Ben je in het eerbiedwaardig Nederlands Fotomuseum in Rotterdam en wie kom je
daar tegen? Loempia Lei! Nota bene in een expositie die
Typisch Nederland
heet. Raar? Nee. Want: ‘Er is niet veel typischer Nederlands dan de Vietnamese
loempiakraam. In Vietnam bestaat dit fenomeen niet.’ Aldus Jan Dirk van der
Burg. En hij kan het weten: een grotere kenner van typisch Nederland dan de
(nog even) Fotograaf des Vaderlands bestaat er niet.
Typisch Nederland zijn behalve loempiakramen ook slingerhekjes, Boeddhabeelden,
cijferweergaveinletters (‘8enzeventig’), palmen, enzo’s, klikodecoraties,
home-borden, huisnaamhuisvlijthumor (‘Kojutvindu’), vensterbanksymmetrie,
voortuinparkeren en conifeerfiguratie. En meer van zulke fenomenen, enfin, u
kent ze wel. Jan Dirk heeft de uitingen hiervan geïnventariseerd, gefotografeerd,
gerubriceerd en voor de expositie in het Nederlands Fotomuseum van korte toelichtingen voorzien in zijn even onovertroffen als
aanstekelijke stijl. Over Boeddhabeelden bijvoorbeeld: ‘Het is de versteende
spirituele sterkhouder van de Nederlandse voortuin.’ Bezoek deze expositie (ze
loopt tot en met 30 oktober) en de injectie met deze alledaagse shit verlost je
voor even van andere alledaagse shit.
Toch, ondanks alle lof: het bezoek aan
Typisch Nederland was voor mij óók
enigszins ontnuchterend. Al veertien jaar pretendeer ik met Horst-sweet-Horst
aan te tonen hoe enig in zijn soort Horst (aan de Maas) is. Jan Dirk prikt dit
ballonnetje genadeloos door. Hoe meer ik van de expositie zag, hoe
onontkoombaarder het besef doordrong dat Horst aan de Maas misschien wel het
typischt Nederland is van typisch Nederland: het Horst aan de Maasgehalte van
Typisch
Nederland is onvoorstelbaar hoog. Zó hoog dat het nog een hele klus was een
top 5 van Horst aan de Maasfoto’s in
Typisch Nederland samen te stellen.
Desalniettemin is het gelukt. Komt ie, de exclusieve Horst-sweet-Horst top 5
van Horst aan de Maasfoto’s in
Typisch Nederland:
5.
Jan Dirk:
‘Volgens de laatste schattingen wonen er zo’n 50.000 boeddhisten in
Nederland, maar dat staat in geen verhouding tot het aantal Boeddhabeelden.’ Dat betekent dat er in Horst aan de Maas waarschijnlijk honderden Boeddhabeelden moeten staan. En dat enorme aantal verklaart waarschijnlijk waarom zelfs deze Horstkenner niet weet waar hij de beide Boeddhabeelden
uit Horst aan de Maas moet situeren die
Typisch Nederland sieren.
4.
Een palmboom in de voortuin: ook al zo’n oprukkend fenomeen. Jan Dirk:
‘Een
palm in de tuin is een beetje vakantie in de voortuin. De palmdichtheid in
Limburg is vermoedelijk het dichtst in Limburg, maar de opmars gaat rap
noordwaarts.’ Ook van de palmboom uit Horst aan de Maas in
Typisch
Nederland vraag ik me af waar ie staat. Wilde gok: de Zegersstraat in
Horst.
3.
Ik beweer het zelf al jaren en word daarin nu bevestigd door Jan Dirk: niet het
voormalige klooster maar de zwarte luiercontainer met rood deksel is hét
pronkstuk van de Pastoor Notermansstraat in Meterik.
2.
Loempia Lei. The one and only.
1.
Een aparte categorie van
Typisch Nederland is ‘Enzo’. Jan Dirk:
‘De
terloopse afkorting voor enzovoort – ook bekend als ‘& zo’ – is het vangnet
waar je als ondernemer altijd op kan vertrouwen.’ Dus barst het in
Nederland van de enzo’s: ‘Knippen & Zo’, ‘Brokken & Zo’, ‘Mobieltjes &
Zo’ & zo. Jan Dirk:
‘Het meest origineel is wat mij betreft Tuincentrum
Groenzo uit Sevenum. Die besloot enzo te integreren in het woord groen en alle
uitspraakproblemen voor lief te nemen.’