Intermezzo – Arbeidsmigranten (4)

In 2020 deed een commissie onder leiding van de huidige commissaris van de koning in Limburg, Emile Roemer, onderzoek naar de positie van arbeidsmigranten in Nederland. Dit leidde tot alarmerende conclusies die elke oplettende bewoner van het Noord-Limburgse platteland niet vreemd in de oren kunnen hebben geklonken.

De commissie-Roemer deed in haar veelgeprezen rapport (klik hier) tientallen aanbevelingen die tot verbeteringen dienden te leiden. Roemer in het voorwoord: ‘De kern van dit advies is simpel. Het gaat erom dat geen enkele arbeidsmigrant meer in een situatie kan komen waarin u of ik niet zelf zouden willen belanden wanneer wij tijdelijk in een ander land gingen werken.’

‘Vijf jaar na “Roemer” is uitbuiting van arbeidsmigranten nog dagelijkse kost’, kopte de Volkskrant twee weken geleden. Woorden die de krant illustreerde aan de hand van een aantal schrijnende voorbeelden uit Horst aan de Maas. Woorden ook die elke oplettende bewoner van het Noord-Limburgse platteland niet vreemd in de oren kunnen klinken.

In de oneindige leegte tussen Sevenum en de Midden Peelweg worden aan de Kleefsedijk binnen afzienbare tijd waarschijnlijk 52 arbeidsmigranten gehuisvest. Volgens het ‘Toezicht en beheerplan’ (klik hier en scroll naar beneden tot 'B12') mag je er na 22.00 uur niet zingen, lachen of hard praten en geen bezoek ontvangen. Bezoekers zijn er alleen toegestaan met een bezoekerspas. In de ‘buitenruimtes’ mag je niet klagen tegen of over anderen. Enzovoort.

In navolging van Roemer vroeg ik me af in welke situaties ik wel of niet zou willen belanden als ik tijdelijk in een ander land ging werken. Zou ik met vijf mensen die ik niet ken willen samenwonen? Zou ik kilometers van de bewoonde wereld willen wonen? Zou ik willen dat ik na 22.00 uur niet buiten mag lachen en geen bezoek mag ontvangen? Zou ik willen dat mijn werkgever ook mijn huisbaas is? Zou ik willen dat ik word ontslagen na een arbeidsongeval? Zou ik willen dat als ik mijn werk verlies ik ook mijn woning kwijtraak? Zou ik willen dat ik vijf euro moet betalen voor elk gebruik van de gezamenlijke wasmachine? Zou ik willen dat ik niet mag klagen tegen of over anderen?

Al die dingen zou ik niet willen als ik tijdelijk in een ander land ging werken. Maar voor mensen uit een ander land die in Nederland komen werken zijn al die dingen ook vijf jaar na het veelgeprezen rapport van Roemer nog altijd schering en inslag. Ondanks tot in den treure herhaalde bezweringen van bestuurders en werkgevers dat het nu toch echt allemaal anders zou worden. Beschamend.

(Dit stukje verscheen vandaag ook in Via Horst-Venray)

Intermezzo – Mens, natuur, economie

De gemeenteraad van Horst aan de Maas discussieerde dinsdag een half uur over de stelling dat er een goede balans moet zijn tussen mens, natuur en economie (klik hier en ga naar 2.11.00). Dit leidde tot verstandige, onnozele, behartigenswaardige en onzinnige woorden. Omdat de discussie alle kanten opging, is samenvatten schier onmogelijk. Daarom een selectie van citaten. Scheid zelf alsjeblieft het kaf van het koren.  

Hilde Spreeuwenberg (Perspectief): ‘Wat ons betreft gaan we eerst uit van de mens en de natuur. De economische ontwikkeling hoort daar dienend aan te zijn.’

Alex Janssen (Doen): ‘Als je dingen wil doen die geen geld opbrengen, begint het wel met economie om die dingen betaalbaar te maken.’

Sjaak Jenniskens (Vur Iederien): ‘Het is niet zo dat economie op 1 staat, helemaal niet.’

