad achter het idee van een onafhankelijk onderzoek, uit te voeren door de gemeenteraad (klik hier).

(Dit stukje verscheen vandaag in iets andere vorm ook in Via Horst-Venray)

Intermezzo – Wet open overheid (2)

Op 14 november van het afgelopen jaar onthulde de NRC dat Grondexploitatiemaatschappij Californië in 2019 en 2020 grote stroken grond in tuinbouwgebied Californië onderhands en tegen een zeer lage prijs had verkocht aan haar eigen directeur, Lodewijk Burghout. Via zijn eigen bedrijf voor zonne-energie liet Burghout vervolgens op die percelen twee zonneparken aanleggen. De provincie Limburg en de gemeenten Horst aan de Maas, Venlo en Venray zijn betrokkenen in deze zaak omdat ze indirect (namelijk via Ontwikkelbedrijf Greenport BV) aandeelhouder zijn van Grondexploitatiemaatschappij Californië.

Het artikel in de NRC en daaropvolgende artikelen in De Limburger deden nogal wat stof opwaaien. Er werd een onderzoek gedaan waarvan de uitkomsten nog altijd geheim zijn. Een ander onderzoek is nog altijd gaande. Bestuurders hebben collectief besloten hun mond te houden zo lang dat onderzoek niet is afgerond. De Horster wethouder Eric Beurskens (Essentie) heeft zelfs op een bepaald moment verklaard dat hij het geheime onderzoek wel in z’n bezit had maar het niet wilde lezen want ‘dan moet ik er iets over vertellen en dat wil ik helemaal niet’.

In tegenstelling tot Beurskens wilde ik dat onderzoek wél lezen en er wél iets over vertellen. Als betrokken burger was al die vakkundig geproduceerde mist en al dat bewuste getraineer me namelijk te veel. Daarom vroeg ik zowel bij de gemeente Horst aan de Maas als de provincie Limburg in het kader van de Wet open overheid (Woo; voorheen Wet openbaarheid van bestuur ofwel Wob) om inzage in de notulen van de aandeelhoudersvergaderingen van Greenport BV. 

Ik diende die verzoeken in op respectievelijk 4 en 20 april. Volgens de wet moet een overheidsorgaan binnen vier weken een besluit nemen over zo’n verzoek. Lukt dat niet dan staat de wet toe de beslistermijn met twee weken te verlengen. Inmiddels zijn we respectievelijk bijna negen en bijna zeven weken verder maar van zowel de gemeente als de provincie heb ik nog altijd geen bericht over het besluit ontvangen, laat staan dat ik de gevraagde stukken heb gekregen.

Inmiddels word ik gekweld door de vraag wat me het meeste stoort: die niet te verteren gronddeal in Californië? De ondoorzichtige manier waarop overheden, bestuurders en politici daarmee zijn omgegaan en nog steeds omgaan? Of toch het feit dat overheden zich niet houden aan de door henzelf opgestelde regeltjes, wetten aan hun laars lappen en daarmee de democratie van binnenuit ondermijnen?

(Dit stukje verscheen vandaag ook in Via Horst-Venray. Inmiddels heeft de gemeente Horst aan de Maas wel een besluit genomen. Daarover later meer – als niet-jurist kost het me even om het besluit te duiden.)

Intermezzo – Piet Siebers

Laten we het voor de verandering eens over beeldende kunst hebben.

Drie weken geleden werd Piet Siebers 70 jaar. Piet is geboren in Horst, waar hij ook zijn jeugd doorbracht. Als enige zoon in een gezin van vijf kinderen was hij voorbestemd om zijn vader op te volgen in de ijzerwarenzaak van zijn ouders aan het Wilhelminaplein. Maar Piet wilde niet. Via een aantal omwegen werd hij beeldend kunstenaar en meer in het bijzonder beeldhouwer, maker van houten sculpturen.

Piet woont inmiddels al meer dan de helft van zijn leven in Venray. In 1999 vestigde hij zich aan de Castenrayseweg in Oirlo. Wie er wel eens aan voorbij is gekomen kan zijn beeld van Simeon de paalzitter moeilijk zijn ontgaan. In 2011 opende Piet er zijn eigen galerie, p.ART.s geheten. ‘Kunstenaarsinitiatief’ is misschien een beter woord. Hoe dan ook organiseert hij hier al meer dan tien jaar exposities, helemaal in zijn eentje en zonder subsidies of financiële steun van wie dan ook. Dat is iets waar hij trots op mag zijn en waar Oirlo, de gemeente Venray, Noord-Limburg en kunstenaars Piet dankbaar voor moeten zijn. Want zo heel veel plekken waar professionele kunstenaars hun werk kunnen laten zien, zijn er niet in Noord-Limburg.

Profeten worden zoals bekend in eigen land niet geëerd. Dat geldt voor Piet, maar ook voor tal van andere professionele kunstenaars in deze regio. Hun werk is niet of nauwelijks te vinden in publieke collecties en in de Noord-Limburgse openbare ruimte. Dat is vreemd. Kunst en kunstenaars zijn onderdeel van onze regionale identiteit. Ze becommentariëren ons bestaan en geven er kleur aan. Ze helpen latere generaties onze tijd beter te begrijpen.  

Vorig jaar exposeerde Piet in de Heere Peel in America zijn beeld 2 Rijken. Hij had het geplaatst op een plek die ervoor gemaakt leek. 2 Rijken hóórt dáár gewoon te staan. Gemeente Horst aan de Maas: laat zien dat je óók hart voor lokale kunst, lokale kunstenaars en lokale kunstgeschiedenis hebt, koop 2 Rijken aan en plaats het voor eeuwig terug in de Heere Peel.

Ter gelegenheid van zijn 70e verjaardag heeft Piet in p.ART.s een expositie van zijn eigen werk ingericht, die in de maanden mei en juni elke zaterdag en zondag van 12.00 tot 17.00 uur is geopend. 2 Rijken staat buiten, aan het pad rechts naast de ingang.

(Dit stukje verscheen eerder in iets andere vorm in Via Horst-Venray)

Intermezzo - #evertsoordtoday

Gevangenis.
Jan Philipsen.
Kerkkuilenweg.
Klein.
Vergezichten.
Defensiekanaal.
Voetbalveld.
DUW.
Willem Everts.
Reclameborden.
Elektriciteitsmasten.
Geen dorpshart.
EEV.

Tot een jaar of twee geleden was het daarmee wat mij betreft wel zo’n beetje gezegd als het om Evertsoord ging. Van alle zestien kernen van de gemeente Horst aan de Maas was Evertsoord voor mij de meest nietszeggende. Te jong, van na de Tweede Wereldoorlog namelijk, om al een tot de verbeelding sprekende geschiedenis te hebben. Te planmatig van opzet om in je hart te sluiten. Evertsoord oogt onvoltooid, niet af. De toekomst is er stil blijven staan. Gefnuikte ambities. Zie de Eerste Evertsoordse Voetbalclub uit 1962. Een tweede is er nooit gekomen, de eerste is al lang ter ziele gegaan.  

Inmiddels weet ik wel beter. Inmiddels weet ik dat Evertsoord bruist, dat Evertsoord misschien wel de levendigste van alle zestien kernen van Horst aan de Maas is. Helikopters vliegen er af en aan, mannen in witte pakken kwijten zich er van hun taken, bulldozers zijn er overal in de weer, naturistencampings doen er goede zaken, tractoren trekken er ten strijde tegen legertanks, dieren – eerst en vooral katten en paarden – worden er gekoesterd, zeeschepen varen er voorbij over de Wertemer Groes, treinen stoppen er elk half uur op het station, ruimtevaartuigen maken er noodlandingen, gevangenen genieten er aanzien, tapijten vliegen er door de lucht, Max Verstappen wint er de Grand Prix van Evertsoord. Never a dull moment in Evertsoord.

Mijn beeld van Evertsoord is totaal veranderd door #evertsoordtoday. Onder die naam publiceert Agata Siwek, beeldend kunstenaar en inwoner van Evertsoord, sinds 6 maart 2021 bijna dagelijks een tekening over Evertsoord op Facebook (klik hier) en Instagram (klik hier). Haar tekeningen zoomen in op de lieflijkste details van het plattelandsleven. Maar ze zoomen ook uit op de rauwe werkelijkheid van de wereld om ons heen. Ze rekenen af met de idylle van het vreedzame platteland, waar alles pais en vree is, dat verschoond is gebleven van de grotestadsproblematiek. Dit maakt dat ze uitstijgen boven Agata, boven Evertsoord, boven Horst aan de Maas. Het zijn meer dan louter illustraties, het zijn ook commentaren, soms scherp, maar meestal speels, met een knipoog.  

