Intermezzo – Stembureaucratie

Het ging dus zoals altijd bij verkiezingen: peilloos diepe terneergeslagenheid toen de stembureaus waren gesloten en de eerste prognoses van de verkiezingsuitslag binnendruppelden. Die terneergeslagenheid verdween pas twee dagen later, toen de gemeente Horst aan de Maas de processen-verbaal per stemlokaal online zette. Ik heb ze pas een paar verkiezingen geleden ontdekt, die processen-verbaal. Maar smullen hoor! Met name de rubrieken 6 (‘Bezwaren van kiezers’) en 7 (‘Onregelmatigheden of bijzonderheden’) verzoenen me weer met alles. Wat er vooral uit spreekt is de gewetensvolle ernst waarmee stembureauleden hun taak opvatten. Tekenend is de tip van de bemanning van het stembureau in zaal Wilhelmina in Swolgen: ‘Het formulier “Stembiljet één voor één in stembus” graag kopiëren in de kleur van de stembusstemming! Men kijkt naar de vloer ervoor, niet naar de zijkant van de stembus.’ Die toewijding, dat oog voor detail – zó geruststellend in deze donkere Trumpiaanse en Baudettiaanse tijden.

Om te kunnen stemmen moet het stembureau wel open zijn. Dat was bij stembureau De Kruisweide in Sevenum aanvankelijk niet het geval: ‘Stembureau is 10 minuten later geopend omdat een stembus niet openging.’ Stembiljetten zijn eveneens een voorwaarde. In Meterik heerste een tekort: ‘Er waren te weinig stemformulieren. Zijn nageleverd.’

En dan zijn er natuurlijk nog de stemhokjes. Daaraan was bij sommige stembureaus een gebrek. Zoals in Melderslo: ‘Er was eigenlijk een stemhok te weinig. Er stonden er nu twee. Soms 20 minuten wachttijd.’ Hetzelfde probleem werd in Meterik creatief getackeld: ‘Er stonden maar 2 stemhokjes en dat was echt te weinig. Opgelost door de keuken van het MFC te gebruiken als stemhok!’

De schaarste aan stemhokjes verklaart misschien wel de neiging van sommige kiezers om met z’n tweeën in één stemhokje te kruipen. In Melderslo werd een man ‘een beetje boos’ toen hij het stemhokje samen met zijn vrouw wilde betreden en hij daarop werd aangesproken. In de Librije in Horst was dat aanspreken blijkbaar onbegonnen werk: ‘Veel mensen die met 2 in een hokje kruipen.’

Wat ook wel handig is als je wilt gaan stemmen, is dat je het stembureau weet te vinden. Dat bleek bij stemlokaal 3, De Kleinhorst in Horst, best lastig: ‘Bijna iedere stemmer heeft moeten opzoeken waar De Kleinhorst is. We kregen bijna iedere keer te horen dat we slecht te vinden waren. Het gebouw krijgt een 6 voor toegankelijkheid maar een 2 voor locatie!! Mensen wisten het niet te vinden en dat heeft een ander stembureau (De Berkel) gemerkt!! Onevenredig verdeeld!!!’

Enzovoort enzovoort. Laten we eindigen met een tip voor de volgende keer van de bemanning van het stembureau in Swolgen: ‘Leesbril (sterkte 2 – 2,5) aan koffer [met stembescheiden] toevoegen.’

Gone but not forgotten – Fritske

- Het gaat heel slecht met Fritske. Hij eet en drinkt al een paar dagen niet meer, moet braken en strompelt dag en nacht rond, botst overal tegenaan. Dementie volgens de dierenarts. Vanmiddag om 17.30 komt ze om Fritske in te laten slapen.
- Wat triest. Maar volgens mij had Fritske bij zijn geboorte nooit kunnen denken dat hij zijn leven lang zou worden omringd door zulke lieve mensen …
- Danke. Gelukkig hebben we dit iconisch verhaal van jou nog!
- Zou Fritske het waarderen als ik dat verhaal op Horst-sweet-Horst publiceer?
- Enorm!!

Zo gezegd, zo gedaan. Onderstaand stukje verscheen in 2019 in de publicatie Norbertuswijk, 60 jaar samen leven in het sjemdörp. De foto’s zijn van Hub Vermeeren, die ik hierbij graag dank zeg voor het hergebruik ervan.

