Intermezzo – Asielzoekers

Sinds augustus hebben 160 asielzoekers onderdak in de crisisnoodopvang voor asielzoekers in de Kasteelse Bossen in Horst. Vanaf eind deze week worden zestig alleenstaande minderjarige asielzoekers opgevangen in het Gr8-hotel in Sevenum. In tegenstelling tot het merendeel van de andere Nederlandse gemeenten neemt Horst aan de Maas wel zijn verantwoordelijkheid bij de opvang van asielzoekers en vluchtelingen. Dat valt zeer te prijzen, hoeveel er ook valt aan te merken op het Nederlandse asielbeleid en op de uitvoering daarvan, óók in Horst aan de Maas.

Gisteravond sprak de Horster gemeenteraad uitvoerig over de opvang van asielzoekers (klik hier en ga naar 21.10 minuten). Schokkend was het om te horen hoe generaliserend en stigmatiserend BVNL en vooral de VVD spraken over met name alleenstaande minderjarige asielzoekers. ‘Andere opvoeding, andere mentaliteit, wat onze fractie betreft heeft gastvrijheid een grens’, aldus Imke Emons (BVNL). VVD’er Peter Lalieu deed daar nog een aantal scheppen bovenop. Hij bleef tot in den treure herhalen: die jongeren zijn opgegroeid in andere culturen, hebben andere normen en waarden, zorgen voor problemen, vertonen ongewenst gedrag, gaan de omgeving verkennen. En wat als het misgaat? ‘Kunnen we dan stoppen? Kunnen we dan nog terug? Hoe snel kunnen deze mensen als het misgaat naar elders worden verplaatst?’

Wat dan weer wel goed deed, was de verontwaardiging die de woorden van Emons en Lalieu opriep bij de wethouders Roy Bouten (PvdA) en Eric Beurskens (Essentie) en bij de overige gemeenteraadsfracties. Roy Bouten: ‘Dat hier 2352 amv’ers [alleenstaande minderjarige vreemdelingen] die nu in Nederland worden gehuisvest op een bepaalde manier worden weggezet en wordt vergeten dat er ook heel veel kinderen zijn die gewoon voor oorlog en geweld zijn gevlucht, raakt mij.’ Eric Beurskens: ‘Ik zit me hier echt op te vreten van boosheid. Ik vind het van de zotte dat u hier stigmatiserend bezig bent en aan bangmakerij doet.’ Kay Thijssen (Essentie): ‘Als raad moeten we stoppen met het stigmatiseren van bepaalde groepen.’ Salwa Sohbat (PvdA): ‘Wij storen ons ontzettend aan dit gesprek. We missen het menselijke aspect in deze discussie. Het doet pijn dat we hier over kinderen durven te spreken die zwaar getraumatiseerd zijn en van wie al bij voorbaat een beeld wordt geschetst zonder dat we hen kennen. We moeten ons afvragen: hoe gaan we deze kinderen helpen?’

Winst van deze avond is dat het kaf van het koren is gescheiden en dat een grote raadsmeerderheid luid en duidelijk steun heeft betuigd aan het gemeentestuur en, belangrijker nog, de opvang van asielzoekers in Horst aan de Maas.       

Top 5 – Horst aan de Maasfoto’s in Typisch Nederland

Ben je in het eerbiedwaardig Nederlands Fotomuseum in Rotterdam en wie kom je daar tegen? Loempia Lei! Nota bene in een expositie die Typisch Nederland heet. Raar? Nee. Want: ‘Er is niet veel typischer Nederlands dan de Vietnamese loempiakraam. In Vietnam bestaat dit fenomeen niet.’ Aldus Jan Dirk van der Burg. En hij kan het weten: een grotere kenner van typisch Nederland dan de (nog even) Fotograaf des Vaderlands bestaat er niet.

Typisch Nederland zijn behalve loempiakramen ook slingerhekjes, Boeddhabeelden, cijferweergaveinletters (‘8enzeventig’), palmen, enzo’s, klikodecoraties, home-borden, huisnaamhuisvlijthumor (‘Kojutvindu’), vensterbanksymmetrie, voortuinparkeren en conifeerfiguratie. En meer van zulke fenomenen, enfin, u kent ze wel. Jan Dirk heeft de uitingen hiervan geïnventariseerd, gefotografeerd, gerubriceerd en voor de expositie in het Nederlands Fotomuseum van korte toelichtingen voorzien in zijn even onovertroffen als aanstekelijke stijl. Over Boeddhabeelden bijvoorbeeld: ‘Het is de versteende spirituele sterkhouder van de Nederlandse voortuin.’ Bezoek deze expositie (ze loopt tot en met 30 oktober) en de injectie met deze alledaagse shit verlost je voor even van andere alledaagse shit.

Toch, ondanks alle lof: het bezoek aan Typisch Nederland was voor mij óók enigszins ontnuchterend. Al veertien jaar pretendeer ik met Horst-sweet-Horst aan te tonen hoe enig in zijn soort Horst (aan de Maas) is. Jan Dirk prikt dit ballonnetje genadeloos door. Hoe meer ik van de expositie zag, hoe onontkoombaarder het besef doordrong dat Horst aan de Maas misschien wel het typischt Nederland is van typisch Nederland: het Horst aan de Maasgehalte van Typisch Nederland is onvoorstelbaar hoog. Zó hoog dat het nog een hele klus was een top 5 van Horst aan de Maasfoto’s in Typisch Nederland samen te stellen. Desalniettemin is het gelukt. Komt ie, de exclusieve Horst-sweet-Horst top 5 van Horst aan de Maasfoto’s in Typisch Nederland:

5.

Jan Dirk: ‘Volgens de laatste schattingen wonen er zo’n 50.000 boeddhisten in Nederland, maar dat staat in geen verhouding tot het aantal Boeddhabeelden.’ Dat betekent dat er in Horst aan de Maas waarschijnlijk honderden Boeddhabeelden moeten staan. En dat enorme aantal verklaart waarschijnlijk waarom zelfs deze Horstkenner niet weet waar hij de beide Boeddhabeelden uit Horst aan de Maas moet situeren die Typisch Nederland sieren.
 
