Intermezzo – Megastal Kleefsedijk (13)

Jarenlang was een varkensbedrijf aan de Kleefsedijk 9 in Sevenum een heet hangijzer. Buurtbewoners, verenigd in de Werkgroep Kleefsedijk, streden twaalf (!) jaar, van 2006 tot 2018, tegen de uitbreiding van het bedrijf. Het pleit leek beslecht toen de gemeenteraad op 13 maart 2018 een motie aannam die de uitbreiding moest voorkomen. ‘Uitbreiding Kleefsedijk uitgesloten’, kopte De Limburger de volgende dag. Ik noemde dat toen (klik hier) een ‘typisch gevalletje vooruitlopen op de feiten’. De aankondiging, in oktober 2020, dat de milieuvergunning van Kleefsedijk 9 zou worden ingetrokken, leek erop te wijzen dat mijn inschatting onjuist was. Maar vijf jaar later is het ineens niet meer uitgesloten dat ik alsnog gelijk krijg.

Wat is het geval? Op 11 februari 2021 trok het college van burgemeester en wethouders niet zoals aangekondigd de milieuvergunning van Kleefsedijk 9 in, maar die van Kleefsedijk 6, waarvoor helemaal geen milieuvergunning bestaat of bestond. Hierdoor zou het varkensbedrijf aan de Kleefsedijk 9 alsnog kunnen uitbreiden. ‘Verschrijving, een 9 met een 6 verwisseld’, zou je kunnen denken. Maar dat is niet het geval, aldus de Werkgroep Kleefsedijk. Die zegt namelijk een geheim collegebesluit van 11 februari 2021 te bezitten waaruit blijkt dat het college de milieuvergunning voor Kleefsedijk 9 bewust niet heeft ingetrokken.  

In antwoord op vragen van Ton Wismans (Perspectief) verklaarde verantwoordelijk wethouder Eric Beurskens (Essentie) vorige week tijdens de gemeenteraadsvergadering (klik hier en ga naar 56.00): ‘Ja, er is een fout gemaakt. We zijn nog steeds aan het onderzoeken wat hier precies is gebeurd.’ Wanneer dat onderzoek is afgerond kon de wethouder niet zeggen. Héél urgent leek hij het niet te vinden. Wat raar is, omdat er wel meer is waar je vraagtekens bij kunt zetten. Beurskens: ‘Een van de dingen die hier heel vreemd aan zijn: er zou een collegebesluit moeten zijn genomen, alleen hebben wij dat in eerste instantie niet kunnen vinden.’ De zoektocht wordt vervolgd, aldus de wethouder. Wat daarbij niet helpt is dat geen van de betrokkenen nog bij de gemeente werkt.

Voor de Werkgroep Kleefsedijk is het wel duidelijk: ‘Wij zijn als belanghebbende buurt bewust belazerd. (…) We worden zoveel mogelijk aan het lijntje gehouden en door ambtenaren bepraat en belemmerd en buitenspel gezet.’

‘Something is rotten in the state of Denmark’, zou Shakespeare zeggen.

Intermezzo – Tuinrenner

‘Klopt, jullie rennen inderdaad niet door onze tuinen. Waarom eigenlijk niet? Er zijn massa’s tuinen die helemaal zouden opfleuren van een regelmatig bezoek van de tuinrenner. In Frankrijk heeft nagenoeg elke tuin een tuinrenner. ‘Il faut cultiver son coureur du jardin’, is daar het motto. Verzeker je van de diensten van een tuinrenner en je bent gegarandeerd verlost van slakken. Wat veel mensen ook niet weten is dat het zweet van de tuinrenner de plantengroei bevordert. Er zijn tuinmannen die zich hebben bekwaamd in het tuinrennen, maar zij vormen doorgaans geen sieraad voor hun beroepsgroep. Weet je, ik ken een dwangmatige dagelijkse tuinrenner wiens parcours diep is uitgesleten. Geeft dat ooit zo aangeharkte, keurig gemillimeterde gazon een heel bijzondere uitstraling kan ik je verzekeren. Persoonlijk prefereer ik de flierefluitende tuinrenner. Dan zie je ‘m wekenlang niet en dan raust ie dag in dag uit met een noodgang door de tuin, willekeurig als een straalpistool hoppend van bloemperk naar struikgewas. En dan heb je natuurlijk ook nog de tuinrenners die de kantjes er vanaf lopen. Gouden gozers! Waar je trouwens wel voor moet uitkijken zijn de beunhazen onder de tuinrenners, die graven meer dan ze rennen. Hé, kijk! Daar zal je ‘m hebben! Onze tuinrenner! Hij komt uit een echt tuinrennersgeslacht. Wist je dat hij vorig jaar brons heeft behaald op het NK Tuinrennen Artistique?’

Intermezzo – Griendtsveen, een stervend dorp? (2)

Anderhalve week geleden schreef ik hier over de bijzondere scriptie uit 1949 van Jet Jansen over Griendtsveen. Vandaag het vervolg; in de komende tijd volgen meer afleveringen.

Jet opent haar scriptie met een korte schets van de geschiedenis van Griendtsveen. Die begint als de gemeente Horst in 1885 ruim vierhonderd hectare veengrond verkoopt aan ondernemer Eduard van de Griendt. Hij sticht een turfstrooiselfabriek die werk biedt aan arbeiders uit alle windstreken. Geleidelijk ontstaat rondom de turfstrooiselfabriek een dorpje, dat de naam Griendtsveen krijgt.

Hierna beschrijft Jet beeldend hoe Griendtsveen er in 1949 uitziet:

‘Een onbekende die het tegenwoordige Griendtsveen bezoekt wordt getroffen door iets eigenaardigs aan het plaatsje. Na een lange kanaalweg afgelegd te hebben, die op een zeker punt overgaat van zwart asphalt in rode steenslag, waarschuwt tegelijkertijd een groot bord “Eigen Weg” aan de kant, dat men Griendtsveens gebied betreedt. Eventjes later doemen dan aan weerszijde van het kanaal kleine huisjes op. Het hele gehucht doet sterk denken aan een verzameling speelgoedhuisjes, waarmee een kind een dorp gebouwd heeft. De huisjes staan ordelijk op een rij, elk huis heeft een tuintje, in ieder tuintje groeien viooltjes, naast elk huis ligt een turfhoop en iedereen kijkt op als er eens iemand langs komt. Een eindje buiten de kom van het dorp, in zover men hier van een dorpskom kan spreken, staat, verscholen tussen machtige bomen, een groot herenhuis “De grote villa”, waar de landeigenaar, tevens directeur van de N.V. Maatschappij Van de Griendt’s Landexploitatie woont. Het hele gehucht, uitgezonderd het klooster, de meisjesschool, pastorie en kerk, en de openbare school met het schoolhuis is opgebouwd door en eigendom van de Maatschappij. (…) Men ziet niet veel leven in het dorp, verkeer komt heel weinig door Griendtsveen, er is geen fabriekje of werkplaats te bespeuren.’

Dat nagenoeg het hele dorp eigendom is van de familie Van de Griendt, verleidt Jet tot een opmerkelijk kritische observatie aan het slot van haar beschouwing: ‘Het geheel doet sterk denken aan een feodale maatschappij in de Middeleeuwen, het kasteel met rondom de huizen van de ondergeschikten, de Heer met zijn onderhorigen.’

In de volgende aflevering meer over de bevolkingsopbouw en de middelen van bestaan in Griendtsveen in 1949. 

Intermezzo - Haspelosaurus

Dinsdag 20 mei 2025, 14.04 uur, Nieuwe Peeldijk te America (afspelen met geluid):

Trapveldjesvoetballers (9)

Ontvallen aan het legioen der trapveldjesvoetballers: Noah al-Saqa, Gaza-Stad, overleden 7 mei 2025, 10 jaar oud

Noah al-Saqa woonde met zijn ouders en broers in de wijk al-Talateni in het centrum van Gaza-Stad, totdat een Israëlische aanval in 2023 hun huis verwoestte. Daarna verhuisden ze op bevel van Israëlische troepen naar de wijk Rimal omdat die in een veilige zone zou liggen. Maar ook in Rimal stopten de bombardementen niet.

Te midden van familieleden en vrienden vierde Noah al-Saqa vorige week dinsdag, 6 mei, zijn tiende verjaardag. Alle aanwezigen genoten van de verjaardagstaart, waarvoor moeder Faten (38) met veel pijn en moeite alle benodigde ingrediënten had weten te bemachtigen. Van zijn ouders kreeg Noah een voetbal cadeau en van zijn ooms en tantes in totaal 170 sjekel (iets meer dan veertig euro) – Noah was aan het sparen voor een fiets.

Een dag later, woensdag 7 mei, verliet Noah zijn ouderlijk huis om met zijn vrienden te gaan voetballen. Omstreeks drie uur die middag voerde Israël luchtaanvallen uit op een restaurant en een markt in Rimal. Meer dan dertig mensen kwamen om het leven en er vielen tientallen gewonden. Op het moment van de aanvallen was de vader van Noah, Daoud al-Saqa (43), samen met zijn oudste zoon, Mohammed (15), aan het werk op de markt. Ze renden naar de plek van de aanslag om de gewonden te helpen. Daoud maakte zich zorgen om Noah, zeker toen uit een telefoontje met zijn echtgenote bleek dat Noah niet thuis was. Zijn zoektocht naar Noah bleef zonder resultaat. Uiteindelijk begaf hij zich naar het ziekenhuis, tweehonderd meter verderop. Daar trof hij Noah aan, liggend op de grond, om hem heen een plas bloed. Tevergeefs probeerden toegesnelde artsen zijn leven te redden.

Overal ter wereld zijn trapveldjes. Nergens ter wereld komen zoveel trapveldjesvoetballers om het leven als in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever. Ter nagedachtenis aan hen deze serie. Die opent telkens met een foto van een trapveldje in Horst aan de Maas. Ditmaal dat aan de Gerard Smuldersstraat in America. Klik hier voor de voornaamste bron voor dit stukje. De foto van de vader van Noah is van Ahmed Dremly/MEE.

Intermezzo – Top 10 stekelige opmerkingen en dialogen tijdens de gemeenteraadsvergadering

Begaan met onze gemeente? Jazeker! Ook begaan met elkaar? Mwah. De vonken spatten er weer eens vanaf dinsdag tijdens de raadsvergadering van de gemeente Horst aan de Maas (klik hier en ga naar 1.26.48). Komt ie, de exclusieve Horst-sweet-Horst top 10 van stekelige opmerkingen en dialogen tijdens de gemeenteraadsvergadering van 13 mei 2025, gerangschikt in oplopende mate van stekeligheid (waarbij zeker de nummers 1 en 2 vallen te kwalificeren als grensoverschrijdende stekeligheden):

10
Bert Vrieling: 'Jullie hadden eerst vragen kunnen stellen en er daarna eventueel een motie van kunnen maken.'
Hilde Spreeuwenberg: 'Voor een partij die zegt dat ze groen is, vind ik dat opmerkelijk.'

9
John Jenniskens: 'Ik vraag me af of uw betoog hier thuishoort.'
Nathalie Rozendaal: 'Ik maak mijn betoog af.'

8
Imke Emons: 'Dat lijkt me heel vreemd.'
Kay Thijssen: 'Dat betwist ik.'

7
Bram Hendrix: 'Dat vind ik apart. Heeft u zich wel verdiept? Waar was u die avond?'

6
Imke Emons: 'We hebben al genoeg tijd verloren.'
Nathalie Rozendaal: 'Ik vind het wel heel erg ver gaan dat u dat verloren tijd noemt.' 
Imke Emons: 'Ik ga daar verder niet op reageren.'

5
Imke Emons: 'Ik hoor van alles en ik hoor eigenlijk helemaal niks.'

4
Stef van Loo: 'U zegt dat het niet zorgvuldig gebeurt. Ik vind dat heel kwalijk.'
Imke Emons: 'Ik denk dat u de motie niet goed heeft gelezen of er misschien geen tijd voor heeft gehad.'

3
Bram Hendrix: 'Waar gaat dit over? Hoe ziet u de wereld? Ik vind deze motie niet sympathiek, niet uitvoerbaar, niks toevoegen.'
Rob Driessen: 'Het is totaal onzin wat u hier schetst.'

2
Imke Emons: 'Ik vind dat een bijzondere vraag.'
John Jenniskens: 'Op wat er wordt gevraagd geeft u geen antwoord.'
Imke Emons: 'Ja, u kunt nu wel zo gaan reageren met uw gebaren.'
John Jenniskens: 'Ik heb vaker bij u dat u volgens mij pas begint te luisteren als u zelf begint te praten.'  
Imke Emons: 'Ik vind de manier waarop u mij aanspreekt echt niet oké.'

1
Eduard Maas: 'Mooi bordje hebt u gemaakt. U kunt het ook bewaren. Dan kunt u misschien als eenling met de optocht meedoen in 2026.'
Ton Wismans: 'Deze bordjes worden gemaakt bij Onze Loods. De medewerkers zijn er supertrots op dat zij deze bordjes hebben mogen maken.'  