Van alle wijkbewoners kent Fritske (14) de Norbertuswijk misschien wel het beste: minstens driemaal per dag maakt hij een wandelingetje door de wijk. En dat al z’n hele leven lang.

De laatste sneeuwresten zijn nog net niet verdwenen op deze waterkoude middag. Fritske begint aan zijn tweede wandeling van de dag. Met tegenzin, zo lijkt het. Hollen is er niet bij, stilstaan des te meer. Een bekend patroon, volgens zijn vaste wandelmaatje Mart van den Munckhof: ‘Een wandeling met Fritske is een vorm van psychologische oorlogsvoering. Fritske is altijd waers.’

Dat vele stilstaan heeft een reden: Fritske is gebiologeerd door alles wat hij tegenkomt, elke wandeling weer. Hij voelt zich met name aangetrokken tot straatgoten en bladkorven: Mart: ‘Fritske is altijd op zoek naar eten. En dat bevindt zich vooral in straatgoten en rondom bladkorven. Je komt er daardoor wél achter wat mensen allemaal weggooien.’

Erg spraakzaam is Fritske tijdens deze wandeling niet, hij produceert geen enkel geluid. Mart: ‘Dat is gebruikelijk. Ik vraag hem wel eens wat er allemaal door hem heengaat tijdens zo’n wandeling. Of wat hij ruikt. Maar hij geeft geen kik. Nooit.’ Fritske communiceert vooral non-verbaal door overal geursporen achter te laten.

Met zijn wiebelkontje dribbelt Fritske parmantig een stukje door. Totdat hij opnieuw iets eetbaars vindt. Even later hurkt hij neer bij een heg om een grote boodschap van uiterst bescheiden omvang te doen. Aan Mart de schone taak het zaakje in een zwart zakje te stoppen: ‘Tja, dat hoort bij onze rolverdeling. Echt ergerlijk dat zoveel andere wandelmaatjes dat niet in hun takenpakket hebben zitten.’

Uiterst elegant stapt Fritske van de stoeprand om de straat over te steken. Contact met buurtgenoten heeft hij tijdens deze wandeling niet. Mart: ‘Dat laat hij meestal aan mij over. Maar goed ook. Fritske komt namelijk zo nu en dan behoorlijk agressief uit de hoek. Sommige katten kan hij wel schieten. Z’n belangstelling voor de konijnen bij de Twister neemt soms ook ongezonde vormen aan. En gisteren heeft hij een grote hond gebeten.’

Vandaag geen spoor van agressie, integendeel: als de wandeling er bijna opzit, bejegent hij buurman Binky uiterst vriendelijk op het trapveldje tussen Prinses Beatrixstraat en Prins Bernhardstraat.

Eenmaal thuis nestelt Fritske zich op de bank. Nog geen minuut later verkeert hij in dromenland. 

Intermezzo – Hondentoilet (2)

Tishe! is een van mijn favoriete documentaires (klik hier om Tishe! te bekijken). Uit het raam van zijn appartement in het centrum van Sint Petersburg filmde regisseur Victor Kossakovsky een jaar lang wat zich allemaal afspeelt in zijn straat. Running gag zijn de mannen die telkens weer aan een gat in de straat komen werken.

Afgelopen maand heb ik regelmatig aan Tishe! moeten denken. Ik was namelijk in het gelukkige bezit van een plaats op de eerste rang bij de werkzaamheden die gepaard gingen met het verwijderen van een hondentoilet pal voor mijn deur (klik ook hier). De brief die ik medio februari ontving van de gemeentelijke afvalcoach over het verwijderingsproces schepte door zijn prettige mate van detaillering al hoge verwachtingen. De werkelijkheid overtrof die verwachtingen.