284 van de tekeningen die Agata tussen 6 maart 2021 en 27 april 2022 maakte zijn nu gebundeld in een boek, uiteraard met de titel #evertsoordtoday. Ruim honderd van die tekeningen zijn voorzien van een commentaar, dertig daarvan door Agata, ruim zestig door mij en de rest door Agata en mij samen. Jeu van Helden heeft het boek werkelijk fantastisch vormgegeven, zoals je ook kunt zien op de sneakpreview (klik hier).  

#evertsoordtoday verschijnt op 4 juni. Je kunt het bestellen door vóór 21 mei 25 euro over te maken op bankrekeningnummer NL48RABO0129035866 ten name van A. Siwek. Je kunt jouw exemplaar/exemplaren afhalen tijdens de presentatie. Wil je #evertsoordtoday thuisbezorgd krijgen? Maak dan 30 euro over. Vergeet daarbij niet naam, adres en telefoonnummer te vermelden. Vanaf de presentatie kost #evertsoordtoday 30 euro (35 bij verzending).

P.S. Ik, wij, zouden het heel fijn vinden jou te mogen begroeten op de presentatie op 4 juni. Zie hieronder de uitnodiging.

Intermezzo – Wet open overheid (1)

Als ik boos of gefrustreerd ben helpt het soms om erover te schrijven. Wie weet heb ik daar dit keer ook baat bij.  

Het zit zo: op 4 april vroeg ik de gemeente Horst aan de Maas in het kader van de Wet open overheid (Woo; voorheen Wet openbaarheid van bestuur ofwel Wob) om inzage in alle notulen van de aandeelhoudersvergaderingen van Greenport BV en alle besluiten van het college van burgemeester en wethouders over Californië BV.

De gemeente moet binnen vier weken een besluit nemen over zo’n verzoek. Op 24 april kreeg ik bericht dat het ‘gelet op de omvang van het verzoek’ niet ging lukken binnen vier weken een besluit te nemen. Daarom maakte de gemeente gebruik van de wettelijk toegestane mogelijkheid om de beslistermijn met twee weken te verlengen tot 16 mei.

Op 11 mei, afgelopen donderdag, kreeg ik opnieuw bericht van de gemeente:

‘Het lukt ons helaas niet om uiterlijk op voornoemde datum [16 mei] een besluit te nemen op uw verzoek. Daarvoor bieden wij u onze excuses aan! Wij doen ons best om uiterlijk aan het einde van deze maand een besluit op uw verzoek te nemen.’

Leuk en aardig, die excuses, alleen rept de wet niet van excuses. Wel van termijnen en procedures die in acht moeten worden genomen. En dat doet de gemeente in dit geval niet. Misschien zou ik hiervoor nog enig begrip kunnen opbrengen als de gemeente had gemotiveerd waarom het tijdig nemen van een besluit niet lukt en op grond van welke wetsbepaling het besluit opnieuw is uitgesteld. Maar dat doet de gemeente niet. Daarom is er bij mij geen begrip. Wel boosheid en frustratie. De overheid verlangt van mij dat ik me aan de wet houd. Andersom mag ik dan ook van de overheid verlangen dat zij zich eveneens aan de wet houdt. En ik heb stellig de indruk dat ze dat in dit geval niet doet. Of zie ik misschien toch een of ander uitzonderingsregeltje in de wet over het hoofd?

N.B. Overigens maak ik me over de inhoud van het besluit geen enkele illusie. Citaat uit het bericht van de gemeente van afgelopen donderdag:

‘Met betrekking tot de gevraagde verslagen/notulen van de aandeelhoudersvergaderingen van Greenport BV merk ik op dat die niet aan u zullen worden verstrekt. In het nog te nemen besluit op uw Woo-verzoek zullen wij, onder verwijzing naar de toepasselijke uitzonderingsgrond van de Woo, onderbouwen waarom de verslagen niet openbaar worden gemaakt en derhalve ook niet aan u verstrekt zullen worden.’