vrijdag 24 november 2023

Intermezzo – Horst aan de Maas in De Groene!

In zijn verkiezingsspecial wijdde weekblad De Groene Amsterdammer vorige week een reportage van liefst zes pagina’s aan Horst aan de Maas. Die zes pagina’s zijn het lezen meer dan waard, heus niet alleen omdat mijn geliefde zus Marij erin wordt geciteerd met het aloude Horster gezegde ‘ge kunt ut maes neet in ut vaerke laote staeke’. (Let op: alleen vandaag kun je het artikel gratis lezen. Doe dat door op deze link te klikken.)  


De kloof tussen stad en platteland, de omgang met statushouders, de teloorgang van het CDA, ontwikkelbedrijf Greenport, PHIEN, jeugdcentrum De Vlies, de Poolse supermarkten, windmolens, het Beheerplan Tractiemiddelen en Mechanische Gereedschappen 2023-2032, de huisvesting van arbeidsmigranten, de regenboogvlag: wat stelt Koen Haegens, de in Horst geboren redacteur van De Groene, eigenlijk niet aan de orde in zijn evenwichtige artikel waarin hij de vinger op een aantal zere plekken legt?


Wethouder Eric Beurskens (Essentie) bevestigt in het artikel nog maar eens het uit de klauwen lopen van Greenport: ‘Het ging veel sneller dan verwacht. Daardoor werd de schaal totaal anders.’ Haegens:
‘Het is tekenend voor wat er met Horst aan de Maas in zijn geheel is gebeurd. Niemand die hier een revolutie wenste. Toch zijn, als gevolg van het beleid dat economische groei nastreeft door commerciële bedrijven ruim baan te geven, grote delen van de plattelandsgemeente onherkenbaar veranderd.’

En Marij? Die komt vooral aan het woord over de ‘samenloop’, bijna een jaar geleden, met als doel om de crisisnoodopvang voor asielzoekers in de Kasteelse Bossen te behouden. Haegens kan het nauwelijks geloven:
‘Een gemeente waar niet tegen, maar vóór asielzoekers actie wordt gevoerd. Waar de meest vocale critici een tekort aan voorzieningen hekelen, in plaats van boos te worden over wat het allemaal kost. En dat niet in een progressieve studentenstad, maar in Noord-Limburg. Uitgerekend in een van die agrarische gebieden waar een gapend gat zou worden ervaren tussen de eigen conservatieve waarden en de progressieve wensen van Den Haag, van gastvrijheid voor vluchtelingen tot natuurbehoud tot energietransitie. Uitgerekend in mijn geboortedorp.’

De tweehonderd deelnemers aan die samenloop in de stromende regen deden iets dat Frans Timmermans pas afgelopen woensdagavond deed, toen het te laat was: kleur bekennen, laten zien waarvoor ze staan, vol overtuiging opkomen voor medemensen, solidariteit en medeleven betonen, hun nek uitsteken en zich krachtig uitspreken. Had Timmermans zich eerder van deze kant laten zien, dan was het zelfs niet geheel onmogelijk geweest dat ik op hem had gestemd. Politieke partijen zijn op aarde om hun idealen te verwezenlijken en niet om kiezers naar de mond te spreken.

woensdag 22 november 2023

Intermezzo – Verkiezingsdagdialoogjes

12.23 uur – bij stembureau Kantine Sporthal Dendron, Horst
‘Daag Wim!’
‘Daag Hay!’
‘Godde ok stemme?’
‘Oeteindelik vandaag wal enne kiër, jao.’

12.32 uur – bij stembureau Kapel De Schuilplaats, Horst
‘Godde ok ’t lánd redde?’
‘As daat zui kunne!’
‘As we niks dô, gebeurt d’r hiëlemaol niks.’
‘Precies.’
‘Fijnen daag!’
‘Gi-j ok!’


12.43 uur – bij Albert Heijn, Horst
‘Ha Wim! Hoe is het?’
‘Nu nog goed.’
‘Hoe bedoel je?’
‘Vanavond niet meer.’
‘Oh zo. De verkiezingsuitslag…’
‘Inderdaad.’
‘Ik heb net gestemd. Ik schat in dat het niet aan mij ligt als je vanavond een slechte avond hebt.’
‘Ah, mooi! Heel goed om te horen!’
‘Je hebt er geen vertrouwen in vanavond?’
‘Nee. Verkiezingsuitslagen vallen altijd tegen. Rechts wint verdomme altijd.’


15.48 uur – in stembureau Gemeenschapshuis De Zaal, Griendtsveen
‘Billie, lig!’
‘…’
‘Néé, Billie!’
‘…’  


16.43 uur – bij stembureau Gemeenschapshuis Aan de Brug, America
‘Ha! Hedde óp de góje gestemd?’
‘Jaozeker!’
‘Hojje wà.’
‘Hojje.’

vrijdag 17 november 2023

Intermezzo – Ooijen

Ooijen is een buurtschap in het noordoosten van Horst aan de Maas dat valt onder Broekhuizenvorst. Samen tellen Ooijen en Broekhuizenvorst iets meer dan duizend inwoners. Ooijen is niet bereikbaar per openbaar vervoer. Broekhuizenvorst wel. De busreis naar Horst duurt ruim een uur. De afstand vanuit Broekhuizenvorst tot de dichtstbijzijnde bibliotheek bedraagt 9,6 kilometer. Die tot het dichtstbijzijnde treinstation 11,7 kilometer. Die tot de dichtstbijzijnde middelbare school 9,6 kilometer. Die tot het gemeentehuis in Horst 9,4 kilometer. Die tot de dichtstbijzijnde supermarkt 3,9 kilometer. Die tot de dichtstbijzijnde huisartsenpost 13,8 kilometer.


Kortom, Ooijen ligt nogal geïsoleerd. Zonder auto is het een hele onderneming je paspoort te verlengen, boodschappen te gaan doen of een boek te lenen in de bibliotheek.


Twee weken geleden werd bekend dat de gemeente Horst aan de Maas begin volgend jaar in Ooijen een doorstroomvoorziening opent voor maximaal vierhonderd statushouders: mensen die in Nederland mogen blijven en die op een wachtlijst staan voor een woning in Noord-Limburg. De gemeente: ‘Door de statushouders in de doorstroomvoorziening te huisvesten kunnen ze meteen beginnen met inburgeren en meedoen in de regio waar ze ook blijvend gaan wonen. Wij willen dat mensen vanaf dag één mee (kunnen) doen via (vrijwilligers)werk, onderwijs, taal en inburgering.’


Je wilt dat mensen vanaf dag één meedoen. En dan plaats je ze uitgerekend in Ooijen, zo ongeveer de lastigste plek in de hele gemeente om mee te doen, zeker als je geen auto hebt, zoals statushouders. Maar zelfs als het je zou lukken om mee te doen en in te burgeren in Ooijen: wat heb je daaraan als je uiteindelijk een woning krijgt toegewezen in pak ‘m beet Beesel, Venlo-Zuid of Egchel? Kun je daar opnieuw beginnen met integreren in de buurt, vrijwilligerswerk vinden, wennen aan nieuwe klasgenoten, nieuwe vriendjes en vriendinnetjes maken.


De vraag dringt zich op of de statushouders wel iets opschieten met de doorstroomvoorziening. Ze verblijven nu in een azc, waar alles goed is georganiseerd en waar deskundige mensen werken, die zijn getraind in de omgang met asielzoekers. Dat was een jaar geleden wel anders toen Horst aan de Maas een crisisnoodopvang kreeg die werd gerund door een evenementenbureau. Hopelijk is dat lesje geleerd. Te hopen valt eveneens dat onderwijs, vrijwilligerswerk, zorg en andere voorzieningen ditmaal zijn geregeld voordat de mensen er wonen en niet, zoals bij de crisisnoodopvang, dat het regelen pas begint als de statushouders er al zijn.

(Dit stukje verscheen vorige week woensdag in iets andere vorm ook in Via Horst-Venray)

vrijdag 10 november 2023

Intermezzo – muZeen

Oude meesters en jonge goden.
Hondjes en leeuwtjes.
Pentekeningen en ansichtkaarten.
Hoop en verlangen.
Willie Donderkop en Johan van Wittenhorst.
Een boot vol schoenen en een Schmitz Mini-Kipper.
Wol en porselein.
Dr. Dadja Altenburg-Kohl en Bettina Steinbrügge.
Blote konten en geamputeerde benen.
Een jas en jurken.
Horst en Sevenum.
Messing en olieverf.
Angst en geborgenheid.
Blooker’s cacao en een kers op de taart.
Een planeet en een wolk.
Bomen en appelhout.
Nostalgie en harde werkelijkheid.
Culture House Korundi en Mishkat Interactive Center.
Fotoprints en videoloops.
Een kartonnen doos en een schupke.
Woudenberg en Pionki.
Koortsdromen en gouden bergen.
De Mariapeel en het Sint-Lambertusplein.
Liefde en geweld.
Foumban en Thanjavur.  
Een thuishaven en een vlag.
Voetbal en spelevaren.
Unox Cup-a-Soup en Calvé pindakaas.
Een collage en een maquette.
Evenwicht en instabiliteit.
Encaustiek en cyanotype.
Een zweterige berg en een boottocht op de Molenbeek.
Gaza en de Maas.
Vogels en schelpen.
Papier en cortenstaal.
Beweging en stilstand.
De Volksklant en The Independent.


