Intermezzo – Kijk Niet Weg

Sandwichborden: zo zie je ze nergens en zo struikel je erover. Denk aan de periode van de voorlichtingsdagen van scholen. Denk vooral ook aan verkiezingstijd. Probeer dan maar eens een lantaarnpaal te vinden die de dans om de kiezer heeft weten te ontspringen. Dezer dagen zijn het weer heel andere sandwichborden die het Horster straatbeeld vervuilen: de Kijk Niet Weg-borden.

Wat is Kijk Niet Weg? Kijk Niet Weg is een campagne die Noord-Limburgse burgers ertoe wil aanzetten verdachte situaties te melden. Ik heb vier bezwaren tegen de Kijk Niet Weg-campagne. Ik behandel ze in oplopende mate van bezwaarlijkheid.

In de eerste plaats vind ik de vormgeving niet geslaagd. ‘Kwestie van smaak’, zou je kunnen zeggen. Inderdaad. Maar de vormgeving is in dit geval ondergeschikt aan de boodschap. Knappe jongen of meisje die die boodschap onmiddellijk herkent. De overdaad aan tekst in verschillende afmetingen en kleuren, gevoegd bij een illustratie die een heel verhaal moet vertellen, maken de borden tot een warrig geheel.

Die onoverzichtelijkheid, dat niet duidelijk zijn wat de boodschap is, brengen me bij mijn tweede bezwaar: de borden ondermijnen de verkeersveiligheid. Dat doen alle borden, maar deze in het bijzonder. Omdat de passant die inderdaad niet wegkijkt langere tijd nodig heeft om de borden te kunnen doorgronden en daardoor minder oog heeft voor de weg.

Derde bezwaar: de stereotyperingen, de stempeltjes die worden geplakt. Bij een tekening van een jongen met een hoodie: ‘Alwéér die louche figuren bij de buren?’ Mensen met hoodies zijn toch niet per definitie louche figuren? Bij een tekening van een busje dat wordt uitgeladen: ‘Wéér dat busje dat ’s avonds laat wordt uitgeladen?’ Weet je dan echt niet hoezeer pakketbezorgers vandaag de dag worden afgeknepen? Bij een tekening van twee jongens bij een grote auto: ‘Hoe betalen ze zo’n dikke bak zonder baan?’ Hoe ben je er dan zo zeker van dat ze geen baan hebben? Alsof er tegenwoordig niet massa’s mensen zijn die thuis werken.

 Mijn laatste en wezenlijkste bezwaar is dat de borden en de hele Kijk Niet Weg-campagne de verklikcultuur bevorderen. En klikken bevordert het onderling wantrouwen. En ondermijnt het vertrouwen dat mensen in elkaar hebben. En een samenleving zonder vertrouwen is een onleefbare samenleving. Kijk inderdaad niet weg, maar gebruik wel gewoon je gezond verstand en laat je niet gek maken door een volstrekt overbodige campagne.

(Dit stukje verscheen op 29 juni van het vorig jaar in Via Horst-Venray)

Intermezzo – Wet open overheid (3)

Vorige week schreef ik hier dat ik zowel bij de gemeente Horst aan de Maas als de provincie Limburg had gevraagd om inzage in de notulen van de aandeelhoudersvergaderingen van Greenport BV. Dit in de hoop daarin informatie aan te treffen over de omstreden gronddeal van Grondexploitatiemaatschappij Californië. Ik had daarbij een beroep gedaan op de Wet open overheid (Woo; voorheen Wet openbaarheid van bestuur ofwel Wob).

Ik schreef ook dat zowel gemeente als provincie na respectievelijk negen en zeven weken, in strijd met de Wet open overheid en tot mijn grote ergernis, nog altijd geen besluit over mijn verzoek hadden genomen. Welnu, de inkt van mijn column was nog niet droog of beide besluiten ploften met een doffe klap op mijn deurmat. Zal je altijd zien.

In veel te moeilijke taal voor een niet juridisch geschoold iemand als ik berichtten zowel de gemeente als de provincie dat ze hadden besloten mij geen inzage te geven in de gevraagde notulen. Voor de motivering van dat besluit hebben ze allebei een karrenvracht aan woorden nodig. Voor het overtreden van de wet wat betreft de besluittermijn, zijn ze allebei veel minder kwistig met woorden. De provincie doet er zelfs helemaal het zwijgen toe. De gemeente Horst aan de Maas constateert droogjes dat het ‘helaas niet is gelukt’ binnen de wettelijke termijn een besluit te nemen en refereert aan eerder daarvoor aangeboden excuses.

Het handelen van zowel gemeente als provincie riekt sterk naar willekeur: allebei beroepen ze zich op de wet om mij geen inzage te geven in de gevraagde notulen, maar als het gaat om de besluittermijn dan geldt diezelfde wet voor allebei ineens blijkbaar niet meer. Kwalijk. Hoogst kwalijk. Bepaald niet bevorderlijk voor mijn rechtsgevoel.

Wat mijn ergernis nog vergroot is hoe apathisch het openbaar bestuur en de politiek in het algemeen, maar die van Horst aan de Maas in het bijzonder, vanaf het begin, inmiddels al enkele jaren geleden, hebben gereageerd op de Californiëdeal. Dat de VVD in Horst aan de Maas nu pleit voor een onafhankelijk onderzoek naar de rol van de gemeente in het dossier Californië valt daarom alleen maar toe te juichen. Dat huidige en voormalige bestuurders in het geval van zo’n onderzoek niet betrokken mogen zijn bij de formulering en uitvoering van de onderzoeksopdracht is vanzelfsprekend. Maar wat is nog vanzelfsprekend in dit schandaal, zoals we het onderhand toch wel mogen noemen? Gelukkig staat volgens Yvonne Douven, fractievoorzitter van de VVD, in elk geval de voltallige gemeenteraad achter het idee van een onafhankelijk onderzoek, uit te voeren door de gemeenteraad (klik hier).

(Dit stukje verscheen vandaag in iets andere vorm ook in Via Horst-Venray)

Intermezzo – Wet open overheid (2)

Op 14 november van het afgelopen jaar onthulde de NRC dat Grondexploitatiemaatschappij Californië in 2019 en 2020 grote stroken grond in tuinbouwgebied Californië onderhands en tegen een zeer lage prijs had verkocht aan haar eigen directeur, Lodewijk Burghout. Via zijn eigen bedrijf voor zonne-energie liet Burghout vervolgens op die percelen twee zonneparken aanleggen. De provincie Limburg en de gemeenten Horst aan de Maas, Venlo en Venray zijn betrokkenen in deze zaak omdat ze indirect (namelijk via Ontwikkelbedrijf Greenport BV) aandeelhouder zijn van Grondexploitatiemaatschappij Californië.

Het artikel in de NRC en daaropvolgende artikelen in De Limburger deden nogal wat stof opwaaien. Er werd een onderzoek gedaan waarvan de uitkomsten nog altijd geheim zijn. Een ander onderzoek is nog altijd gaande. Bestuurders hebben collectief besloten hun mond te houden zo lang dat onderzoek niet is afgerond. De Horster wethouder Eric Beurskens (Essentie) heeft zelfs op een bepaald moment verklaard dat hij het geheime onderzoek wel in z’n bezit had maar het niet wilde lezen want ‘dan moet ik er iets over vertellen en dat wil ik helemaal niet’.

In tegenstelling tot Beurskens wilde ik dat onderzoek wél lezen en er wél iets over vertellen. Als betrokken burger was al die vakkundig geproduceerde mist en al dat bewuste getraineer me namelijk te veel. Daarom vroeg ik zowel bij de gemeente Horst aan de Maas als de provincie Limburg in het kader van de Wet open overheid (Woo; voorheen Wet openbaarheid van bestuur ofwel Wob) om inzage in de notulen van de aandeelhoudersvergaderingen van Greenport BV. 

Ik diende die verzoeken in op respectievelijk 4 en 20 april. Volgens de wet moet een overheidsorgaan binnen vier weken een besluit nemen over zo’n verzoek. Lukt dat niet dan staat de wet toe de beslistermijn met twee weken te verlengen. Inmiddels zijn we respectievelijk bijna negen en bijna zeven weken verder maar van zowel de gemeente als de provincie heb ik nog altijd geen bericht over het besluit ontvangen, laat staan dat ik de gevraagde stukken heb gekregen.

Inmiddels word ik gekweld door de vraag wat me het meeste stoort: die niet te verteren gronddeal in Californië? De ondoorzichtige manier waarop overheden, bestuurders en politici daarmee zijn omgegaan en nog steeds omgaan? Of toch het feit dat overheden zich niet houden aan de door henzelf opgestelde regeltjes, wetten aan hun laars lappen en daarmee de democratie van binnenuit ondermijnen?

(Dit stukje verscheen vandaag ook in Via Horst-Venray. Inmiddels heeft de gemeente Horst aan de Maas wel een besluit genomen. Daarover later meer – als niet-jurist kost het me even om het besluit te duiden.)