4.

Een palmboom in de voortuin: ook al zo’n oprukkend fenomeen. Jan Dirk: ‘Een palm in de tuin is een beetje vakantie in de voortuin. De palmdichtheid in Limburg is vermoedelijk het dichtst in Limburg, maar de opmars gaat rap noordwaarts.’ Ook van de palmboom uit Horst aan de Maas in Typisch Nederland vraag ik me af waar ie staat. Wilde gok: de Zegersstraat in Horst.

3.

Ik beweer het zelf al jaren en word daarin nu bevestigd door Jan Dirk: niet het voormalige klooster maar de zwarte luiercontainer met rood deksel is hét pronkstuk van de Pastoor Notermansstraat in Meterik.

2.

Loempia Lei. The one and only.

1.

Een aparte categorie van Typisch Nederland is ‘Enzo’. Jan Dirk: ‘De terloopse afkorting voor enzovoort – ook bekend als ‘& zo’ – is het vangnet waar je als ondernemer altijd op kan vertrouwen.’ Dus barst het in Nederland van de enzo’s: ‘Knippen & Zo’, ‘Brokken & Zo’, ‘Mobieltjes & Zo’ & zo. Jan Dirk: ‘Het meest origineel is wat mij betreft Tuincentrum Groenzo uit Sevenum. Die besloot enzo te integreren in het woord groen en alle uitspraakproblemen voor lief te nemen.’

Intermezzo - De kloek, de kuikens, de hond, de man, de vrouw

We zitten op een bankje in het bos, Agata en ik. Onder de weldadige schaduw van een beuk. De geur van hars. ‘Hé, kijk daar!’ Op een meter of tien van ons vandaan duikt uit het struweel ineens een kloek op. Gevolgd door een kuiken of tien. Vredig scharrelend, piepend, pikkend. Het paradijs bestaat niet maar dit komt een aardig eind in de buurt. Zelfs een schijf meloen vind ik ineens lekker.

Een man en een vrouw komen aanlopen. Met een hond. Een loslopende hond. Terwijl honden hier niet mogen loslopen. De hond hoort iets. De hond ziet iets. De hond vliegt het struweel in. De kloek vliegt op. De hond vliegt achter de kloek aan. ‘Roep die hond terug!’ Geen reactie. De hond jaagt nog steeds achter de kloek aan. ‘Roep die hond terug!’ Veren vliegen in het rond. ‘[naam hond] kom hier!’ De hond reageert niet. De hond jaagt nog steeds achter de kloek aan. Dan slaagt de man erin de hond aan te lijnen. De kloek verdwijnt in het struweel aan de ene kant van het pad. Aan de andere kant piepen de kuikens.

Even is het stil. Dan trakteren de man en de vrouw ons op een scheldkanonnade waar de honden, waarschijnlijk zelfs hun hond, geen brood van lusten. Nooit precies geweten wat flippen is, vanaf nu wel. Ze brullen. Waar we ons mee bemoeien. Dat mensen zich altijd met anderen bemoeien en dat dat alles kapot maakt. Dat dit natuur is. Maar hier mogen toch geen honden loslopen? Zij, krijsend: ‘Zo wordt onze vrijheid afgepakt!’ Hij, buiten zinnen: ‘Dit is nu precies waar Nederland aan kapotgaat!’ Langzaam verdwijnen ze uit zicht. We staan te trillen op onze benen, uit ons evenwicht gebracht door de onverholen agressie, tegen beter weten in hopend dat die is veroorzaakt door de hitte.

De kloek laat zich niet meer zien. De kuikens evenmin. Wel laten ze zich horen, luidkeels piepend. Vijf minuten verstrijken. Tien minuten verstrijken. Een kwartier verstrijkt. Dan waagt de kloek het erop. Kloekloekkend steekt ze het pad over naar haar nog steeds luidkeels piepende kuikens.

Als ook het laatste kuiken onder moeders veren is verdwenen, keert de rust terug. In het bos althans. Onze innerlijke rust is nog een hele tijd zoek.

Intermezzo – Tromme

Vier regels, 57 woorden, 177 jaar geleden geschreven. Met vaste hand, vol overtuiging. Krachtig en tegelijkertijd sierlijk.

‘Vriend Tromme, Gelieft deze orlogie mede schoon te maken en de ketting is kapot, en daer ligt een stuk van deze ketting in den zilveren kast van de orlogie. Gelieft zoo spoedig als mogelijk is aen mij weder terug te zenden, en zal U Ed. in dank voldoen. Gegroet van mij, A. Verstraeten. Wanssum 11 7bri 1845.’

Veel vragen. Weinig antwoorden, zodat het intrigerend blijft. ‘Tromme’ is Trommar. Kan niet anders. Waarom? Omdat het Horster klokkenmakersgeslacht Trommar in de volksmond ‘Tromme’ werd genoemd. Een naam die zelfs na het vertrek van de laatste Trommar bleef rondzingen: de bijnaam van Leonard Hesen (1899-1976), een latere bewoner van het huis van de Trommars nabij de huidige kruising Jacob Merlostraat – Molenstraat, was Tromme Leike. Hoe mooi wil je het hebben?

Lastiger: aan welke Trommar-telg was het briefje van Verstraeten gericht? Joannes sr. (1772-1848)? Joannes jr. (1798-1876)? Franciscus Nicolaas (1809-1894)? En in welke verhouding stonden Verstraeten en ‘vriend’ Trommar tot elkaar? Voor vrienden lijkt het toch wat te vormelijk geschreven.  Kennissen?

De vraag is verder wat Verstraeten nu eigenlijk gerepareerd en schoongemaakt wil hebben. Een horloge? Of toch een klok? Gok: klok. Of heeft een horloge ook een kast waar een stuk van een ketting in past? En heeft een klok eigenlijk wel een zilveren kast?

Ook vragen oproepend: dat ‘mede’. Heeft Verstraeten soms nog meer ter reparatie aangeboden? En hoe is dat horloge of die klok plus dat eventuele meer vanuit Wanssum in Horst gekomen? Met de postkoets? Hoe kwam het weer terug? Hoe heeft Verstraeten betaald?

Wie weet het? Niemand weet het (meer).

(Dit briefje is afkomstig uit de nalatenschap van een voormalige bewoner van de Oranjestraat. Aanvullende informatie geput uit: Loe Derix, Oud Horst in het nieuws 1 (Horst 1990) 98-99 en P.Th.R. Mestrom, ‘Uurwerken en uurwerkmakers in Horst’ in: Horster historiën 5 (Horst 1999) 81-94.)

Top 5 – Aandachttrekkers

Victor Veilig is het neefje van Benni Brems. En het broertje van de bij zijn geboorte overleden Wouter Wegberm. Victor is een sulletje. Bedoelt het goed, niets verkeerds over Victor, maar hij heeft het gewoon niet. Braafjes, swingend is anders. Een meewarige blik, dat is het maximale waar Victor op mag rekenen. Met dank aan z’n heilzame scheurpilootremmende werk wordt hij gedoogd. Meer zit er niet in voor Victor.

Sign of the times: de positie van Victor Veilig staat ernstig onder druk. Vanwege de gestage opmars van de Aandachttrekker. Die – de goeden niet te na gesproken – doorgaans plomp, aanwezig, dreigend is. Verfijnd is anders. Toonbeeld van doorgeschoten wegbermwappieïsme. Aanlengen met een scheutje tuinslangenruggegratisme zou voor één keer niet verkeerd zijn. Terugtrekkende bewegingen nog beter. Maar nu het nog niet zover is, de exclusieve Horst-sweet-Horst top 5 van Horster Aandachttrekkers. Komt ie:

5. Melatenweg, Horst

4. Peelstraat, Kronenberg

3. Wouterstraat, America

2. Monseigneur Aertsstraat, Swolgen

1. Griendtsveenseweg, America

Intermezzo – Noodopvang (2)

Heeft Ryan Palmen z’n langste tijd als burgemeester van Horst aan de Maas gehad? Die vraag rijst als vanzelf als je twee artikelen van vandaag in De Limburger naast elkaar legt. Beide artikelen gaan over de noodopvang van asielzoekers. Het eerste gaat specifiek over de tijdelijke noodopvang van asielzoekers in de Kasteelse Bossen (klik ook hier) en de opvattingen van onze burgemeester daarover. Verslaggever Leon Janssen schrijft:

‘Burgemeester Ryan Palmen stelt als voorwaarde dat daar alleen gezinnen gehuisvest worden. Hij accepteert niet dat er kansloze, alleenstaande asielzoekers naar Horst komen. Die zouden direct teruggestuurd moeten worden naar het land van herkomst zegt hij. “Ik ga niet meewerken aan het rondpompen van kansloze alleenstaande asielzoekers zoals nu in het hele land gebeurt”, aldus Palmen.’

In reactie hierop zegt woordvoerder Henk Jan Kamerbeek van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) in het tweede artikel:

‘Een burgemeester mag bepaalde groepen asielzoekers helemaal niet weigeren. Hij is zelfs strafbaar als hij ons vraagt alleen gezinnen te sturen, want dan discrimineert hij.’

Er zijn denk ik drie opties: de burgemeester wordt ontslagen wegens discriminatie, de burgemeester bindt in of het COA bindt in. De rechtlijnigheid van zowel de burgemeester als het COA kennende, lijkt de eerste optie (ontslag) me de meest waarschijnlijke.

Wat hier verder van te denken?
1. Elke asielzoeker in Nederland heeft recht op een zorgvuldige procedure.
2. De burgemeester suggereert dat hij zonder voorafgaande zorgvuldige procedure op voorhand kan bepalen of iemand een kansloze asielzoeker is.  
3. Het behoort niet tot het takenpakket van een burgemeester of een gemeente maar van het COA om te bepalen welke asielzoekers al dan niet recht hebben op een verblijf in Nederland.
4. Het uitsluiten van door de burgemeester tot ‘kansloos’ bestempelde alleenstaande asielzoekers is inderdaad discriminatie dunkt me.
5. Door zijn weigering de door hemzelf tot ‘kansloos’ bestempelde alleenstaande asielzoekers op te vangen, zadelt de burgemeester automatisch anderen op met deze verantwoordelijkheid.
6. Niet uit te sluiten valt dat de burgemeester hoopt door zijn opstelling het draagvlak voor de opvang van niet-kansloze asielzoekers (al dan niet alleenstaand) te vergroten.
7. Evenmin valt uit te sluiten dat de burgemeester door zijn opstelling juist bijdraagt aan het versterken van de negatieve beeldvorming over asielzoekers.

N.B.
De burgemeester zegt in het artikel ook: ‘We zullen op een zo humaan mogelijke manier mensen opvangen.’ Op een zo humaan mogelijke manier? Waarom niet ‘We zullen mensen goed opvangen’?

Intermezzo – Noodopvang (1)

Een zondagmorgen zoals zondagmorgens horen te zijn. Ik fiets naar de Kasteelse Bossen, naar wat tegenwoordig ‘het evenemententerrein’ heet, maar wat ik nog altijd ’t rutertrein pleeg te noemen. Twee dagen eerder heeft de gemeente Horst aan de Maas aangekondigd hier tien weken lang noodopvang te gaan verlenen voor honderdvijftig asielzoekers.

Al fotograferend spoken de blijkbaar onvermijdelijke negatieve reacties op de gemeentelijke aankondiging door mijn hoofd. Reacties als ‘Weer meer goud zoekers naar ons land’, ‘Terug met den rotzooi’, ‘Alles wordt ons afgepakt en wij maar dokken’ en ‘Nu wordt ons het recreëren afgepakt’. Mijn allergie voor zulke opmerkingen is bijzonder groot, mijn tolerantiegrens bijzonder laag. Te groot, te laag? Of niet groot genoeg, niet laag genoeg?

Hoe representatief zijn zulke reacties, vraag ik me af, daar op ‘t rutertrein. Vertegenwoordigen ze de zwijgende meerderheid? Of zijn het slechts oprispingen van de beperkte groep notoire schreeuwers die hun vertrouwen in de overheid al lang geleden zijn kwijtgeraakt?

Ben ik laf door nooit te reageren op de aperte onzin die ze vooral op Facebook uitkramen? Nee, reageren heeft geen zin. Heb ik altijd gedacht. Of het ook zo ís? ‘Door de komst van asielzoekers in het openbaar toe te juichen, maak je het anderen die daar evenmin problemen mee hebben, gemakkelijker zich te uiten’, zegt mijn zus. Zit iets in. Terwijl je denkt een roepende in de woestijn te zijn, blijkt dan misschien wel dat je in werkelijkheid behoort tot een leger van gelijkgestemden.

De notoire schreeuwers overtuigen lijkt me een utopie. Maar is het héél gek om te denken dat het goed zou zijn als de Gutmenschen zich eens wat vaker lieten horen, zodat het sentiment ten opzichte van asielzoekers mogelijk kantelt?  

Terug van ’t rutertrein lees ik thuis in de NRC van gisteren een reportage vanuit het overvolle aanmeldcentrum voor asielzoekers in Ter Apel. Citaat:

‘Aan de zijkant van de tenten hangt de geur van poep en urine – er staan acht dixi’s op nog geen vijf meter afstand van waar de mensen slapen. Wie de deur opendoet, ziet vliegen op zich afkomen. De toiletten zitten vol poep, de drollen steken bijna boven de wc-bril uit. Ook in de bosjes rondom het terrein liggen overal gebruikte luiers, slierten wc-papier en mensendrollen.’

Nog een citaat:

‘Het is de heetste dag van het jaar (…). Op een grasveld voor de poorten van het aanmeldcentrum staan grote luifeltenten. Daaronder, in de broeierige hitte, schuilen zo’n honderd mensen voor de zon. Ze liggen op dekentjes en stukken karton, omringd door lege plastic flesjes, voedselresten en ander afval.’

De notoire schreeuwers zullen in beide citaten waarschijnlijk de bevestiging lezen van hun mening dat asielzoekers behalve gelukszoekers ook rotzooi veroorzakende smeerlappen zijn. Ik lees er vooral de bevestiging in dat de toestanden in Ter Apel iets zijn waarvoor ik me kapot schaam. En de bevestiging van mijn mening dat die honderdvijftig asielzoekers liever nog vandaag dan morgen naar ’t rutertrein dienen te komen.

Intermezzo – Ondermijner

Meneer Knops met wat voor gevoel zit u hier?
‘Toch wel met een gevoel van opluchting. En ook gerechtigheid dat die stevige beschuldigingen die in mijn richting geuit zijn, kant noch wal raken.’
Is het wel een overwinning? Want de rechter heeft gezegd: de kranten mogen wel schrijven dat u bent bevoordeeld, maar niet dat u bent bevoordeeld voor tienduizenden euro’s.
‘Ja, de rechter heeft in het vonnis en de overwegingen gemeld dat er enige journalistieke vrijheid is om te stellen dat iemand wel of niet bevoordeeld zou zijn. Ik betwist dat overigens nog steeds.’
Maar ik pak het stuk er toch even bij. De rechter schrijft: ‘Uit het voorgaande volgt dat er voldoende rechtvaardiging in de feiten is te vinden voor de conclusie dat Knops is bevoordeeld. Dit geldt echter niet voor de toevoeging dat het gaat om tienduizenden euro’s.’ Kortom: de schijn van ‘Er is iets niet in de haak’, is daarmee niet weggenomen.
‘Ja. Maar je kunt al heel snel zeggen dat iemand bevoordeeld is.’
U blijft erbij: ‘Ik heb niets fout gedaan.’
‘Ja! Het vonnis is klip en klaar op de laatste pagina: het is onrechtmatig wat De Limburger en NRC gedaan hebben en daar ben ik heel blij mee. Als Dohmen voor de rest zegt dat ik bevoordeeld ben: ik wijs dat helemaal van de hand. Hij mag dat blijven herhalen, maar ik respecteer het vonnis van de rechter.’

Wie denkt dat bovenstaande dialoog afkomstig is uit de satirische koker van Lubach of De Speld, heeft het mis. Bovenstaande dialoog is een letterlijke weergave van het gesprek dat L1-presentator Jolien Linssen vorige week donderdag voerde met Raymond Knops (kijk het gesprek hier terug). Aanleiding: de uitspraak van de rechter in de zaak die het Tweede Kamerlid – tevens voormalig minister – had aangespannen tegen NRC-journalist Joep Dohmen.

De rechter oordeelde dat Dohmen niet had mogen schrijven dat Knops voor tienduizenden euro’s is bevoordeeld bij de grondverwerving voor zijn huis in Hegelsom. Maar de rechter oordeelde óók:

‘Hetgeen NRC c.s. heeft gepubliceerd – dat Knops groter mocht bouwen dan in de bestaande regels voorzien en dat de regels voor hem zijn aangepast – is dan ook feitelijk juist. NRC c.s. heeft niet onrechtmatig gehandeld door aan deze gang van zaken de kwalificatie bevoordeling te verbinden. In welke orde van grootte er voordeel is behaald is niet goed vast te stellen.’

Knops bagatelliseert, minacht, bestrijdt en ontkent dit oordeel in het gesprek met L1 in diverse toonaarden. Knops beschuldigde Dohmen in de rechtszaak van ondermijning van de rechtstaat. Zijn uitlatingen bij L1 roepen de vraag op wie van de twee nu de echte ondermijner van de rechtstaat is.

Dit stukje verscheen gisteren in iets andere vorm ook in Via Horst-Venray

Top 5 – Meterik-westse horstensiabedekkingen

Hotter dan hot vandaag. Zo hot dat de grond me te warm onder de voeten werd. De fiets op dus, om te zien of Meterik-west de hortensia ook vandaag de dag nog steeds een warm hart toedraagt. Gekkenwerk? Mwah, ik heb wel eens voor hetere vuren gestaan. Bovendien moet je het ijzer smeden als het heet is. En het dient gezegd: ik werd er warm van achter de ogen toen ik zag hoe warmpjes de Meterik-westse hortensia’s er nog altijd bij zitten. Komt ie, heet van de naald, de top 5 van Meterik-westse hortensiabedekkingen:

5.

