Intermezzo – Culturele Hoofdstad van Europa

Leon Litjens, voormalig wethouder namens het CDA en over vier maanden lijsttrekker voor diezelfde partij bij de gemeenteraadsverkiezingen, is nooit te beroerd een proefballonnetje op te laten. Zo herinner ik me een zogeheten vergrijzingsfonds dat diende te anticiperen op de dreigende bevolkingskrimp en het ontstaan van spookwijken. (Maar de bevolkingskrimp kwam niet.) Nog zo’n proefballonnetje: een kunstenaarswijkje – een lokaal Quartier Latin – dat moest verrijzen aan wat nu het Rode Kruisplein heet. (Maar het beoogde kunstenaarswijkje werd een parkeerplaats.)

Het jongste proefballonnetje slingerde Litjens onlangs via z’n eigen Facebookpagina de wereld in: ‘De Floriade heeft ons veel goeds gebracht als Regio. Moeten we niet als regio wederom een stip op de horizon gaan zetten en ons daar op gaan richten? Zou Culturele Hoofdstad van Europa geen mooie ambitie kunnen zijn en passend zijn bij de ontwikkelingen die we qua regio doormaken?’

Of iedereen de stelling kan onderschrijven dat de Floriade Noord-Limburg veel goeds heeft gebracht, waag ik te betwijfelen. En de noodzaak om altijd maar stippen aan de horizon te moeten zetten, ontgaat me (overigens net als de noodzaak om jezelf altijd maar op de kaart te zetten). Bovendien vraag ik me af welke ontwikkelingen in Noord-Limburg die ambitie van Culturele Hoofdstad dan zo passend maken.

Evengoed is Noord-Limburg als Culturele Hoofdstad van Europa beslist een prikkelend proefballonnetje. Mocht het zover komen dan zouden we Maastricht, dat het in 2018 aflegde tegen Leeuwarden als Culturele Hoofdstad, in elk geval een vies poepje laten ruiken – ook nooit weg.

Essentieel zijn de achterliggende gedachten van deze ambitie. Aan de rest van de wereld laten zien dat Noord-Limburg geen culturele woestijn is? De regio voorzien van een aantal hoogwaardige kunstwerken? De culturele infrastructuur hier op een hoger plan brengen? Stuk voor stuk prijzenswaardige ambities, zou ik zeggen.

Of is Culturele Hoofdstad van Europa een vehikel dat in de eerste plaats is bedoeld om Noord-Limburg op de kaart te zetten? Cultuur als middel om economische ontwikkelingen aan te jagen? Als dat de intrinsieke motivatie zou zijn: laat alsjeblieft maar zitten dan, die Culturele Hoofdstad. Afgaand op het pleidooi dat Leon Litjens eergisteren als inspreker in de gemeenteraad hield (‘minder gezondheid, meer economie’ – en ik maar denken dat we de Gezondste Regio wilden worden) zijn de voortekenen niet meteen hoopgevend.

Het ene proefballonnetje lokt het andere uit. De eventuele kandidatuur van Noord-Limburg voor Culturele Hoofdstad van Europa lijkt me bij uitstek geschikt voor een primeur: het eerste regionale burgerberaad in Noord-Limburg. Zo’n kandidatuur is immers te belangrijk om over te laten aan een niet rechtstreeks verkozen samenwerkingsverband als de Regio Noord-Limburg.

(Dit is een gewijzigde versie van een column die gisteren verscheen in Via Horst-Venray)