Kay Thijssen (Essentie): ‘Natuur toevoegen is geen doel op zich, net zoals economie toevoegen geen doel op zich is.’

Imke Emons (BVH): ‘Als u zegt “We moeten meer oog hebben voor de natuur”, dan hebben we geen voedselzekerheid meer. Want dan gaan we producten uit het buitenland halen, terwijl we hier in onze gemeente hele mooie bedrijven hebben.’

Hilde Spreeuwenberg (Perspectief): ‘Horst aan de Maas hoeft niet te produceren voor de hele wereld.’

Jan Wijnen (PvdA): ‘Als we twintig jaar teruggaan en het landschap van toen vergelijken met dat van nu, dan zijn we qua natuur ver achteruitgegaan. Heel veel landschapselementen zijn weg.’

Joep Peeters (VVD): ‘Je kunt heel veel welzijn en natuur willen, maar zonder goede economie en zonder ondernemers heb je geen welvaart. En zonder welvaart heb je geen natuur en geen welzijn. We moeten opletten dat alles wordt opgeofferd voor welzijn en natuur.’

Nathalie Rozendaal (Hart voor Horst aan de Maas): ‘Natuur en economie kunnen heel goed samengaan.’

Maarten Voesten (D66-GroenLinks): ‘Natuur kost in eerste instantie geld, maar levert zó veel op in termen van gezondheid. We moeten niet alles opofferen voor de economische winsten. Ik denk dat we in Horst aan de Maas veel te veel produceren.’

Alex Janssen (Doen): ‘Dat idealistische denken is totaal niet praktisch. Economie lijkt een vies woord te worden in deze gemeente. We hebben geld te verdienen, er moet brood op de plank komen. We moeten het nuchtere boerenverstand blijven gebruiken.’

Hilde Spreeuwenberg (Perspectief): ‘We hebben een economie waarin ondernemers oneindig moeten groeien. Dat deugt niet. Daardoor heb je steeds grotere bedrijven nodig. Maar daar hebben we de grond niet voor. Dus moet je de economie op een andere manier invullen.’

Balans

De gemeenteraad van Horst aan de Maas zocht afgelopen dinsdag naar balans

Wandelvondst (2)

vondst: schelpen
lengte: 7 en 8 centimeter
gewicht: 8 en 15 gram
locatie: Ooijen, nabij zijgeul Maas
datum: 13 november 2025
tijdstip: 9.16 uur

Kasteel Ooijen is een alleraardigst kasteeltje, maar hoge ogen in de mooiekastelencompetitie gooit het nu ook weer niet. Het meest imposante aan kasteel Ooijen is de enkele jaren geleden opgetrokken kasteelmuur. Waardoor in elk geval de Maas buiten de deur wordt gehouden. Loop onderlangs de muur en het tienduizend-stappen-per-dag-kwantum komt binnen handbereik.

Aan de voet van de onafzienbare kasteelmuur ligt een steppe die afloopt naar een zijgeul van de Maas. Op het breukvlak van steppe en water liggen lege schelpen. Best wel veel lege schelpen. Allemaal min of meer dezelfde schelpen, zelfde lengte, zelfde bruinachtige tinten, even breekbaar ogend.

Wat voor schelpen zijn het? Waar komen ze vandaan? Is het steppezand soms hiernaartoe getransporteerd strandzand? Is dat geen strandzand naar maaszand dragen? Wie heeft de inhoud van de schelpen genuttigd?

Google transformeert zalige onwetendheid in een handomdraai in pseudo deskundigheid. Zoetwatermosselschelpen zijn het. ‘Kenmerken zijn een vaak onregelmatige, langwerpige of ovale vorm, een geel-bruine opperhuid met groeiringen en een glanzende, zilverwitte binnenkant met een parelmoerachtig uiterlijk.’ ‘Zoetwatermosselen zijn tweekleppigen die in zoetwater voorkomen.’ ‘Met zijn toch wel ongewone voortplantingscyclus is het toch wel een best interessant dier.’ ‘Zoetwatermosselen filteren het water van uw vijver.’ ‘Verschillende vogels eten zoetwatermosselen, waaronder meerkoeten en reigers (die ze met schelp en al verslinden), kuifeenden en brilduikers (die duiken om ze te eten), en meeuwen (die grote mosselen kapot pikken of laten vallen).’

