Peter Meijers is
behalve gemeenteambtenaar ook student Russisch (en supporter van Fortuna
Sittard, maar daar zullen we het nu verder niet over hebben). Hij hield tijdens
de Garageboxavond onderstaande voordracht.
Na de wandeling langs de Horster garageboxen zal Marcel
Brons u straks in café Cambrinus vergasten op foto’s en films van garageboxen
in Sint Petersburg. Ik kan u verzekeren: het verschil kan haast niet groter zijn.
Het is het verschil tussen orde en chaos, tussen kleinschaligheid en
massaliteit, tussen netjes en ‘toe aan meer dan alleen een likje verf’.
Dat verschil heeft ongetwijfeld te maken met de volksaard in
beide landen. Nederlanders houden van netjes, ordelijk en praktisch. Dat zien
we terug in de plaats die de garagebox hier gekregen heeft. Bij ons staat de
garagebox bij voorkeur op het einde van een korte oprit tegen de zijgevel van
de twee-onder-een-kap-woning aan geplakt. Knusjes zij-aan-zij met de volkomen
identieke garagebox van de buren.
Is er direct naast de woning geen plaats, dan heeft de
stedebouwkundige wel voorzien in een onopvallend, maar keurig hoekje vlakbij de
woningen met plaats voor een serie van tien, maximaal vijftien boxen. En nieuwbouwflats
werden lange tijd standaard uitgerust met een strakke rij boxen op de begane
grond. Kortom, in Nederland is de plek van de garagebox in het hart van de
woonwijk.
Op zo’n positie hoeft de gemiddelde garagebox in Rusland
absoluut niet te rekenen. Daar liggen de garageboxen met honderden bij elkaar
in grote complexen, meestal gelegen op afgelegen locaties aan de randen van
woonwijken. Russen pakken de zaken nu eenmaal graag groots aan. De meeste van
die complexen stammen uit de tijd van de Sovjet Unie. Ze zijn niet gebouwd door
de staat of door particulieren, maar door speciale garazhnije kooperativi oftewel garagecoöperaties.
Die coöperaties werden met toestemming van de overheid opgericht om een complex van garageboxen te bouwen en te beheren. De leden brachten een deposito in en kregen in ruil daarvoor toestemming om een garagebox te gebruiken. Om op de bouwkosten te besparen, bouwden de leden de garages vaak zelf in hun vrije tijd. En om de grond maximaal te benutten, werden de boxen vaak tot op de vierkante centimeter aangepast aan de maten van de auto. De carrièremaker die van een auto van het merk Zaporozjets via een Zjiguli (ons beter bekend onder de exportnaam Lada) doorgroeide naar een Volga, wisselde dus niet alleen regelmatig van auto, maar ook van garagebox.
Het werd in de loop der jaren steeds moeilijker geschikte locaties voor de complexen te vinden. Zoals mijn lerares, afkomstig uit Rostov aan de Don, opmerkte: ‘Ik had het recht om een auto te kopen, maar ik heb er maar van afgezien. Bij mij in de buurt was nergens een garage te krijgen en ik vond het een beetje absurd om, voordat ik in de auto stapte, eerst met de trolleybus naar mijn garagebox te reizen.’
Voor de Sovjet-burger werd de garagebox een teken van welstand. Mensen waren bereid ver te gaan om een box in handen te krijgen. De boxen vertegenwoordigen daardoor een hoge waarde in de immer bloeiende zwart- en ruilhandel. Ze vormden daarnaast natuurlijk ook een bijzonder geschikte locatie voor die handel.
Tegenwoordig is de garagebox in Rusland een marginaal
verschijnsel geworden. De economische waarde is drastisch gedevalueerd,
gebruikers moeten machteloos toezien hoe projectontwikkelaars hun garages tegen
minimale schadeloosstellingen (denk aan bedragen van maximaal 500 euro) inpikken.
En dat terwijl de garagebox bij ons juist steeds
respectabeler wordt. Er worden documentaires over gemaakt, culturele avonden
over georganiseerd. Idealisten maken zich druk over het lot van onderdrukte
garageboxen in het buitenland. Een grote, door heel het land opererende
onderneming benut de garagebox als knooppunt in zijn logistieke activiteiten.
En de staat heeft aan de garageboxen zelfs de hoogst
denkbare erkenning gegeven: het recht op een eigen adres. In de flat achter u
bijvoorbeeld bevinden zich niet alleen de adressen Noordsingel 56 tot en met
120, maar ook de adressen Zegersstraat 1a tot en met 1t. Adressen zonder
naamplaatje, zonder deurbel, zonder brievenbus; en met een huisnummerplaatje
dat totaal niet slaat op het echte adres.
Welke zin het heeft om een garagebox een adres te geven? Ik
ben zelf ambtenaar, maar ik heb geen idee. Maar het zal wel iets te maken
hebben met onze obsessieve behoefte aan orde en regelmaat.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten