Verder met de volgende
drie woorden van het Horster Laesplaenkske die door Toon Jenniskens van een hoogstpersoonlijke toelichting zijn
voorzien. Geniet van de Meterikse bijnamen, de ‘kwakelwiefkes vanne Hei’ en de
‘blauw vuus’ na het moelbaere
plukken!
Roepen de behandelde
woorden herinneringen of reacties bij u op? Deel die dan met andere
Horst-sweet-Horst-lezers! En klik hier voor de eerste drie door Toon geduide
woorden van het Laesplaenkske.
Kwekvôrs
Vuraal dór de koêle in de wêije, die dinde ás drênkpláts vur
’t vië (wao ge inne weenter ok good óp kós liêre schátse!), wemelde ’t âchter
ánne Miëterik van de kwekkers, zoëás weej die biëste numde. In ’t ènkelvoud
zâgte we troewes kwekvôrs, realizeer ik meej noow… ’s Aoves, ás die kwekkers
begóste te kwake óp de koele va Houben Tinus, Giesse Sjang, Crómmentoens
Hândrie, béj ós (béj Giesse Piet), béj Giërtjes Bernard, béj Riêkels burke, béj
Klöskes Jan en béj Mártes Sef ós naobere en doënste naobere, dá waas ’t duk en hels
kabaal, má wál en dát ge ów laeve ni miër verget! Ás ózze Frâns en ik dá nag
lang mèt mekaar im bèd laoge te vertèlle, reep ós mooder, die doew duk zeek
óppe ópkamer ónder de jóngeskamer laog, dát we móste gao slaope en dá kwákte we
trug dát dát ni góng vawaege de kwekkers.
Kwakel
Noëit zal ik de ‘kwakelwiefkes’ vergaete die ovver de
greendwaeg vur ós hoês fietste mèt enorme jutezek óppen draeger. Die zek rákte
ám beids kânte has de groond en woge nammenânt niks. De erme meense vanne Hei
(’t gehuch tussen de Miëterik ennen Haegelsum; noow hèt dát vort Veur-Amaerica)
hájje béj de boore vanne Miëterik enne Schaak gevragd af ze kwakels en tekskes
mógde rape inne Miëtrikse en Schákse bös. Mèt dát grei mákte ze ’t fernuus á.
Hôlt mógde ze ni mèjneme, ok gè valhôlt, má ós vader háj zien viêf zwaogers
vanne Hei wál de kâns gegaeve in ós bös (ik hèb die geôrve) te gao poeste. Dá
ginge ze mèt en schup en en áks de bókse (de puust) van de umgehowde buëm oet
de groond plare en i klötskes zage. Die bókse waore doew vul hoëger ás
tèggewaorig, want de bös ánne Miëtrik en ánne Schaak waore in 1941 óp bevel
vanne Pruusse dór dwangarbeiders gekapt vur mienhôlt en die meense hájje zich
neturlek ni miër gebukt ás nuëdig waas. D’r woordte wál drek néje buëm gepat en
ás ik dao noow roondloëp, wiët ik dát die buëm krek aeven âld zie ás ik… ok oet
1941. ’t Is wál ópmêrkelek, dát zovveul meense ’t verscheel ni m’r kènne tussen
eikels en kwakels…
Moelbaer
Jaomer genóg is de ‘klassieke’ moelbaer ‘ntreent verdwene
oet de bös, má ik zaog dát dór de zoore raegen van de âfgeloëpe decennia (di
zörgt vur bemisting van de magerem bosgroond) d’r zich ál wir en decimaeter
dikke humeslaog haet gevörmd i mien bös. Dao blief noow ok vort álles ligge wát
na oonder vèlt. Ik hèb dao hee en da ok wir moelbarestruukskes zi gröjje.
Moelbaere plukke mógde weej inne Moelbaerembos, umdát ós vader kammeraod waas
va Jeurisse Kuëb, de grotvader van en dèl preense vannen Dreumel en de
schonvader van ózze Jaer din dao ennem bos háj. Dát plukke waas en biëstig nut
wêrk, umdát ge doën béj de groond mós zie wodde wát oëgste. Duk kneepte de wát
riêpe moelbaere kepot, zoëdát ge daag lânk blauw vuus hád. En de wilde moelbaer
is zo klein, má wál verrekkes lekker! Weej bakte d’r thoês vuraal kook en
flaaje va.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten