Intermezzo – Verkiezingsdag

I
16 maart, verkiezingsdag. Zit al maanden in m’n hoofd. Verkiezingsdag is een andere dag dan andere, m’n hele leven al zo geweest. Ouderlijk bepaald. Lichte opwinding, de hele dag door. Het nieuws nog intensiever volgen dan anders. Het lange bange wachten op de uitslag.

II
Ik ben stemgerechtigd sinds 1983. Als ik goed heb geteld ga ik vandaag voor de 38e keer in mijn leven stemmen. Sinds m’n achttiende geen enkele verkiezing overgeslagen. Elf keer heb ik gestemd voor de Tweede Kamer, negen keer voor gemeenteraad en Provinciale Staten en acht keer voor het Europees parlement.

III
Mijn oudste herinnering aan een stembureau dateert denk ik uit 1970. Gemeenteraadsverkiezingen. Ik was 5 en ging mee met m’n vader, kandidaat-gemeenteraadslid, naar het in een stembureau omgetoverde Groene Kruisgebouw aan de Venrayseweg.

In mijn herinnering waren er drie stemhokjes naast elkaar. Natuurlijk mocht ik mee het stemhokje in. Ongetwijfeld mocht ik van m’n vader ook het stembiljet in de stembus deponeren. Meer staat me er niet van bij, maar het moet een enorme indruk op me hebben gemaakt.

IV
Vast onderdeel van de verkiezingsdag is ook de verkiezingsuitslagvoorspelling. Daarvoor heb ik een – al zeg ik het zelf – geniale tactiek ontwikkeld. Die is zo geniaal omdat ik er altijd als winnaar uit tevoorschijn kom. Dat zit zo: voor partijen waarvan ik hoop dat ze zo min mogelijk zetels behalen, voorspel ik altijd een vrij hoog aantal zetels. Behalen die partijen minder zetels dan ik had voorspeld, dan zit voor mij de winst in de opluchting dat ze toch minder groot zijn geworden dan ik had gevreesd. Behalen die partijen onverhoopt wel het aantal door mij voorspelde zetels, dan smaak ik tenminste nog het genoegen van de juiste voorspelling. Mijn voorspelling dit keer (tussen haakjes het aantal in 2018 behaalde zetels: CDA 9 (10), Essentie 5 (5), D66+GroenLinks 3 (4), PvdA 2 (2), VVD 2 (2), Perspectief 1 (nvt), BVNL 5 (nvt).

V
Probaat middel om de verkiezingsdag door te komen: vergelijkend stembureaubordjesonderzoek. Ook vandaag weer lonend.

VI
Bij verkiezingsdagen horen ook verkiezingsuitslagavonden. Gemeenteraadsverkiezingsuitslagavonden zijn de mooiste verkiezingsuitslagavonden. Gemeenteraadsverkiezingsuitslagavonden zijn voor mij onlosmakelijk verbonden met Jan Nabben. CDA’er, maar dat zij hem vergeven. Hij was zo lang als ik me kan herinneren presentator van de uitslagavond. En hij deed dat ge-wel-dig! Legendarisch de avonden in 1978 en 1982 in de openlucht, op het Wilhelminaplein. Op dit knipsel uit het Dagblad voor Noord-Limburg van 1 juni 1978 staat Jan rechts op de foto met in zijn rechterhand de microfoon. Prominent, midden in beeld, de al even legendarische Jan van Heijster. Niet uitgesloten dat ik zelf ergens tussen de meeschrijvers zit.

Uit het bijschrift:

‘Op een groot bord werden de uitslagen genoteerd en meteen voorzien van commentaren van plaatselijke politici. De organisatoren van deze happening, die ruim duizend mensen op de been bracht, hadden de uitslag van de verkiezingen in Horst eerder dan het officiële hoofdstembureau.’

De uitslagenavond verhuisde van buiten naar binnen en van zaal De Sport naar ’t Gasthoês, maar de opzet is altijd hetzelfde gebleven: uitslagen, commentaren, interviews. De sfeer ook: geroezemoes, gedrink, gelach, geknarsetand, gejuich. En gevloek. Dat is steevast afkomstig van mij. Want verkiezingsuitslagen vallen altijd tegen. Echt altijd.