Intermezzo – Automatiek

Heb je eenmaal Werelddierendag gehad, dan daagt het besef dat Nationale Krokettendag niet meer ver weg is. Vandaag, 9 oktober, is die grote dag! Wie hier vanwege dat heuglijk feit een ode aan de kroket verwacht, kan nu beter stoppen met lezen. Een heel groot krokettenliefhebber is aan mij namelijk niet verloren gegaan. De occasionele vleeskroket heeft na mijn vegetarische omwenteling plaatsgemaakt voor de occasionele groentekroket – goed te hebben, maar er zijn grotere lekkernijen.

Wat Nationale Krokettendag vooral bij mij teweegbrengt, zijn gedachten over de automatiek. Van Dale: ‘Automatiek – toestel of hal voor verkoop per automaat, vooral van eetwaren.’ ‘En dan vooral van snacks’, zou ik daaraan willen toevoegen.

Jaren zeventigherinnering: zaterdag was de vaste frietdag, Joosten (‘Joëste’) aan de Jacob Merlostraat in Horst de vaste frituur. Je kwam binnen in een kale ruimte, met achterin links een flipperkast. In de rechterzijmuur was een opening uitgespaard om de bestelling te plaatsen en in ontvangst te nemen. Rechts naast die opening de automatiek, een gesloten wand met naar schatting vijf keer acht glazen deurtjes, van elkaar gescheiden door zilvergrijze omlijstingen, waarachter de opgewarmde snacks voor de snelle hap je toelachten. Inworp? Twee kwartjes misschien?

Anno 2025 is het aanzien van Jacob Merlostraat 8 nauwelijks veranderd in vergelijking met vijftig jaar geleden. Aan het nu geblindeerde raam kon je destijds ijs kopen. Rechts daarnaast de toenmalige lunchroom.

De oprit naar een garage, links van het geblindeerde raam, moet toen de overdekte kale ruimte zijn geweest met de flipperkast en de automatiek. De automatiek bevond zich in de nu grijze zijgevel.   

Wikipedia:

‘De automatiek is al aan het begin van de 20e eeuw ontstaan, vermoedelijk in Duitsland. Van hier uit waaide het idee al snel over naar andere landen. In deze periode kwam het voedsel nog echt opgediend uit de automatiek, dus op een bord en een dienblad. Dranken werden in een glas geserveerd. De automatiek groeide in de jaren '50 uit tot een populaire voorziening, met name van de opgeschoten arbeidersjeugd, die voor het eerst iets te besteden had. De broodjes maakten plaats voor patates frites en snacks. Na de jaren zestig verminderde de populariteit van de automatiek in de meeste landen, en uiteindelijk verdween ze uit het straatbeeld. Behalve in Nederland: hier is de automatiek onverminderd populair.’

Wat de vraagt oproept of de automatiek ook in Horst aan de Maas nog ergens het straatbeeld opsiert. Verscheen de automatiek überhaupt wel ooit ergens in het straatbeeld van Horst aan de Maas?