Het verwijderingsproces begon op 16 februari. In het verloop ervan meen ik acht stappen te hebben waargenomen (ik sluit niet uit dat ik de een of andere stap heb gemist) die, met uitzondering van de processtappen 6 en 7, allemaal op verschillende dagen plaatsvonden en werden uitgevoerd door telkens andere gemeentelijke medewerkers:

1. verwijdering van de ronde palen die onderdeel van het hondentoilet vormden
2. verwijdering uit het hondentoilet van het gele zand en de aanwezige hondenontlasting, inclusief afvoer hiervan
3. verwijdering en afvoer van de bekisting van het hondentoilet en afvoer van de ronde palen
4. vlak maken van het voormalige hondentoilet met zwart zand
5. verwijdering van de struiken in de buurt van het voormalige hondentoilet met behulp van een op een vrachtwagen aangevoerde minigraver
6. (ochtend) aanvoer van nieuwe beplanting door twee gemeentelijke medewerkers. Van het voorgenomen aanplanten komt het niet omdat de grond bevroren is. Ze vertrekken onverrichterzake
7. (middag) alsnog aanplanting van de nieuwe beplanting in de nu onbevroren grond
8. vervangen van de gele (hondenpoep) prullenbak door een groene prullenbak

Het heeft er alle schijn van dat het op 16 februari begonnen feest vandaag met processtap 8 tot een einde is gekomen, al hoop ik vurig dat er nog een afterparty zit aan te komen. 

Intermezzo – Naar vrouwen vernoemde straten

Wist u dat de gemeente Horst aan de Maas meer dan achthonderd straten telt? Ongetwijfeld. Maar weet u ook hoeveel van die meer dan achthonderd straten naar een vrouw zijn vernoemd (waarbij vrouwelijke leden van het koningshuis en vrouwelijke heiligen even niet meetellen)? Nee? Schat eens. Honderd? Vijftig? Tien? Minder! Vijf? Nog minder! Drie? Nog minder! Twee dan? Nog minder! Precies één van de meer dan achthonderd straten van Horst aan de Maas is vernoemd naar een niet-heilige en niet-koninklijke vrouw: het Hanna van de Voortplein in Tienray. En dat terwijl het in Horst aan de Maas stikt van de naar pastoors, schoolmeesters, (mannelijke) verzetshelden, (mannelijke) burgemeesters en monseigneurs vernoemde straten.

Als doorgewinterd chauvinist die al z’n hele leven in Horst aan de Maas woont kost het me enige moeite om toe te geven dat ik wel eens jaloers ben op Venray. Niet héél vaak en meestal niet héél erg. Maar in het geval van naar vrouwen vernoemde straten ben ik voor de verandering wel héél erg jaloers op Venray. Evenals Horst aan de Maas telt de gemeente Venray meer dan achthonderd straten. Als ik goed heb geteld zijn er daarvan 28 vernoemd naar vrouwen (ook nu zijn vrouwelijke leden van het koningshuis en vrouwelijke heiligen niet meegeteld). Weliswaar zijn er ook in Venray aanzienlijk meer naar mannen dan naar vrouwen vernoemde straten, maar toch: 28 zijn er 27 meer dan in Horst aan de Maas.

De verklaring voor het ontstellende gebrek aan non-feminiene straatnamen in Horst aan de Maas moet denk ik ergens in de driehoek tussen botheid, blindheid en onwil worden gezocht. Aan straatnaamwaardige vrouwen ontbreekt het in elk geval niet in Horst aan de Maas. Zonder enige moeite valt een groslijst op te stellen van laten we zeggen vijftig straatnaamwaardige, uit de gemeente zelf afkomstige vrouwen.

Vandaag precies over een week, woensdag 8 maart, is het Internationale Vrouwendag. Ik vertrouw erop dat het Horster gemeentebestuur op die dag bekendmaakt dat de eerstvolgende vijftig straten die een naam dienen te krijgen, zonder uitzondering naar niet-heilige en niet-koninklijke vrouwen worden vernoemd. En ik vertrouw er ook op dat zowel mannelijk als vrouwelijk Horst aan de Maas het gemeentebestuur tot de orde roept, mocht het op 8 maart niet naar buiten treden met dit besluit.

In variatie op een gevleugelde strijdkreet uit de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw: Wij Eisen Vrouwen!

(Dit stukje verscheen vandaag ook in Via Horst-Venray)

Ingezonden – Merrie

Ik ontving een ingezonden carnavalsbijdrage van mijn zus:

Merrie

Een van de wijze lessen die mijn dochter in groep 1 van de onvolprezen meester Stan leerde was dat je nooit grapjes mag maken over namen van andere kinderen. Een belangrijke les voor iedereen, zou ik denken! Vorige week bleek dat onze burgemeester deze basisles voor kleuters nooit heeft geleerd! En, geloof het of niet, daar was ik blij om. Had hij die les namelijk wèl geleerd, dan was ik tijdens de presentatie van De Klos verstoken gebleven van zijn grapjes over mijn naam. Ze waren hilarisch! En ook zo origineel!