Top 5 – Rode lijnen in Horst aan de Maas

Met enige regelmaat heeft het kabinet, premier Dick Schoof voorop, de afgelopen maanden laten weten dat het geen rode lijn trekt wat betreft het handelen van Israël in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever. Vanwaar die onbegrijpelijke en kwalijke weigering? Een kwestie van niet willen? Niet durven? Een kwestie van niet kunnen kan het niet zijn. Weinig zaken in het leven zijn zo eenvoudig als het trekken van een rode lijn. Wij in Horst aan de Maas zijn er zelfs meesters in. Geef je ogen goed de kost en je komt tot de ontdekking dat het in Horst aan de Maas barst van de rode lijnen. Komt ie, de exclusieve Horst-sweet-Horst top 5 van rode lijnen in Horst aan de Maas:

5. Klimobject Pieter Belsstraat, Horst

Als deze rode lijn nog geen ontzag afdwingt, welke dan wel?

4. Meester Wijnenstraat, Hegelsom

Klassieker onder de rode lijnen

3. Parkeerplaats sportpark De Merel, Melderslo

Retestrakke rode lijn, je zou wel gek zijn om ‘m te passeren

2. Holstraat, Hegelsom

Demarcatielijn om je vingers bij af te likken, veel duidelijker vind je ze niet

1. Sint Johannes Evangelistkerk, Meterik

Kijk, zelfs de kerk kan het. Goed voorbeeld doet goed volgen   

Intermezzo – Griendtsveen: een stervend dorp? (1)

Zo af en toe blijkt mijn boekenkast juweeltjes te bevatten waarvan ik het bestaan vergeten was of niet eens kende. Zo stuitte ik vorige week op een scriptie uit 1949 over Griendtsveen. Ik kon me niet herinneren dat ik Griendtsveen: een stervend dorp? Sociographisch overzicht van een Peeldorp ooit eerder had ingekeken. En dat terwijl het een uniek document is.

Dadelijk meer over de inhoud, eerst even over de aard en achtergrond en hoe ik vermoed dat het in mijn bezit is gekomen. Het gaat om een getypte scriptie. Mijn exemplaar is een doorslag gemaakt met behulp van carbonpapier en bestaat uit veertig eenzijdig beschreven A4-tjes. Op de achterzijde van enkele van die A4-tjes zijn in totaal veertien originele zwartwit foto’s (formaat 6 x 9 cm) bevestigd met fotostickers. Hoeveel exemplaren er van deze scriptie bestaan? Geen idee, maar ik kan me niet voorstellen dat het er héél veel zijn.

Uit het titelblad blijkt dat Jet (Henriëtte) Jansen auteur is van de scriptie die ze in november 1949 in Amsterdam heeft voltooid. Dat deed ze als student aan de R.K. School voor Maatschappelijk Werk in Sittard. In de inleiding schrijft Jet dat de scriptie voortvloeit uit haar stage in Horst bij de Stichting voor Maatschappelijk Werk ten Plattelande. Maatschappelijk werkster bij die stichting was mijn latere buurvrouw Riet Geurts. Toen zij in 2002 overleed, ontving ik uit haar nalatenschap een aantal boeken. Ongetwijfeld is deze scriptie toen in mijn bezit gekomen. Ongelooflijk dat het 23 jaar heeft moeten duren voordat ik er acht op sloeg.

Het is verleidelijk de scriptie, in buitengewoon heldere taal geschreven, hier integraal te publiceren, maar dat gaan we toch maar niet doen. Ik ben wel van plan de komende tijd enkele stukjes aan de inhoud te wijden.

In de inleiding verklaart Jet hoe ze aan Griendtsveen als onderwerp voor haar scriptie is gekomen:

‘In dit zo buitengewoon rustig aandoend dorp ligt een probleem: er is geen goede bestaansmogelijkheid voor de jeugd. Gedurende mijn praktijk in Horst bij de Stichting voor Maatschappelijk Werk ten Plattelande had ik dikwijls met de bevolking van Griendtsveen te maken en elke keer viel mij de bijzondere positie, die het gehucht in vergelijking met de omliggende dorpen innam, op.’

Om de problemen van Griendtsveen te inventariseren besloot ze een enquête op te zetten:

‘Op initiatief en met behulp van de maatschappelijke werkster van Horst hebben we gezamenlijk een enquête gehouden onder de bevolking van Griendtsveen, de problemen waar het dorpje mee te kampen heeft en welke mogelijkheden er zouden zijn om die problemen op te lossen.’

De volgende keren meer over de uitkomsten van deze enquête en de mogelijke oplossingen die Jet zag voor de problemen van Griendtsveen.

N.B. Verdere achtergronden over Jet Jansen heb ik nog niet weten te achterhalen. Beschikt u over nadere informatie? Mail dan svp naar horstsweethorst@gmail.com

Intermezzo – Iets (2)

Trek iets positiefs aan, dat past altijd. De iets zit in de maand. Iets is de titel van een sprookje van Hans Christian Andersen. Iets betekent iets. Iets gaat er mis. Drie keer iets is iets. Hij heeft een iets gevangen. Iets is het meervoud van niets. Het is altijd iets en als het niet iets is dan is het iets anders. Het grote iets. Iets is de titel van een liedje van Ruth Jacott. Er is iets. Beter iets dan niets. De verleden tijd van iets is niets.

Maandag bij de spoorwegovergang aan de Grubbenvorsterweg in Sevenum een tweede Iets gesignaleerd. De eerste Iets bevindt zich iets verderop, op station Horst-Sevenum (klik hier). Ze verschillen iets maar zijn duidelijk aan elkaar verwant.

De Ietsen hebben iets. Iets stoort me: de eerste Iets staat achter één hek, de nieuwe Iets achter twee hekken. Een Iets zet je niet achter een hek, laat staan achter twee hekken. Een Iets laat je shinen.

NS, Pro Rail: doe iets!

Trapveldjesvoetballers (8)

Ontvallen aan het legioen der trapveldjesvoetballers: Massa Abed, Zawaida (Gaza), overleden 27 april 2025, 4 jaar oud

Terwijl Nederland vandaag de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog herdenkt, komt er in Gaza maar geen einde aan het door Israël toegebrachte onbeschrijflijke leed. Precies een week geleden, zondag 27 april, verliet de vierjarige Massa Abed haar ouderlijk huis in het centraal in de Gazastrook gelegen Zawaida. In haar handen droeg ze een pop en een plastic bal waarmee ze met andere kinderen een stukje verderop ging spelen. Een Israëlische aanval op een tent langs de straat waar de kinderen speelden, werden Massa en enkele anderen fataal. Snelle actie van haar zestienjarige broer, die Massa op een kar naar een ziekenhuis vervoerde, kon haar overlijden niet voorkomen.

Enkele dagen na haar tragische dood sprak The Associated Press met Samy Abed, Massa’s vader: ‘Ze had een bal op haar schoot met een pop in haar hand. Zou ze daarmee willen vechten? Ze was vier jaar! Wat zou ze kunnen doen? Ze kon nog geen steen vasthouden.’

Het Israëlische leger heeft geweigerd om te reageren op verzoeken om commentaar. Onduidelijk is nog steeds het waarom van de aanval en wie het doelwit was.

Overal ter wereld zijn trapveldjes. Nergens ter wereld komen zoveel trapveldjesvoetballers om het leven als in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever. Ter nagedachtenis aan hen deze serie. Die opent telkens met een foto van een trapveldje in Horst aan de Maas. Ditmaal dat aan de Scheperstraat in Sevenum. Klik hier voor de voornaamste bron voor dit stukje. De foto’s van de familie van Massa Abed zijn van AP Photo/Abdel Kareem Hana.

Intermezzo – Voormalige vuilstortplaatsen (4) | Konijnswarande

Vage jeugdherinneringen waar je net niet bij kunt, zijn misschien wel de mooiste herinneringen. Een beeld, een flard is het enige dat ervan resteert. Maar hoe betrouwbaar is dat beeld, die flard? Was je erbij of heb je mensen erover horen praten en heb je daar zelf een beeld bij bedacht? Zo heb ik nog een beeld van de vuurzee bij de grote brand in 1969 in de veilinghallen in Grubbenvorst. Ik was toen vier jaar en twee maanden. Oud genoeg om me die vuurzee te herinneren? Of heb ik dat beeld zelf gecreëerd uit de verhalen die ik erover hoorde?

Een ander beeld dat van heel diep zo nu en dan aan de oppervlakte verschijnt, is dat van een vuilstortplaats in Melderslo. Daniëlweg, van Horst uit gezien na enkele honderden meters net voor het bosje linksaf, een ballastweg weg op – de Kniensvrang (officieel: Konijnswarande) geheten – en dan na een meter of honderdvijftig aan de rechterkant prikkeldraad met daarachter een vuilstortplaats. Is dat beeld overeenkomstig de waarheid? Bevond zich op dit inmiddels geheel begroeide perceel inderdaad ooit een vuilstortplaats?

Eerst eens ter plekke kijken of er misschien sporen zijn van een vuilstortplaats. Het is een bosje van niets, grof geschat tweehonderd bij vijftig meter. Maar betreed het en je waant je in een andere wereld. Slingerpaadjes, wilde begroeiing, diep uitgesleten dalen, hoge kliffen. Een paradijs van postzegelformaat. Sporen van een vuilstortplaats? Moeilijk te detecteren. Twee ijzeren paaltjes wellicht, maar dan heb je het ook wel gehad. En lagere, strakker in het gelid staande bomen op de plek waar ik de voormalige vuilstortplaats vermoed.

Ik ga te rade bij (bijna) alles-van-Melderslo-weter Jarvin van de Ven. Ja, zou goed kunnen, hij meent dat hij Harry Litjens, voormalig voorzitter van Stichting Geschiedenis Melderslo, ooit iets over een vuilstortplaats op de bedoelde plek had horen zeggen. Jarvin suggereert verder om Piet Lenssen, nog zo’n allesweter, eens te vragen. Zat ik zelf ook al aan te denken. Piet zegt het niet zoveel, maar hij gaat voor mij aan het werk en spreekt met twee buurtbewoners, Wiel Custers, die aan de Horster kant van het bosje woont, en Paul Jakobs, die sinds 1983 in het eerste huis achter (van Horst uit gezien) het bosje woont.

Uit die twee gesprekken valt te destilleren dat, precies op de plaats waar ik vermoed, inderdaad een vuilstortplaats heeft gelegen, waarschijnlijk tot midden jaren zeventig. Wat ik hierboven ‘diep uitgesleten dalen’ noemde, moet in die tijd het hart van de vuilnisbelt zijn geweest. Na de sluiting van de belt is het afgegraven. Heel zorgvuldig moet dat niet zijn gebeurd: Wiel Custers vertelde dat er ’s winters, als er weinig begroeiing was, nog wel eens wat plastic zichtbaar was op de plek van de belt. Een voorbeeld van zo’n plasticrestant is trouwens nog steeds te zien: 

En die twee ijzeren palen? Daarvan is onduidelijk of ze tot de afrastering van de vuilstortplaats behoorden; zou kunnen maar is niet zeker.

Verblijdende conclusie: met mijn geheugen is niets mis. Althans niet op dit punt.

(Met grote dank aan Jarvin, Piet, Wiel en Paul)

Horst in oude ansichten (9) | Bejaardenflats Kuiperplein

Als een bok op de haverkist is ie erop gesprongen, de fotograaf, op de gloednieuwe Kuiperpleinflats. Misplaatste gretigheid. Had ie enkele maanden fotografisch geduld geoefend dan was er geen spoor meer te bekennen geweest van de woestenij op de voorgrond. Wat de monsterlijkheid van het flatgebouw onverlet laat. De jaren zeventig hebben hun intrede gedaan. De frisheid, de sprankeling, het vooruitgangsgeloof, vaak kenmerkend voor de architectuur van de eerdere naoorlogse decennia, hebben plaatsgemaakt voor ongeïnspireerde grauwe eenvormigheid. Illustratief: bejaardenhuis Berkele Heem (jaren vijftig) en de verpleegstersflat (jaren zestig) zijn letterlijk naar de zijkant gedirigeerd. De twee populieren houden de schone schijn nog enigszins op.

Vitrage tiert nog welig. Alle 24 raak, tel zelf maar na. Vitrage omdat het zo hoort, omdat iedereen het heeft? Voorkomen van inkijk? Toch niet op vijf hoog? Was het een voorwaarde om in aanmerking te komen voor een flat? Te allen tijde te vermijden: wegkwijnen achter de vitrage. Dus heeft moeder de vrouw manlief weggestuurd om boodschappen te gaan doen. Daar staat ie, enkele meters rechts van de ingang: zwart pak, wit colbertje, in z’n rechterhand een donkergekleurde boodschappentas van klein formaat. Verweesd, niet op z’n gemak, onzeker, de weg nu al een beetje kwijt.