En dit is dan nog maar een fractie van wat het muZeen allemaal te bieden heeft. Het muZeen? Ja. Een gloednieuw museum dat voor tien dagen neerstrijkt in kasteel Huys ter Horst (Kasteellaan 2 in Horst). Om te vieren dat kunstenaarscollectief Zeen uit Horst aan de Maas vijf jaar bestaat. Het muZeen herbergt een kleine vijftig werken van 36 kunstenaars en ontwerpers* die een connectie hebben met Horst aan de Maas. Nooit eerder is het werk van zoveel kunstenaars en ontwerpers die in Horst aan de Maas wonen of hebben gewoond samengebracht in een expositie.


Het muZeen is van 11 tot en met 19 november dagelijks geopend van 11.00 tot 17.00 uur. Het is gratis toegankelijk. De muZeenshop heeft een aantrekkelijk aanbod van publicaties, originele kunstwerken en hebbedingetjes van de deelnemende kunstenaars en ontwerpers, voor schappelijke prijzen. In het muZeencafé kun je terecht voor koffie, thee en vlaai.


Met de Kunstschatten-bingo worden muZeen-bezoekers uitgedaagd het bijzondere in het alledaagse te ontdekken. Bijna dagelijks zijn er gratis workshops, rondleidingen en talkshows in het muZeen. Kijk voor het actuele programma op www.zeen.online Vergeet vooral niet om je van te voren aan te melden via kunstencultuurhadm@gmail.com als je aan een activiteit wilt deelnemen of ergens bij aanwezig wilt zijn.


* De exposanten:
Sanne Aben
Ruud van der Beele
Kris Berden
Safia Boulghalgh
Gerard Cieraad
Marijke Cieraad
Herman Coppus
Aukje van Dijk
Sjors Driessen
Harrie Eijkemans
Jules van Eijs
Guus van Enckevort
Eric van Grootel
Jacqueline Hanssen
Jeu van Helden
Herman van den Heuvel
Ingrid Janssen
Robin Kersten
Edwin de Klein
Mathieu Knippenbergh
Marian Litjens
Erik van Maarschalkerwaard
Monique van Maasakker
Wim Moorman
Nellie de Mulder
Margo Nelissen
Jack Poels
Helmie van de Riet
Harm Rutten
Frank Schijven
Ine Schriever
Piet Siebers
Agata Siwek
Studio ASKP
Liesbeth Sterrenburg
Willem Verhaeg
Malou Weijs

zondag 5 november 2023

Intermezzo – Gaza (2)

Onderweg in de trein naar de Palestina-demonstratie in Venlo raken we afgelopen zondag in gesprek met een uit Syrië gevlucht echtpaar, nu woonachtig in Horst aan de Maas. Zijn ze Syrische Palestijnen? ‘Nee, gewoon Syriërs’, vertelt de vrouw. Haar man: ‘Mijn ouders en grootouders waren tot de Zesdaagse Oorlog in 1967 boeren op de Golanhoogvlakte. Die oorlog veranderde alles. Israël veroverde het grootste deel van de Golan op Syrië, waardoor mijn ouders naar Damascus moesten vluchten.’ Vijftig jaar later dwong de burgeroorlog in Syrië de man en zijn vrouw op hun beurt weer uit Damascus te vluchten.


’s Avonds thuis lees ik op internet dat door de Zesdaagse Oorlog in 1967 naar schatting 131 duizend Syriërs, onder wie zeventienduizend Palestijnen, van huis en haard zijn verdreven. En ook dat de tot op de dag van vandaag voortdurende bezetting van de Golan door Israël volkenrechtelijk gezien illegaal is.

Maandag hoor ik een journalist in een podcast praten over de bommenregen tijdens het weekend op de Gazastrook: honderd Israëlische straaljagers tegelijkertijd die bommen afwierpen op het gebied. ‘Wat we nog niet weten, is wat de impact daarvan op burgers is geweest: hoeveel doden er zijn gevallen, hoeveel huizen zijn verwoest.’


Ik probeer vat te krijgen op de schokkende woorden van het echtpaar en die van de journalist. En doe m’n best me voor te stellen hoe ik erover zou denken als mijn ouders en samen met hen de hele bevolking van Noord-Limburg verjaagd zouden zijn naar Amsterdam en nooit de kans hadden gekregen om terug te keren. Ook ben ik op zoek naar houvast bij de wetenschap dat de gemeenten Horst aan de Maas en Venray samen precies even groot zijn als de hele Gazastrook. En tracht me in te denken hoe ik, iemand met al een angstkeutel in z’n broek bij ook maar één oefenende straaljager van vliegbasis Volkel, eraan toe zou zijn als honderd straaljagers tegelijkertijd bommen zouden afwerpen op Horst aan de Maas en Venray.


Ik moet denken aan m’n oom die onlangs op z’n negentigste verjaardag vertelde over de bommen op Horst en de evacuatie van de familie Moorman aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. Een evacuatie naar Melderslo, amper een kilometer verderop. Voor een week. Daarna kon het gezin ongeschonden weer terug naar zijn ongeschonden huis. Eind goed, al goed. Toch heeft het op mijn oom een onuitwisbare indruk achtergelaten.

Hoe zou het zijn met de gemoedstoestand van die tienduizenden, misschien wel honderdduizenden onschuldige Palestijnen die uit hun huizen zijn verjaagd, wier gezinnen wel zijn geschonden, die zich afvragen of hun huizen er überhaupt nog zijn en zo ja of ze er ooit kunnen terugkeren?

(Dit stukje verscheen in iets ingekorte vorm afgelopen woensdag ook in Via Horst-Venray)

woensdag 1 november 2023

Intermezzo – Gaza (1)

Aan Gaza valt dezer dagen niet te ontkomen. Ook voor Horst-sweet-Horst niet. Al was het maar omdat er een bijzondere overeenkomst is tussen enerzijds Horst aan de Maas en Venray en anderzijds de Gazastrook: hun oppervlakte. Die hele Gazastrook, die nu al bijna een maand het gesprek van de dag is, is, geloof het of niet, nagenoeg even groot als de gemeenten Horst aan de Maas en Venray samen: 360 om 357 vierkante kilometer.


Deze wetenschap helpt me enorm bij het vormen van een beeld van de Gazastrook. Wat daarbij ook helpt is het feit dat in de Gazastrook 24 keer meer mensen wonen dan in Horst aan de Maas en Venray samen: 2,1 miljoen om 86 duizend. Probeer het je eens voor te stellen: 2,1 miljoen mensen die wonen in het gebied tussen ruwweg Vredepeel, Wanssum, Grubbenvorst en Evertsoord in plaats van 86 duizend.


Behalve de inwoneraantallen zijn er nog meer verschillen. Zo krijgen wij geen bommenregens op ons dak en worden we niet gedwongen om te vluchten. Zo hebben wij hier ook de vrijheid om te gaan en staan waar we willen. We kunnen vrijelijk de grenzen met Land van Cuijk, Bergen, Venlo, Peel en Maas en Deurne passeren – we merken het niet eens. De Gazanen daarentegen zitten opgesloten in hun eigen gebied (‘de grootste openluchtgevangenis ter wereld’). Voor hen is het vrijwel onmogelijk de grens met zowel Israël als Egypte te overschrijden.


Een ander wezenlijk verschil is dat wij doorgaans over voldoende voedsel, water en elektriciteit beschikken. In de Gazastrook is dit onder ‘normale’ omstandigheden (in feite zijn de omstandigheden er altijd abnormaal) al geen vanzelfsprekendheid, maar sinds een maand helemaal niet meer omdat Israël de toevoer van voedsel, water, elektriciteit en ook benzine heeft geblokkeerd.


Verder hebben de Gazanen te kampen met een extreem hoge werkloosheid, een gezondheidszorg die gebrekkig functioneert en een buitensporig hoog percentage mensen met psychische klachten, vooral kinderen. Ja, ook in Horst aan de Maas en Venray zijn mensen werkloos, functioneert de gezondheidszorg niet altijd zoals we zouden wensen en is het aantal inwoners met depressieve klachten te hoog. Toch ben ik geneigd om te denken dat wij enorme geluksvogels zijn.

(Dit stukje verscheen vorige week in een andere vorm ook in Via Horst-Venray)