Intermezzo – Joost Prinsen

En nu is Joost Prinsen verdomme ook al dood. Onvergetelijk, de Stratemakeropzeeshow (Lieve tante Greetje vraagt altijd aan mij / Wat wil je later worden in de maatschappij? / Word je later dokter, word je dominee? / Tante, lieve tante ik heb geen idee / Nachtwaker? Nee / Haringkaker? Nee / Maar stratemaker, ja stratemaker / Ja stratemakeropzee), begin jaren zeventig, ik was een jaar of 7, 8. Met Wieteke van Dort, Aart Staartjes en mijn grote favoriet Joost Prinsen. Alias Erik Engerd. Zó geweldig. Sketches en liedjes met en door Joost Prinsen die me ook ruim vijftig jaar later nog helder voor de geest staan. Frekie, Jongen eet nou door, Vandaag niet, Over de dood en noem maar op. Gecomponeerd door Harrie Bannink, veelal op tekst van Willem Wilmink.

Allemaal leuk en aardig, maar waarom figureert Joost Prinsen op een weblog over Horst aan de Maas? Vanwege Ben Ali Libi, de goochelaar. Aan de Zwarte Plakweg in America, van America uit gezien net aan de overzijde van de Midden Peelweg, staat sinds tien jaar de Kamiël van de Piël, een kunstwerk van Ruud van der Beele, dat tot stand kwam op initiatief van de stichting Cultureel Erfgoed Zwarte Plak, maar toch vooral van Jan Philipsen.

Je kunt de Kamiël van de Piël bestijgen via twee trappen. Aan de voet van elk van beide trappen staat een tekst. Aan het ene uiteinde Het herontdekken van je eigen pad en aan het andere Ben Ali Libi goochelaar.

Ben Ali Libi was de artiestennaam van de in 1895 in Groningen geboren Michel Velleman, een joodse goochelaar, die op 2 juli 1943 in het Duitse concentratiekamp Sobibor werd vermoord. Willem Wilmink maakte Velleman in 2003 postuum onsterfelijk met dit gedicht:

Ben Ali Libi

Op een lijst van artiesten, in de oorlog vermoord,
staat een naam waarvan ik nog nooit had gehoord,
dus keek ik er met verwondering naar:
Ben Ali Libi. Goochelaar.
Met een lach en een smoes en een goocheldoos
en een alibi dat-ie zorgvuldig koos,
scharrelde hij de kost bij elkaar:
Ben Ali Libi, de goochelaar.
Toen vonden de vrienden van de Weduwe Rost
dat Nederland nodig moest worden verlost
van het wereldwijd joods-bolsjewistisch gevaar.
Ze bedoelden natuurlijk die goochelaar.
Wie zo dikwijls een duif of een bloem had verstopt,
kon zichzelf niet verstoppen, toen er hard werd geklopt.
Er stond al een overvalwagen klaar
voor Ben Ali Libi, de goochelaar.
In 't concentratiekamp heeft hij misschien
zijn aardigste trucs nog wel eens laten zien
met een lach en een smoes, een misleidend gebaar,
Ben Ali Libi, de goochelaar.
En altijd als ik een schreeuwer zie
met een alternatief voor de democratie,
denk ik: jouw paradijs, hoeveel ruimte is daar
voor Ben Ali Libi, de goochelaar.
Voor Ben Ali Libi, de kleine schlemiel,
hij ruste in vrede, God hebbe zijn ziel.

Joost Prinsen maakte Ben Ali Libi in 2004 nog postuum onsterfelijker met zijn voordracht van het gedicht in een documentaire over Willem Wilmink. Knappe jongen of meisje die hier naar kan kijken en luisteren zonder tranen in de ogen te krijgen.

Actueler dan ooit.