Het bedenken van zulke leuke grapjes heeft onze burgervader ongetwijfeld veel tijd gekost. Tijd die hij ook had kunnen besteden aan het beantwoorden van de vragen die ik hem stelde tijdens de raadsvergadering van 10 januari (klik hier). Waren mijn vragen misschien niet grappig genoeg?

Merrie More Man

Intermezzo – Hondentoilet (1)

De een heeft vanuit zijn huiskamer zicht op een eindeloze rij geparkeerde auto’s. Een ander op een idyllisch park. Weer een ander op de betoverende skyline van een dorp of stad. Verschil moet er zijn. Het uitzicht vanuit mijn woning bestaat uit (van links naar rechts) een hondentoilet, een lantaarnpaal, een luiercontainer en een bladkorf. Medelijden is volstrekt misplaatst: ik heb me altijd bijzonder gelukkig geprezen met dit uitzicht. Sterker nog, ik voel me geprivilegieerd. Omdat ik het sterke vermoeden heb dat ik weleens de enige Nederlander zou kunnen zijn met een dergelijk ensemble voor zijn deur. Ik acht het zelfs niet geheel uitgesloten dat ik de enige persoon op de hele wereld ben die het genoegen smaakt tegelijkertijd zowel een hondentoilet als een lantaarnpaal als een luiercontainer als een bladkorf in zijn blikveld te hebben.

Ik verbeeld me altijd dat mijn uitzicht model zou kunnen staan voor heel veel dat Nederland tot Nederland maakt. Denk aan de onbedwingbare behoefte om de openbare ruimte tot op de vierkante centimeter volledig gestructureerd te willen inrichten. Denk ook aan het opmerkelijke fenomeen dat Nederland waarschijnlijk meer openbare toiletten voor honden dan voor mensen heeft. Denk ook aan de verkokering waaronder Nederland lijdt: hondentoilet, luiercontainer en bladkorf worden elk door afzonderlijke bedrijven of instellingen op afzonderlijke tijdstippen schoongemaakt dan wel geleegd. Denk verder aan het gebrek aan schaamte waarop Nederland prat gaat. Ik kan me tenminste niet voorstellen dat er veel andere landen zijn waar incontinente ouderen in het zicht van de hele buurt hun volle luiers in een container moeten dumpen.

Héél vreemd lijkt het me daarom niet dat mijn luiercontainer figureert in een boek met de titel Typisch Nederland. Maar dat terzijde.

Wat het hondentoilet en de bladkorf voor hebben op de lantaarnpaal en de luiercontainer is dat het ontmoetingsplekken zijn. Terwijl de hond zijn gevoeg doet en Piet staat te wachten totdat Truus haar kruiwagen heeft geledigd ontstaan hier dialogen. Over het weer, over de staat van bepaalde voortuintjes in de buurt, over de plas- en poepgewoonten van Bello, over de prestaties van Oranje. Contact tussen buurtgenoten! Spontaan ook nog! Sociologen, dorpsverbinders, buurtwerkers en hun soortgenoten likken hun vingers er bij af. En wat doet de gemeente Horst aan de Maas? Die gaat alle 31 hondentoiletten die de gemeente rijk is op de kortst mogelijke termijn verwijderen. Onbegrijpelijk.

(Dit stukje verscheen gisteren ook in Via Horst-Venray) 

Intermezzo – Penitentiair groen

Zaterdag 14 januari 2023, 12.04 uur, PI Zuid Oost, locatie Ter Peel te Evertsoord:

Intermezzo – Asielzoekers (8)

De worst van Horst die burgemeester Ryan Palmen een groep van 24 bewoners van de crisisnoodopvanglocatie in de Kasteelse Bossen voorhield, bleek uiteindelijk een dode mus, zo betoogde Marij Moorman dinsdag tijdens de gemeenteraadsvergadering. Bovendien vroeg ze zich af wat de door de burgemeester beloofde ‘warme overdracht’ van de asielzoekers aan de gemeente Landgraaf eigenlijk inhield (klik hier voor haar hele betoog).

Normaliter verziet het protocol van de raadsvergadering er niet in dat de burgemeester of wethouders reageren op iemand die gebruikmaakt van het Burgerpodium, zoals Marij. Om ondoorgrondelijke redenen was het ditmaal anders. Burgemeester Palmen was ergens aan het skiën, maar wethouder Roy Bouten (PvdA) nam wel het woord. Zij het uitsluitend over de worst en niet over de warme overdracht.

De worst die burgemeester Palmen 24 asielzoekers in december voorhield, was een langer verblijf in Horst aan de Maas. Uiteindelijk bleek het niet om asielzoekers maar om statushouders te gaan (een zeer wezenlijk verschil) en niet om een aantal van 24, maar eerst van 23, toen van 15, toen van 7 en uiteindelijk slechts van 5. Wethouder Bouten reduceerde het onjuist gebruik van de termen ‘asielzoeker’ en ‘statushouder’ tot een spraakverwarring. Dat uiteindelijk slechts vijf en niet zoals toegezegd 24 bewoners van de crisisnoodopvang in Horst aan de Maas kunnen blijven, verweet hij het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). Dat had volgens hem zijn zaakjes niet op orde. Wel erkende de wethouder dat de gemeentelijke communicatie beter had gekund. (Een geluid dat al jarenlang in bijna elk dossier altijd wel weer een keer klinkt – misschien toch eens tijd om er aan te gaan werken.)

Desgevraagd (de familielijntjes zijn kort) reageert Marij (die tijdens de raadsvergadering die gelegenheid niet had): ‘Het verwijt van Roy Bouten aan het COA is terecht. Maar het was helemaal niet nodig geweest het COA vooronderzoek te laten doen. Hoe kan het dat niemand wist dat sommige gezinnen referenten (een gezinslid, een zoon of dochter of vader of moeder) in Nederland hadden? Hoe kan het dat locatiemanagers en ambtenaren dit na zo’n lange tijd met mensen gewerkt te hebben zelf niet in de gaten hadden? Er werd niet mét bewoners gesproken, er werd alleen óver bewoners gesproken. Daar zit de kern van het probleem. De bewoners waren geen mensen, maar nummers.’

En de gemeenteraad? Die deed er grotendeels het zwijgen toe. Met uitzondering van Hilde Spreeuwenberg (Perspectief). Zij constateerde dat ‘de gemeente een groot communicatieprobleem heeft’ en toonde zich ook verder uiterst kritisch over de handelwijze van het gemeentebestuur. Dit wekte dan weer de woede van Bram Hendrix (Essentie). Hij noemde het ‘kwalijk’ en ‘heel erg gemakkelijk’ dat Spreeuwenberg ‘alle schuld bij het gemeentebestuur neerlegt’. Geen woord van Hendrix over de valse hoop die het gemeentebestuur een aantal vluchtelingen heeft gegeven. Zijn uitsmijter: ‘We gaan hier allemaal politiek van maken, ik vind dat echt heel erg zonde.’ Zonde? Een gemeenteraadslid dat het zonde vindt dat een gemeenteraad politiek bedrijft, moet zichzelf misschien toch eens afvragen of hij wel op zijn plaats is in de gemeenteraad.

Intermezzo – Asielzoekers (7)

Afgelopen maandag vertrokken de overgebleven bewoners van de crisisnoodopvang voor asielzoekers in de Kasteelse Bossen naar Landgraaf. Gisteravond maakte Marij Moorman, vanaf het prille begin als vrijwilliger betrokken bij de crisisnoodopvang, gebruik van het Burgerpodium tijdens de gemeenteraadsvergadering om haar ongenoegen over enkele zaken te uiten. Dit is wat ze zei (bekijk en beluister het ook hier en ga naar 15.30 minuten):  

Geachte gemeenteraad,

Bij de uitvoering van de crisisnoodopvang in de Kasteelse Bossen ging heel veel mis. Ik wil hier twee schrijnende missers uitlichten: de beloofde warme overdracht die helemaal niet zo warm was, en de valse belofte dat 24 niet-statushouders aan Horst gekoppeld zouden worden.