Form follows function

4.

If I'm the seated woman with a parasol
I will be safe in my frame

3.

Hortensianissimo

2.

Samen onder moeders paraplu

1.

Fouter dan fout, daarom goeder dan goed

Intermezzo – Transparantie (6)

Precies een week geleden trok ik zes conclusies over de zaak Tegels (klik hier). Die blijven ook na de gemeenteraadsvergadering van afgelopen dinsdag staan. En wel hierom:

1. Rudy Tegels heeft het leed voor een groot deel over zichzelf afgeroepen
De voormalig wethouder had zijn relatie met een naaste medewerker niet mogen verzwijgen. Dat dat besef nog steeds niet tot hem en zijn partij is doorgedrongen (zoals de raadsvergadering duidelijk maakte), is ongelooflijk.

2. Burgemeester Ryan Palmen heeft bijgedragen aan de vergroting van het leed
De burgemeester erkende dinsdag dat hij op bepaalde punten anders had kunnen en op andere punten anders had moeten handelen. Mooi. De burgemeester verklaarde verder dat hij nog worstelt met het antwoord op de vraag of het hebben van een relatie met een naaste medewerker als een integriteitskwestie moet worden beschouwd. Dat de hoeder van de integriteit op het gemeentehuis geen antwoord heeft op deze vraag maakt hem ongeschikt voor zijn functie. Een motie van wantrouwen in plaats van een motie van treurnis (sowieso een nietszeggend instrument) zou alleen al daarom op z’n plaats zijn geweest.

3. De oppositiepartijen hadden geen eigen koers moeten varen
De signalen van integriteitsscheidingen door Rudy Tegels kwamen Imke Emons (BVNL) als eerste ter ore. Zij nam haar verantwoordelijkheid door de burgemeester in te lichten. Die ondernam vervolgens geen actie en onttrok zich daarmee aan zijn verantwoordelijkheid. Daardoor kwam de verantwoordelijkheid weer bij BVNL en het inmiddels ook op de hoogte zijnde Perspectief te liggen. Nathalie Rozendaal (Perspectief) erkende dinsdag dat nadat de burgemeester zijn verantwoordelijkheid niet had genomen, de ontstane situatie met alle fractievoorzitters had moeten worden besproken en niet uitsluitend met de fractievoorzitters van de oppositiepartijen. Mooi. Het zou de geloofwaardigheid van de oppositiepartijen aanzienlijk hebben vergroot als ze met het naar buiten brengen van de signalen van integriteitsschendingen hadden gewacht tot na de gemeenteraadsverkiezingen.

4. De vraag of de integriteit is geschonden, is nog steeds niet beantwoord
De raadsvergadering heeft niets veranderd aan mijn conclusie dat het onderzoek van Hoffmann onbruikbaar is omdat het onvolledig is. Met uitzondering van Perspectief vond geen enkele fractie die onvolledigheid en onbruikbaarheid een probleem. Onbegrijpelijk.

5. Vervolgonderzoek of nieuw onderzoek is nodig
Als ik het goed heb begrepen was Perspectief dinsdag de enige fractie die deze conclusie deelde. Vreemd dat Perspectief geen motie indiende met de eis tot vervolgonderzoek of nieuw onderzoek, hoe goed onderbouwd, weloverwogen en zakelijk Perspectief-woordvoerder Nathalie Rozendaal deze avond ook opereerde.

6. Deze zaak verdient een speciale raadsvergadering
Zo’n speciale raadsvergadering zal er vermoedelijk nooit komen, hoezeer de gang van zaken dinsdag de noodzaak van zo’n speciale vergadering ook aantoonde. Massa’s vragen zijn blijven liggen, bijvoorbeeld de vraag of het door Hoffmann aanbevolen gesprek met de medewerkster met wie Rudy Tegels een relatie kreeg ooit zal plaatsvinden. Het willens en wetens niet beantwoorden van door Perspectief gestelde vragen en het niet mogen stellen door Perspectief van verdere vragen, is vanuit democratisch oogpunt verwerpelijk. Alle partijen die dinsdag Perspectief aan de schandpaal nagelden, zouden ook eens bij zichzelf te rade moeten gaan.

*******

Ik herhaal: voor iedereen die een afgewogen oordeel over deze zaak wil vellen, zit er maar één ding op: léés het onderzoek van Hoffmann Bedrijfsrecherche (klik hier), léés de door Capra Advocaten opgestelde tijdlijn (klik hier), bekijk de raadsvergadering van vorige week dinsdag (klik hier en ga naar 52.14) en vorm pas daarna je mening.

Intermezzo – Transparantie (5)

Dinsdag sprak de gemeenteraad over de zaak Tegels (klik hier en ga naar 52.14 minuten). Twee uur lang. Ik had viif dagen nodig om er van bij te komen. Er valt een boek over te schrijven. Later misschien. Ik beperk me nu tot elf observaties plus mijn commentaar daarop. (Vanavond of morgen een stukje waarin ik nog eens terugkom op mijn eerder getrokken conclusies over de zaak Tegels.)

I
Helemaal aan het begin van de raadsvergadering maakt burgemeester Ryan Palmen bekend dat een motie van treurnis tegen hem is ingediend. Een motie van Perspectief naar aanleiding van de handelwijze van de burgemeester in de zaak Tegels.
Niet te bevatten. Hoe fout de burgemeester ook mag hebben gehandeld in de ogen van Perspectief, wat is de noodzaak om nog voordat hij zich heeft kunnen verdedigen al een motie van treurnis in te dienen?

II
Plaatsvervangend voorzitter Jos Gubbels: ‘De heer Tegels heeft de gelegenheid te baat genomen om een schriftelijke verklaring af te leveren en hij heeft mij verzocht om deze voor te lezen.’ Tegels in die verklaring: ‘Ik dank de gemeenteraad voor de uitnodiging om een verklaring af te leggen.’
Wat is dit nu weer? Hoezo heeft de gemeenteraad Rudy Tegels uitgenodigd een verklaring af te leggen? Vanavond is de gemeenteraad toch aan zet, de voormalig wethouder heeft van onderzoeksbureau Hoffmann toch ruim voldoende gelegenheid gekregen zijn visie te geven? Heeft de gemeenteraad ook andere hoofdrolspelers uitgenodigd een verklaring te geven? Waarom (niet)?

III
Rudy Tegels in zijn verklaring: ‘Zoals reeds aangegeven, was het wellicht beter geweest wanneer ik de wederzijdse gevoelens die er waren, eerder had gemeld.’
Cruciaal is hier ‘wellicht’. Anderen (de burgemeester, BVNL, Perspectief) voor rotte vis uitmaken en wat jezelf betreft niet verder komen dan ‘wellicht’.

IV
John Jenniskens, fractievoorzitter van het CDA: ‘Wellicht had Rudy Tegels zijn prille relatie vanuit het collegiale beginsel binnen het college moeten melden.’
Cruciaal is hier ‘wellicht’. Anderen (de burgemeester, het college van burgemeester en wethouders, BVNL, Perspectief) voor rotte vis uitmaken en zelf niet verder komen dan ‘wellicht’.

V
John Jenniskens, fractievoorzitter van het CDA: ‘Hoe snel is de stap gezet om iemands politieke carrière compleet kapot te maken?’
Twee dagen later wordt bekend dat Rudy Tegels lid wordt van Provinciale Staten.

VI
Bram Hendrix, fractievoorzitter van Essentie: ‘Van ons kunt u vandaag geen zware inhoudelijke bijdrage verwachten. Ik denk ook niet dat dit de avond is om nog eens precies te gaan duiden hoe het nu precies zit.’
Pardon? Waarom is hij dan überhaupt gekomen, waarom doet hij dan überhaupt mee? 

VII
Maarten Voesten, fractievoorzitter van D66-GroenLinks: ‘Partijen geven aan dat ze het rapport onvolledig vinden. Een reden hiervoor is met name dat de medewerkster wegens ziekteverlof en op advies van de bedrijfsarts niet is gehoord. Wij vinden dat we een onafhankelijk onderzoek moeten kunnen vertrouwen.’
En dat een van de hoofdrolspelers niet is gehoord en dat drie van de vier onderzoeksfases niet zijn uitgevoerd door Hoffmann doet dus niet ter zake?  

VIII
Burgemeester Ryan Palmen in reactie op de vraag of hij een werk-privérelatie en de daarmee gepaard gaande risico’s als een integriteitskwestie beschouwt: ‘Ik heb dat in eerste aanleg niet zo gezien en ik worstel nog steeds met de vraag of dat zo is. Ik weet het op het moment nog niet, maar ik heb wel begrip voor de mensen die zeggen dat het zo is. Net zoals ik begrip heb voor mensen die zeggen “Op zichzelf hoeft dat geen integriteitskwestie te zijn”.’
Huh? Ook na ruim vier maanden nog steeds worstelen met het antwoord op die vraag, terwijl al het ingewonnen deskundig advies steeds in dezelfde richting (‘Ja, het is een integriteitskwestie’) wijst?

IX
Wethouder Roy Bouten (PvdA) zegt dat er geen sprake is van een vertrouwensbreuk tussen voormalig wethouder Tegels en de overige leden van het college van burgemeester en wethouders. Wel heeft Tegels het vertrouwen geschaad, aldus Bouten. ‘Dat is echt wat anders dan het vertrouwen opzeggen.’
Opmerkelijk. Tweespalt in het college dan blijkbaar. Waarom heeft burgemeester Palmen anders goedgevonden dat Hoffmann in zijn rapport wel degelijk rept van ‘een vertrouwensbreuk tussen de heer Tegels en het college van Burgemeester en Wethouders’?

X
John Jenniskens in reactie op de bijdrage van Perspectief: ‘We hebben niet de behoefte overal inhoudelijk op in te gaan.’
Waarvoor is dit dan allemaal bedoeld? En intussen wel gewoon blijven doorgaan met het uitdelen van sneren naar vooral Perspectief.

XI
Nathalie Rozendaal (Perspectief) stelt in de tweede termijn enkele vragen en kondigt aan nog verdere vragen te hebben. De gestelde vragen worden niet beantwoord. De aangekondigde vragen mogen van de overige fracties niet worden gesteld. John Jenniskens: ‘We gaan de vragen niet behandelen, niet relevant. Niet hier vanavond en ook niet een volgende keer.’
En wel gewoon allemaal vrome woorden blijven bezigen in de trant van ‘We moeten samen verder’. Waar haal je het lef vandaan?

********

Voor iedereen die een afgewogen oordeel over deze hele zaak wil vellen, zit er maar één ding op: léés het onderzoek van Hoffmann Bedrijfsrecherche (klik hier), léés de door Capra Advocaten opgestelde tijdlijn (klik hier) en bekijk de raadsvergadering. 

Intermezzo – Transparantie (4)

In vervolg op drie eerdere stukjes (klik hier, hier en hier), in afwachting van de gemeenteraadsvergadering van morgenavond en na bestudering van een onderzoek en een tijdlijn, hierbij zes van mijn conclusies over de zaak Tegels:

1. Rudy Tegels heeft het leed voor een groot deel over zichzelf afgeroepen
Mag je tegenwoordig dan ook al niet meer verliefd worden en een relatie krijgen? Natuurlijk mag je ook tegenwoordig nog steeds verliefd worden en een relatie krijgen. Ook als wethouder, ook met een directe medewerkster. Wat niet kan, is dat je die relatie verzwijgt. En helemaal niet als er sprake is van een afhankelijkheidsrelatie. Rudy Tegels verzweeg zijn relatie. Bovendien was er sprake van een afhankelijkheidsrelatie.
Desgevraagd bracht Capra Advocaten advies uit over de ontstane situatie. Citaat uit de tijdlijn die Capra later opstelde:

‘In dit advies wordt vermeld dat een relatie op het werk privé is, maar daarnaast het belang van de werkgever kan raken. Dit laatste is zeker het geval als er (ook) sprake is van een afhankelijkheidsrelatie. In de situatie van de wethouder is daarvan sprake. De betreffende personen (en zeker de bestuurder) maken zich hiermee kwetsbaar (en mogelijk zelfs chantabel).’

Dat Tegels niet uit zichzelf tot hetzelfde inzicht kwam, is onbegrijpelijk. Nog onbegrijpelijker is dat Tegels ook na aandringen van de burgemeester om zijn partij, het gemeentebestuur en de fractievoorzitters in te lichten over zijn relatie, zijn kaken stijf op elkaar bleef houden. Het verzwijgen van zijn relatie met een directe medewerkster maakte een vertrouwensbreuk tussen de wethouder en de overige leden van het college van burgemeester en wethouders onvermijdelijk en zou je op zichzelf al als een schending van de integriteit kunnen zien. 

2. Burgemeester Ryan Palmen heeft bijgedragen aan de vergroting van het leed
Toen burgemeester Ryan Palmen op de hoogte werd gebracht van de relatie van Tegels en signalen van mogelijke integriteitsschendingen had opgevangen, had hij adequaat en kordaat moeten optreden. Om ondoorgrondelijke redenen deed hij het tegenovergestelde: de tijdlijn van Capra maakt duidelijk dat hij het zaakje veel te lang liet sudderen. Daarmee berokkende hij alle betrokkenen, inclusief zichzelf, onnodige extra schade.

3. De oppositiepartijen hadden geen eigen koers moeten varen
Nadat de fractievoorzitter van een oppositiepartij (ik gok BVNL Horst aan de Maas) signalen van integriteitsschendingen door wethouder Tegels had gekregen, stelde zij/hij de burgemeester op de hoogte van die signalen. Toen die vervolgens naliet alle fractievoorzitters bij elkaar te roepen (wat hem zeer valt aan te rekenen), werden de signalen op initiatief van de fractievoorzitter van weer een andere oppositiepartij (ik gok Perspectief) slechts gezamenlijk besproken door de vier oppositiepartijen. Dat dit niet gebeurde met de fractievoorzitters van alle partijen is een blunder, alleen al omdat de oppositiepartijen zich daarbij vatbaar maakten voor het verwijt dat ze, enkele dagen voor de verkiezingen, uit waren op politiek gewin.

4. De vraag of de integriteit is geschonden, is nog steeds niet beantwoord
De belangrijkste vraag in deze hele zaak is of Rudy Tegels de integriteit heeft geschonden. Om een antwoord op deze vraag te krijgen deed bureau Hoffmann onderzoek. Maar dat onderzoek is onvolledig: niet alles is onderzocht en Hoffmann sprak met slechts één van de twee hoofdrolspelers. Omdat de hamvraag niet is beantwoord, is het onderzoek onbruikbaar.

5. Vervolgonderzoek of nieuw onderzoek is nodig
Van de vier fases die waren voorzien voor het onderzoek van bureau Hoffmann is er slechts één uitgevoerd. Hoffmann zou opdracht kunnen krijgen ook de overige drie fases uit te voeren. Beter zou het zijn helemaal opnieuw te beginnen. Daarbij zouden de formulering van de nieuwe onderzoeksopdracht, de keuze voor de onderzoeker(s) en het toezicht op de uitvoering van het onderzoek ditmaal weggehouden dienen te worden van de burgemeester. Als hij al geen direct betrokkene in deze zaak was, is hij dat immers intussen wel geworden.
Wie in de eerste plaats gediend zou zijn met nieuw, deugdelijk onderzoek is Rudy Tegels. Mocht hieruit namelijk blijken dat de signalen van integriteitsschendingen vals zijn, dan staat niets een voortzetting van zijn politieke loopbaan in de weg.   

6. Deze zaak verdient een speciale raadsvergadering
Dat de behandeling van het rapport van bureau Hoffmann en de door Capra Advocaten opgestelde tijdlijn is geagendeerd als laatste punt van een reguliere raadsvergadering tart elke beschrijving. Deze uiterst delicate zaak waarbij grote persoonlijke belangen in het geding zijn en die nog jarenlang van invloed kan zijn op de lokale politiek, schreeuwt om een aparte raadsvergadering. Dat die vergadering, net als de behandeling van het agendapunt morgen, niet onder voorzitterschap van Ryan Palmen kan staan, lijkt me duidelijk.

Overigens lijkt me dat de directe medewerkster met wie Rudy Tegels een relatie kreeg misschien wel het grootste slachtoffer is in deze zaak.    

Intermezzo - Transparantie (3)

Dinsdag vergadert de gemeenteraad van Horst aan de Maas voor het eerst in het openbaar over de zaak Tegels. Ter bespreking liggen voor een onderzoek uitgevoerd door bureau Hoffmann en een door Capra Advocaten opgestelde tijdlijn.

Over de tijdlijn heb ik vanochtend al het een en ander geschreven (klik hier). Die bevat opmerkelijke details, maar nog niet het begin van een antwoord op de hamvraag: heeft voormalig wethouder Rudy Tegels (CDA) de integriteit geschonden? Het onderzoek van Hoffmann (lees het hier) zou dat antwoord wel moeten geven. En lijkt dat ook te doen:

‘Noch in de gesprekken, noch in de ontvangen documentatie, noch op andere wijze, kwamen feiten of omstandigheden naar voren op grond waarvan kan worden gesteld dat er sprake was van een redelijk vermoeden dat een of meer van de vermeende integriteitsschendingen daadwerkelijk hebben plaatsgevonden.’

Probleem is alleen dat het resultaat van het onderzoek van Hoffmann letterlijk en figuurlijk flinterdun is. Het telt acht bladzijden. Daarvan gaan er iets minder dan twee over de resultaten van het onderzoek.

Het onderzoek van Hoffmann zou uit vier fases bestaan. Fase 1 voorzag in het voeren van gesprekken met degenen die signalen hadden geventileerd over integriteitsschendingen door Rudy Tegels én het voeren van gesprekken met de voormalige wethouder zelf en de directe medewerkster met wie hij een relatie kreeg. In de volgende fases zou het onderzoek worden verbreed en verdiept. Maar tot die volgende onderzoeksfases is het nooit gekomen: ‘Gezien de uitkomsten van onderzoeksfase 1 werd afgesproken fase 1 af te ronden en fase 2 niet op te starten.’

Dus uitsluitend op basis van de gesprekken in fase 1 kwam Hoffmann tot de hierboven aangehaalde conclusie. Dat betekent dat Hoffmann heeft afgezien van het voeren van gesprekken met andere vertegenwoordigers en medewerkers van de gemeente (voorzien voor fase 2) en het doen van ‘informatief onderzoek, administratief onderzoek en forensisch digitaal onderzoek’ (eveneens fase 2).

Er zit nog een ander addertje onder het gras: ‘Hierbij moet wel worden opgemerkt dat onze onderzoekers door omstandigheden geen gesprek hebben kunnen voeren met de medewerkster.’ Hoe kan Hoffmann in godsnaam tot bovenstaande verregaande conclusie komen als het helemaal niet heeft gesproken met een van de twee hoofdrolspelers?

Mijn conclusie: Hoffmann trekt een veel te grote broek aan met zijn conclusie dat er geen aanwijzingen zijn voor integriteitsschendingen. Veel logischer zou een slotsom zijn geweest in de trant van: ‘Zo lang geen breder en diepgaander onderzoek is uitgevoerd en zo lang niet is gesproken met de medewerkster en andere betrokkenen geniet Tegels het voordeel van de twijfel.’

Interessante vraag is overigens nog wie op het idee kwam om ‘fase 2 niet op te starten’: Hoffmann of burgemeester Ryan Palmen? Hopelijk brengt de raadsvergadering van dinsdag het antwoord.

Morgen meer ...

Intermezzo - Transparantie (2)

Sinds vrijdagavond staat de tijdlijn online die Capra Advocaten in opdracht van de gemeente heeft opgesteld over de zaak Tegels (de Horster CDA-wethouder die zijn relatie met een ondergeschikte verzweeg en over wie signalen van integriteitsschendingen waren geventileerd; zie ook hier). Die tijdlijn (lees ‘m hier) begint op 27 februari als iemand bij de gemeentesecretaris een melding doet over grensoverschrijdend gedrag van ‘een wethouder’ en eindigt op 13 juni als Capra de definitieve versie naar de gemeente stuurt.

Dat de tijdlijn – negentien A4-tjes – nu openbaar is, valt toe te juichen in het kader van de transparantie. Minder transparant is dat de tijdlijn is geanonimiseerd. Daardoor is de tijdlijn volkomen onleesbaar. De vraag is ook waarom de tijdlijn in zijn geheel is geanonimiseerd. Wat is er op tegen om partijen, gemeenteraadsleden en bestuurders gewoon bij naam te noemen? Bovendien is voor de goede verstaander toch wel duidelijk dat bijvoorbeeld met ‘partij D’ de VVD wordt bedoeld en met ‘collega-wethouder A’ Han Geurts.

De tijdlijn maakt een aantal dingen duidelijk. Bijvoorbeeld dat er grote vraagtekens kunnen worden gezet bij de doortastendheid van het optreden van burgemeester Ryan Palmen in deze zaak. Zo is het onbegrijpelijk dat de burgemeester zich ruim twee weken lang aan het lijntje laat houden door wethouder Tegels en dat hij de overige wethouders en fractievoorzitters pas informeert over wat er speelt als hij echt niet meer anders kan. Onbegrijpelijk is ook dat de burgemeester de onderzoeksopdracht aan bureau Hoffmann in zijn eentje lijkt te hebben geformuleerd, zonder daar bijvoorbeeld de fractievoorzitters in te kennen. Sowieso is het vreemd dat hij pas nadat al twee onderzoeksopdrachten zijn verstrekt tot het inzicht komt dat het wel eens verstandiger zou kunnen zijn ‘het opdrachtgeverschap van de onderzoeken elders (zijn idee: bij de Gouverneur) te beleggen’.

Een van de andere zaken die de tijdlijn duidelijk maakt, is dat wethouder Tegels e-mails direct na lezing verwijderde ‘omdat hij dat een fijne manier van werken vond’. Tegels mag dat dan een fijne manier van werken vinden, voor een openbaar bestuurder is het vooral een ongehoorde manier van werken.

De tijdlijn brengt ook aan het licht dat ‘fractievoorzitter A’ (ik gok Imke Emons) en ‘fractievoorzitter B’ (ik gok Thijs Lenssen) besloten in eerste instantie alleen met de fractievoorzitters van de oppositiepartijen bij elkaar te komen toen hen de contouren van de zaak Tegels duidelijk waren geworden. Wat mij betreft een blunder van de eerste orde: ze hadden moeten beseffen dat dit de indruk zou wekken dat ze politieke munt uit deze zaak probeerden te slaan.

De tijdlijn bevat ook allerlei onbegrijpelijks. Wat dacht u hier bijvoorbeeld van?

‘Collega-wethouder C ontving van een partijgenoot om 17:24u een appbericht met het verzoek de partijgenoot te bellen. Tijdens dit gesprek gaf de partijgenoot aan signalen te hebben gekregen van een derde om in de mailboxen van de andere wethouders te kijken naar relevante mails voor de wethouder c.q. fractie F, deze uit te printen en aan de wethouder te geven. Collega-wethouder C heeft de partijgenoot gezegd dat het niets met deze informatie kon en dat de partijgenoot dit moest melden aan Hoffmann. Partijgenoot gaf aan deze informatie vertrouwelijk te hebben gekregen en niets te mogen delen. Collega-wethouder C heeft deze informatie in verband met het lopende onderzoek van Hoffmann gedeeld met de burgemeester.’

Zo zou ik nog wel even kunnen doorgaan over de tijdlijn. Maar wat de tijdlijn ook allemaal inzichtelijk maakt, in elk geval niet waar het uiteindelijk allemaal om draait: de vraag of Rudy Tegels al dan niet integer heeft gehandeld.

Vanavond meer (klik hier) ...