Top 5 – In de gids ‘Architectuur in Noord- en Midden-Limburg 1900-2000’ volstrekt ten onrechte ontbrekende Horster gebouwen

In een reactie op het eerste stukje over het pompstation in Lottum (klik hier) citeerde Jarvin van de Ven onlangs uit Architectuur in Noord- en Midden-Limburg 1900-2000. Ik had deze gids wel eens ingezien, maar om de een of andere reden nooit aangeschaft. Dat foutje heb ik nu alsnog gecorrigeerd.

Architectuur in Noord- en Midden-Limburg 1900-2000 bevat korte beschrijvingen plus foto’s van 277 panden, gebouwd tussen 1900 en 2000 en gelegen tussen Molenhoek en Koningsbosch. ‘De gids beoogt een bescheiden weg van begrip te banen door de twintigste-eeuwse architectuur in Noord- en Midden-Limburg’, schrijft Harry Tilmanns in de inleiding. Wat mij betreft draagt de gids zeker bij tot dat begrip. Desalniettemin heb ik er ook twee grote bezwaren tegen: de buitenproportionele aandacht voor de twintigste-eeuwse Venrayse architectuur en de totale Vernachlässigung van Horst. Enig lokaal chauvinisme mag me misschien parten spelen in dezen, maar u bent het zelfs als Venraynaar hopelijk toch met me eens dat de drie (3) in de gids vermelde panden in de kern Horst wel heel erg schril afsteken tegen de zesendertig (36!) in de kern Venray? Als je niet oplet, zou je er als Horstenaar nog een minderwaardigheidscomplex van krijgen ook.

Venray laat ik verder voor wat het is; ik wil me concentreren op (de kern) Horst. Is hier in de twintigste eeuw behalve de Sint-Lambertuskerk, jeugdcentrum De Vlies en benzinestation en oliehandel Vissers dan werkelijk niets gebouwd dat het vermelden waard is? ‘Om de dooie dood niet!’, durf ik te zeggen – zelfs als leek op architectuurgebied. Het Groene Kruisgebouw aan de Venrayseweg, diverse scholen, het voormalige Rabobankgebouw aan de Jacob Merlostraat, enkele villa’s aan de Gasthuisstraat en Herstraat, de woningwetwoningen aan de Harrie Driessenstraat en de Berkelstraat, de (voormalige) winkelpanden aan de Gebroeders van Doornelaan, de fabriekshal van Douven aan de Americaanseweg: stuk voor stuk zouden ze niet hebben misstaan in de gids. En weet u? Genoemde panden behoren nog niet eens tot de Horst-sweet-Horst top 5 van de in Architectuur in Noord- en Midden-Limburg 1900-2000 volstrekt ten onrechte ontbrekende Horster gebouwen! Welke panden daar dan wel toe behoren? Deze:

5. Woonhuis Meterikseweg 153

Ach, het hoeft niet per se déze woning te zijn – deze was nu eenmaal het snelst gefotografeerd – maar één van de door de lokale architect Joop Esselaar (1934-1997) in de jaren zeventig ontworpen Horster woningen had beslist een plaatsje verdiend in de gids. Allemaal onmiddellijk herkenbaar aan hun vormgeving, hun MBI-bouwsteen, hun afgewogen kleurgebruik en hun splitlevels. Ook aan de Venrayseweg liggen enkele door Joop Esselaar ontworpen woningen.  

4. Sint-Norbertuskerk (foto overgenomen uit: J. van Hegelsom, Sint Norbertus in het zilver. Terugblik, in dank, met weemoed (Horst 1987) 14)

Het jongere en misschien daardoor vaak wat verwaarloosde broertje van de Sint-Lambertuskerk. Ontworpen door Hans Koldewij (1924-1977), gebouwd door Haegens & Martens, ingewijd in 1964. Ademt met haar onopgesmukte vormgeving de geest van het modernisme. Prachtig ingepast in de omgeving.

3. Sint-Antoniusziekenhuis

Ik had ook de verpleegstersflat kunnen noemen, eveneens in de tweede helft van de jaren zestig ontworpen door het Maastrichtse architectenbureau Swinkels Salemans uit Maastricht. Zoals eerder gezegd: triest dat zelfs maar de gedachte dat het gebouw misschien wel het behouden waard was nooit in de hoofden van onze vroede vaderen is opgekomen.En zie wat ervoor in de plaats is gekomen.

2. Mèrthal

Uit 1937. In welke rol precies is nog altijd onduidelijk, maar dat de grote Frits Peutz (1896-1974) bij het ontwerp betrokken was, staat vast. Markant en uniek. Mooi of lelijk? Doet niet ter zake. 

1. Gebouw Mooren

Niet alleen de Twin Towers, maar ook ‘de witte raaf van Horst’ en ‘het Horster glaspaleis’ genoemd. Ontworpen door de Horster architect Lei Martens (1932-1978), op 15 september 1960 geopend. Eind maart van dit jaar verscheen Limburg – een geschiedenis, een monumentaal driedelig werk over de geschiedenis van Limburg. Meer dan 1600 pagina’s – welgeteld één ‘Horster’ foto. Mag u raden waarvan.