Om met laatstgenoemde misser te beginnen: op 16 december vond een gesprek plaats tussen burgemeester Palmen, drie vrijwilligers en twee bewoners. De heer Palmen zei in dit gesprek onder meer dat hij er veel waarde aan hecht als betrouwbare overheid gezien te worden. Verder zei hij dat het zeventig procent zeker was dat 25 bewoners  in Horst konden blijven wonen. Hij noemde daarbij een specifieke groep bewoners en verifieerde of de twee aanwezige bewoners tot deze groep behoorden.

Deze belofte van de burgemeester wekte onze bevreemding: het was helemaal niet logisch dat juist deze groep in Horst kon blijven.

Tijdens de raadsvergadering van 20 december liet de burgemeester weten dat er nu honderd procent zekerheid was dat inmiddels 24 asielzoekers aan Horst zouden worden gekoppeld. Latere gesprekken met burgemeester en wethouder namen onze reserves weg. Het leek toch echt waar te zijn!

Op 22 december bleken onze twijfels toch terecht. Tot onze grote schrik was het nog helemaal niet zeker dat 24 mensen mochten blijven. Erger nog: de groep mensen die door de burgemeester werd genoemd als kanshebber om in Horst te mogen blijven, bleek dat juist NIET te zijn. De groep mensen die Palmen eerder de ‘worst van Horst’ had voorgehouden, bleek JUIST de groep te zijn die zeker naar Landgraaf gaat.

Wie ging hen dat vertellen? Wie ging hen vertellen dat ze geen enkele kans maakten om in Horst te blijven, en daarmee een versnelde procedure te krijgen? Dat dat betekende dat ze tóch van school af moesten? Dat ze hun kinderen pas over anderhalf jaar zouden zien in plaats van heel binnenkort? Wie ging hen vertellen dat de stellige belofte van de burgemeester niet bleek te kloppen? De burgemeester, de wethouder of dan toch tenminste een ambtenaar? U raadt het misschien al: ik sprak eergisteren, één dag voor sluiting van de opvang, nog mensen die nog steeds niet hadden gehoord of ze in Horst konden blijven of toch naar Landgraaf moesten...

Uiteindelijk zijn gisteren zo’n vijftig mensen naar Landgraaf vertrokken. En slechts zeven van de beloofde 24 mensen zijn aan Horst gekoppeld... Waarom deed de burgemeester deze belofte eigenlijk? Waarom in godsnaam mensen blij maken met een dode mus?

De burgemeester bleef maar steeds herhalen hoe belangrijk het is dat de overheid betrouwbaar is. Maar, om een bewoner te citeren: ‘The mayor kept saying how important it is that he is reliable. But with his false promise, he showed just the opposite: he showed that he is unreliable’.

En inderdaad, de heer Palmen heeft zijn eigen punt bewezen: het is belangrijk om als overheid betrouwbaar te zijn. Ben je dat niet, dan veroorzaak je, zoals in dit geval, een hele hoop onnodige ellende bij een groep mensen die het toch al bepaald niet makkelijk heeft! Het had hem gesierd als hij dat tenminste had willen erkennen en de bewoners zijn excuses had aangeboden.

Vorige week hebben wij als vrijwilligers contact gezocht met maatschappelijk werk in Landgraaf. Samen met drie medewerkers uit Landgraaf hebben we met bewoners besproken hoe de opvang in Horst verliep en wat er in Landgraaf beter kan. We hebben besproken wat individuele bewoners kunnen en willen doen, of ze bijvoorbeeld behoefte hebben aan werkervaringsplekken of een plek om zelf te koken, etc. Dat is wat wij verstaan onder een warme overdracht.

Wij zijn benieuwd wat de heer Palmen onder een warme overdracht verstaat. En hoe de door hem beloofde warme overdracht eruit heeft gezien. Vooral ook gelet op het feit dat de medewerkers op locatie in Horst de bewoners niet kenden. Gelet op het feit dat ook geen enkele ambtenaar van de gemeente Horst aan de Maas de bewoners kende. Een locatiemanager verwoordde het heel treffend: ‘Ik ken geen namen, ik ken alleen nummers.’

Een reactie van burgemeester Palmen bleef gisteren uit: volgens plaatsvervangend voorzitter Eric Brouwers was de burgemeester aan het skiën. Wethouder Roy Bouten en diverse raadsleden reageerden wel. Daarover morgen meer.