Intermezzo – Gemeenteraadsvergadering

Kijk ze daar liggen, de feiten en de verbeterslag, naast de anterieure overeenkomst, rijkelijk voorzien van complimenten. Dat is hartstikke link. De open inloopfunctie was trouwens het gevolg van een betere rolneming, waardoor ook de rode contour wordt geborgd. Kortom, de raadsvergadering van de gemeente Horst aan de Maas van 9 september 2025 was exploratiever dan ooit.

Intermezzo – Burgerberaad

Gesteggel, vingerwijzen, jij-bakken, elkaar vliegen afvangen: het was weer gezelligheid troef tijdens de gemeenteraadsvergadering vorige week dinsdag in Horst aan de Maas. Zoals zo vaak ging het niet over inhoudelijke zaken. Nee, de dames en heren lagen met elkaar overhoop over de regeltjes, de vergaderprocedures. Hoogoplopende verontwaardiging om niets. Beschamend.

Twee dagen later organiseerde Leef, een nieuwe lokale politieke partij die is voortgekomen uit D66-GroenLinks en PvdA, een bijeenkomst over burgerberaden. Kort gezegd is een burgerberaad een vrij nieuwe aanvulling op de democratie. Daarbij gaat een gelote groep van honderd à honderdvijftig burgers, die een afspiegeling vormt van de samenleving, met elkaar en met experts in gesprek over een heet hangijzer. Dit leidt tot een zwaarwegend advies, waar de politiek maar moeilijk omheen kan. In diverse buitenlanden zijn er al goede ervaringen mee opgedaan. In Nederland waren er de afgelopen vier jaar 53 burgerberaden op provinciaal, regionaal en gemeentelijk niveau.

Vogels van divers politiek pluimage waren afgekomen op de bijeenkomst van Leef. Vol verve counterde Annet Goltstein van Bureau Burgerberaad kritische vragen over onder meer representativiteit, opzet, begeleiding en opdracht van het burgerberaad.

Gaan burgerberaden de wereldwijde politieke crisis oplossen? In elk geval niet op korte termijn vrees ik. Maar blind voortmodderen op de huidige weg biedt ook weinig soelaas.

Ik kreeg de indruk dat de meerderheid van de aanwezigen voldoende vertrouwen heeft in het burgerberaad om het een kans te geven. Dat geldt ook voor mij. Met één kanttekening. Op lokaal niveau is de gemeenteraad opdrachtgever van een burgerberaad. Als de gemeenteraad niet met een zeer ruime meerderheid akkoord gaat met het inzetten van het burgerberaad als instrument, lijkt het me al bij voorbaat tot mislukken gedoemd. Tegenstanders hebben dan namelijk een vrijbrief om alles wat het burgerberaad aangaat te kritiseren.

Maar ook als de gemeenteraad wel (vrijwel) unaniem akkoord gaat met de inzet van een burgerberaad is succes niet op voorhand gegarandeerd: als de raad de uitkomsten van een burgerberaad gaat aanvechten, zijn we nog veel verder weg dan we nu al zijn, althans in Horst aan de Maas. Daar staat dan weer tegenover dat een burgerberaad een uitgelezen kans is om aan te tonen dat ook de Horster gemeenteraad in staat is tot volwassen besluitvorming, waarbij het in elk geval niet de regeltjes en procedures zijn die tot gekrakeel leiden.

(Dit stukje verscheen deze week ook in Via Horst-Venray)

Intermezzo – Kleefsedijk (17)

Na een proces van bijna twintig jaar maakte het gemeentebestuur van Horst aan de Maas in juli bekend de milieuvergunning voor een varkensbedrijf aan de Kleefsedijk in Sevenum in te willen trekken. Maar daarmee is het dossier Kleefsedijk 9 nog niet gesloten. Dinsdag kwam het tijdens de gemeenteraadsvergadering weer eens aan de orde. Een vertegenwoordiger van Werkgroep Kleefsedijk sprak de gemeenteraad toe. En de gemeenteraad zelf behandelde Raadsinformatiebrief (RIB) 92 en RIB 92A, die allebei over dit dossier gaan.

Acht kanttekeningen bij het verhandelde:

1. Met Raadsinformatiebrief 92 (van 22 juli) is iets vreemds aan de hand: die brief was openbaar, Horst-sweet-Horst citeerde er zelfs uit (klik hier), maar is niet langer openbaar: ‘De pagina die u zoekt is voor u niet beschikbaar.’ Rara, hoe kan dit?

2. Gelukkig heb ik RIB 92 destijds wel opgeslagen. Het college van burgemeester en wethouders heeft het in RIB 92 enkele malen over ‘het onderzoek’ dat het heeft verricht naar de gang van zaken in het dossier Kleefsedijk. Een onderzoek bestaat normaliter uit probleemanalyse, onderzoeksplan, uitvoering, resultaten, conclusies en rapportage. Maar het lijkt erop dat wat het college ‘het onderzoek’ noemt, een (ook al niet openbaar) feitenrelaas is. Wat iets heel anders is dan een onderzoek.

3. De Werkgroep Kleefsedijk kwam ook tot de conclusie dat de gemeente geen onderzoek heeft gedaan. Ellis Holthuijsen: ‘Er komt een truc, belazerij boven water… Maar er wordt niet uitgezocht hoe dit kon gebeuren. De desbetreffende mensen zijn niet eens ondervraagd. Er is eigenlijk geen onderzoek geweest vanuit de gemeente! Wat houdt iemand een volgende keer dan tegen? Het komt boven water, maar het mag gewoon! Het wordt niet echt onderzocht en het heeft geen gevolgen. Als burgers zijn wij zo vogelvrij! Worden er mensen beschermd? Mensen die op de achtergrond werken? Of misschien ook wel weer op de voorgrond na de verkiezingen?’

4. De Werkgroep Kleefsedijk stipte verder nog eens luid en duidelijk aan dat een groot aantal vragen nog steeds niet is beantwoord. Ze beklaagde zich ook over de gemeente die een Woo-verzoek van de Werkgroep dwarsboomt, en over de moeite die het kostte om in te spreken tijdens deze vergadering. Luister hier (ga naar 1.16.00) de hele bijdrage van de Werkgroep terug.

5. De inspreekster namens Werkgroep Kleefsedijk: ‘Als gemeente ben je op deze manier weinig betrouwbaar. Met zo’n raadsel van Horst. Dit moeten jullie als gemeenteraad niet goed vinden en zeker niet willen!’ Maar de gemeenteraad leek het juist wel goed te vinden en te willen. Behalve Ton Wismans (Perspectief) en Peter Lalieu (VVD) deed niemand zijn mond open.

6. Peter Lalieu: ‘Er is hier minimaal sprake van prutswerk, een gemeente, en zeker een gemeentebestuur, onwaardig. Een diepgaander onderzoek hoe een en ander is gelopen, had wat ons betreft gemogen.’ Niemand die hem steunde in deze opvatting.

7. Ton Wismans (Perspectief): ‘Waarom worden er geen gespreksverslagen gemaakt?’ Gemeentesecretaris Henk Mensink: ‘We hebben een aantal gesprekken gehad met de Werkgroep Kleefsedijk. We hebben de afspraak gemaakt dat er geen verslag werd gemaakt. (…) Er is niemand die tegen mij heeft gezegd “Ik mis een letterlijk verslag of een verslag op hoofdpunten”.’ Nathalie Rozendaal (Hart voor Horst aan de Maas): ‘De gemaakte afspraken zijn wel gewoon op schrift gesteld, neem ik aan?’ Lang antwoord van Henk Mensink dat neerkomt op ‘Nee’. Ton Wismans: ‘In een professionele organisatie dien je gewoon vast te leggen wat je met elkaar hebt afgesproken.’  

8. Peter Lalieu: ‘Misschien zou nog eens de oud-wethouder gebeld kunnen worden om te vragen hoe het toen gegaan is.’ Verantwoordelijk wethouder Robert Martens (D66-GroenLinks): ‘Als u de oud-wethouder Leon Litjens bedoelt: met hem heb ik gebeld. Maar daar is niks concreets uitgekomen.’ Leon Litjens? Doelde Peter Lalieu dan niet op oud-wethouder Rudy Tegels? Leon Litjens speelde als wethouder toch geen rol in dit dossier?

Gisteren was trouwens een cruciale dag in dit dossier. Gisteren sprak de gemeente namelijk met de adviseur van de varkenshouder die een aanvraag voor een nieuwe milieuvergunning voor Kleefsedijk 9 heeft ingediend. Afhankelijk van de uitkomsten van dat gesprek besluit het college binnenkort of het de bestaande milieuvergunning al dan niet zal intrekken.

Intermezzo – De terugkeer van Leon Litjens

Don Leon ist wieder da! Nou ja, mits de leden van CDA-afdeling Horst aan de Maas op 28 augustus instemmen met zijn lijsttrekkerschap bij de gemeenteraadsverkiezingen volgend jaar. Maar dat zit wel snor.

Horst-sweet-Horst verheugt zich op de terugkeer van de man die tussen 2007 en 2013 wethouder was in Horst aan de Maas. Zelden verlegen zitten om een mening, nooit een onorthodoxe oplossing schuwen, altijd eenvoudig uit de tent te lokken, nooit te beroerd om gepassioneerd tegengas te geven: een ideale voedingsbodem voor talloze Horst-sweet-Horst-stukjes over de soms ondoorgrondelijke wegen van Leon Litjens. Hopelijk kunnen we de draad vanaf volgend jaar weer oppakken. Maar waarom eigenlijk wachten tot die tijd?

Het CDA noemt hem nu ‘een bewezen daadkrachtige leider in het openbaar bestuur’. Mijn beeld is eerder dat van een uiterst ambitieuze wethouder. Om Horst aan de Maas ‘op de kaart te zetten’ was hij tot alles bereid, zeker als hij daarmee het (agrarisch) ondernemersbelang kon dienen. Zo wist hij het omstreden Nieuw Gemengd Bedrijf, de grootste megastal van Nederland, er ongegeneerd doorheen te jassen. (Inmiddels is besloten tot sloop van de varkensstallen.) Nog zo’n hot item tijdens zijn wethouderschap was de Floriade. Het miljoenenverlies praatte hij steevast goed door te wijzen op ‘de spin-off-effecten’. (Heten die effecten niet vooral Greenport, verdozing en arbeidsmigranten?) Wat nu het Rode Kruisplein is, moest het Quartier Latin van Horst worden, vol kunstwinkels, galerieën en ateliers. (Kijk wat ervan is geworden.)

Na zijn vertrek als wethouder bleef Don Leon onnadrukkelijk nadrukkelijk aanwezig in Horst aan de Maas, op de achtergrond meedenkend, adviserend, sturend. Zo dook zijn naam onlangs op in het hoofdpijndossier Kleefsedijk.

‘Het gaat er om wat de klant vind [sic] en niet de bestuurlijke waarheid’, zei hij ooit in een Twitterfittie met Hans Gilissen, toen burgemeester van Venray. Benieuwd of hij nog steeds achter die in mijn ogen laakbare opvatting voor een overheidsbestuurder staat.

Is het dan louter kommer en kwel? Nee. Mede dankzij Leon Litjens staan er weer moelbaere in de Moelbaerenbos. En nooit zal ik vergeten hoe hij in 2008 terugkwam op zijn mening dat gebouw Mooren in Horst tegen de vlakte moest. De argumenten van tegenstanders van sloop hadden hem overtuigd. Respect! De politiek is gebaat bij politici die erkennen op een dwaalspoor te zitten. In dat kader blijft het wel jammer dat hij niet wilde deelnemen aan een paneldiscussie over de Limburgse bestuurscultuur, drie jaar geleden in OJC Niks…

Intermezzo – Megastal Kleefsedijk (15)

Gemeenteraadsvergadering afgelopen dinsdag. Aan de orde kwam ook weer de aanvraag om een leegstaand varkensbedrijf aan de Kleefsedijk in Sevenum om te toveren in een megastal (klik hier en ga naar 47.00). Dit terwijl de gemeenteraad in 2018 unaniem uitsprak dat dit juist moest worden voorkomen. Hoe het kan dat die aanvraag toch in behandeling is genomen is vooralsnog een raadsel (ik schreef er onlangs hier en hier over).

Om onopgehelderde reden voerde ditmaal niet Eric Beurskens (Essentie) het woord namens het college van burgemeester en wethouders maar Robert Martens (D66-GroenLinks). Hij zei onder meer dit:

‘Dat er hier fouten zijn gemaakt, staat als een paal boven water. Daar is geen discussie over, anders stonden we hier niet. Volgens mij is er iets goed misgegaan in 2021. Dat er hier een fout is gemaakt staat als een paal boven water. We zijn aan het achterhalen wat er nu precies is misgegaan. Het heldere verhaal hebben we zelf ook nog niet. Het staat als een paal boven water dat er hier heel rare dingen zijn gebeurd, wat niet gebruikelijk is bij een gemeente en wat absoluut niet transparant is.’

Best krachtig. Maar wat ook als een paal boven water staat, is dat de wethouder vijf keer er zei. Hij had ook wij kunnen zeggen. Dan had het waarschijnlijk ongeveer zo geklonken:

‘Dat wij hier fouten hebben gemaakt, staat als een paal boven water. Daar is geen discussie over, anders stonden we hier niet. Volgens mij hebben wij iets goed fout gedaan in 2021. Dat wij hier een fout hebben gemaakt staat als een paal boven water. We zijn aan het achterhalen wat wij nu precies fout hebben gedaan. Het heldere verhaal hebben we zelf ook nog niet. Het staat als een paal boven water dat wij heel rare dingen hebben gedaan, wat niet gebruikelijk is bij een gemeente en wat absoluut niet transparant is.’

Oneindig veel krachtiger, staat als een paal boven water.

Hoe gaat het nu verder? Robert Martens:

‘We zijn advies aan het inwinnen bij onze advocaat om te kijken wat de juridische positie van de gemeente is en hoe we de omwonenden van de Kleefsedijk kunnen gaan helpen. Die mensen zitten in elk geval al vanaf 2021 maar ook daarvoor al in een situatie die niet gewenst is en waar we eigenlijk van vinden dat we er iets aan moeten doen.’

Uitkomst: uiterlijk 1 juli komt er een gesprek met de omwonenden en meteen daarna wordt de gemeenteraad geïnformeerd.

Intermezzo – Gemeenteraad

het kan dus toch

de gemeenteraadsleden
van Horst aan de Maas
die

kalm
rustig
sereen
bedaard
vreedzaam
onbewogen

jij-bakken nalatend
oor voor elkaar hebbend
argumenten uitwisselend
niet uit de heup schietend
wederzijds respect betonend
laatdunkendheid achterwege latend

met elkaar discussiëren

in dit geval
over de motie
vreemd aan
de orde
van de dag
getiteld
zienswijze op ontwerp
provinciale
omgevingsvisie
povi

(de motie
werd
verworpen)

Intermezzo – Megastal Kleefsedijk (14)

Aan de Kleefsedijk 9 in Sevenum ligt een verouderd varkensbedrijf waar al jaren geen varkens meer worden gehouden. In 2018 nam de gemeenteraad unaniem een besluit om uitbreiding of nieuwbouw van dat bedrijf te voorkomen. En nu dreigt er toch een nieuw varkensbedrijf te komen. ‘Something is rotten in the state of Denmark.’ Zo besloot ik vorige week het stukje (klik hier) over de commotie over de mogelijke vernieuwing van het varkensbedrijf. ‘Maar wat is dan precies rotten in the state of Denmark?’, vroegen enkele mensen me. Goeie vraag, die niet zo eenvoudig te beantwoorden is omdat er behoorlijk wat mist – al dan niet bewust gecreëerd – hangt rond deze zaak. Eerst maar eens wat ik zie als de relevante feiten:

Kleefsedijk 9

13 maart 2018
- de gemeenteraad van Horst aan de Maas neemt unaniem een motie aan die uitbreiding van het varkensbedrijf aan de Kleefsedijk 9 moet voorkomen

12 oktober 2020
- burgemeester en wethouders maken bekend een aanvraag te hebben ontvangen voor de intrekking van de omgevingsvergunning voor Kleefsedijk 9

11 februari 2021
- burgemeester en wethouders maken bekend de omgevingsvergunning voor Kleefsedijk 6 te hebben ingetrokken
- burgemeester en wethouders besluiten de omgevingsvergunning voor Kleefsedijk 9 niet in te trekken, maar maken dit niet bekend

4 april 2024
- burgemeester en wethouders maken bekend een aanvraag te hebben ontvangen voor een omgevingsvergunning voor uitbreiding van de varkenshouderij op Kleefsedijk 9

25 juni 2024
- de Werkgroep Kleefsedijk ontdekt dat burgemeester en wethouders op 11 februari 2021 niet de omgevingsvergunning voor Kleefsedijk 9 hebben ingetrokken (zoals aangevraagd) maar de omgevingsvergunning voor Kleefsedijk 6 (waarvoor helemaal geen aanvraag tot intrekking was ingediend)
- de Werkgroep Kleefsedijk ontdekt dat burgemeester en wethouders daarnaast op 11 februari 2021 het niet openbaar gemaakte besluit hebben genomen om de omgevingsvergunning voor Kleefsedijk 9 niet in te trekken

26 juni 2024
- de Werkgroep Kleefsedijk maakt telefonisch en via whatsapp bezwaar tegen de gang van zaken

20 mei 2025
Naar aanleiding van een brief aan de gemeenteraad van de Werkgroep Kleefsedijk verklaart verantwoordelijk wethouder Eric Beurskens (Essentie) onder meer:
- ‘Er is een fout gemaakt. Er is een intrekkingsverzoek gekomen. Dat is blijkbaar geweigerd. Daar is ook een brief van uitgegaan. Alleen is daarin het verkeerde huisnummer vermeld. Dus een niet bestaande vergunning is geweigerd om in te trekken.’
- ‘Het intrekkingsverzoek is gedaan en wordt hersteld. Want de weigering die we hadden moeten doen, dus de weigering van dat intrekkingsverzoek, is niet gepubliceerd op dat moment. Dat had wel moeten gebeuren. Dus dat is alsnog gebeurd. Het is dus opnieuw gepubliceerd. Dat betekent dat mensen gewoon tegen dat besluit in bezwaar kunnen gaan.’
- ‘Een van de dingen die hier heel vreemd aan zijn: er zou een collegebesluit moeten zijn genomen, alleen hebben wij dat in eerste instantie niet kunnen vinden.’
- ‘De Werkgroep Kleefsedijk wist vanaf medio vorig jaar dat dit speelde. Eigenlijk hadden ze binnen zes weken daarna moeten reageren.’

Kleefsedijk 6

Tot zover de feiten. Mijn conclusies:
- burgemeester en wethouders hebben minimaal twee – in de woorden van Eric Beurskens – fouten gemaakt:
1. ze hebben een omgevingsvergunning (namelijk voor Kleefsedijk 6) ingetrokken waarvoor helemaal geen aanvraag tot intrekking was ingediend;
2. ze hebben een verzoek om intrekking van de omgevingsvergunning voor Kleefsedijk 9 geweigerd maar hebben nagelaten die weigering te publiceren;
- Eric Beurskens zegt ten onrechte dat over het geweigerde intrekkingsverzoek een brief is uitgegaan
- Eric Beurskens zegt ten onrechte dat in het geweigerde intrekkingsverzoek een verkeerd huisnummer is vermeld
- de weigering van het intrekkingsverzoek is, anders dan Eric Beurskens zegt, tot op heden niet alsnog gepubliceerd

Hoe nu een en ander te interpreteren? Ik ben geen complotdenker en het kan zijn dat ik dingen over het hoofd zie of verkeerd zie, maar in dit geval is het toch wel héél erg lastig om niet te denken dat burgemeester en wethouders met hun besluiten van 11 februari 2021 de Werkgroep Kleefsedijk en de gemeenteraad zand in de ogen hebben willen strooien en om niet te denken dat burgemeester en wethouders mist hebben willen creëren. Hoe dan? Door bewust te besluiten de niet bestaande omgevingsvergunning voor Kleefsedijk 6 in te trekken en te publiceren en door tegelijkertijd te besluiten de aanvraag voor intrekking van de omgevingsvergunning voor Kleefsedijk 9 te weigeren, maar die weigering bewust niet te publiceren, er daarbij op speculerend dat de Werkgroep Kleefsedijk én de gemeenteraad de zogenaamde verwisseling van huisnummers niet zouden opmerken.

Intermezzo – Megastal Kleefsedijk (13)

Jarenlang was een varkensbedrijf aan de Kleefsedijk 9 in Sevenum een heet hangijzer. Buurtbewoners, verenigd in de Werkgroep Kleefsedijk, streden twaalf (!) jaar, van 2006 tot 2018, tegen de uitbreiding van het bedrijf. Het pleit leek beslecht toen de gemeenteraad op 13 maart 2018 een motie aannam die de uitbreiding moest voorkomen. ‘Uitbreiding Kleefsedijk uitgesloten’, kopte De Limburger de volgende dag. Ik noemde dat toen (klik hier) een ‘typisch gevalletje vooruitlopen op de feiten’. De aankondiging, in oktober 2020, dat de milieuvergunning van Kleefsedijk 9 zou worden ingetrokken, leek erop te wijzen dat mijn inschatting onjuist was. Maar vijf jaar later is het ineens niet meer uitgesloten dat ik alsnog gelijk krijg.

Wat is het geval? Op 11 februari 2021 trok het college van burgemeester en wethouders niet zoals aangekondigd de milieuvergunning van Kleefsedijk 9 in, maar die van Kleefsedijk 6, waarvoor helemaal geen milieuvergunning bestaat of bestond. Hierdoor zou het varkensbedrijf aan de Kleefsedijk 9 alsnog kunnen uitbreiden. ‘Verschrijving, een 9 met een 6 verwisseld’, zou je kunnen denken. Maar dat is niet het geval, aldus de Werkgroep Kleefsedijk. Die zegt namelijk een geheim collegebesluit van 11 februari 2021 te bezitten waaruit blijkt dat het college de milieuvergunning voor Kleefsedijk 9 bewust niet heeft ingetrokken.  

In antwoord op vragen van Ton Wismans (Perspectief) verklaarde verantwoordelijk wethouder Eric Beurskens (Essentie) vorige week tijdens de gemeenteraadsvergadering (klik hier en ga naar 56.00): ‘Ja, er is een fout gemaakt. We zijn nog steeds aan het onderzoeken wat hier precies is gebeurd.’ Wanneer dat onderzoek is afgerond kon de wethouder niet zeggen. Héél urgent leek hij het niet te vinden. Wat raar is, omdat er wel meer is waar je vraagtekens bij kunt zetten. Beurskens: ‘Een van de dingen die hier heel vreemd aan zijn: er zou een collegebesluit moeten zijn genomen, alleen hebben wij dat in eerste instantie niet kunnen vinden.’ De zoektocht wordt vervolgd, aldus de wethouder. Wat daarbij niet helpt is dat geen van de betrokkenen nog bij de gemeente werkt.

Voor de Werkgroep Kleefsedijk is het wel duidelijk: ‘Wij zijn als belanghebbende buurt bewust belazerd. (…) We worden zoveel mogelijk aan het lijntje gehouden en door ambtenaren bepraat en belemmerd en buitenspel gezet.’

‘Something is rotten in the state of Denmark’, zou Shakespeare zeggen.

Intermezzo – Top 10 stekelige opmerkingen en dialogen tijdens de gemeenteraadsvergadering

Begaan met onze gemeente? Jazeker! Ook begaan met elkaar? Mwah. De vonken spatten er weer eens vanaf dinsdag tijdens de raadsvergadering van de gemeente Horst aan de Maas (klik hier en ga naar 1.26.48). Komt ie, de exclusieve Horst-sweet-Horst top 10 van stekelige opmerkingen en dialogen tijdens de gemeenteraadsvergadering van 13 mei 2025, gerangschikt in oplopende mate van stekeligheid (waarbij zeker de nummers 1 en 2 vallen te kwalificeren als grensoverschrijdende stekeligheden):

10
Bert Vrieling: 'Jullie hadden eerst vragen kunnen stellen en er daarna eventueel een motie van kunnen maken.'
Hilde Spreeuwenberg: 'Voor een partij die zegt dat ze groen is, vind ik dat opmerkelijk.'

9
John Jenniskens: 'Ik vraag me af of uw betoog hier thuishoort.'
Nathalie Rozendaal: 'Ik maak mijn betoog af.'

8
Imke Emons: 'Dat lijkt me heel vreemd.'
Kay Thijssen: 'Dat betwist ik.'

7
Bram Hendrix: 'Dat vind ik apart. Heeft u zich wel verdiept? Waar was u die avond?'

6
Imke Emons: 'We hebben al genoeg tijd verloren.'
Nathalie Rozendaal: 'Ik vind het wel heel erg ver gaan dat u dat verloren tijd noemt.' 
Imke Emons: 'Ik ga daar verder niet op reageren.'

5
Imke Emons: 'Ik hoor van alles en ik hoor eigenlijk helemaal niks.'

4
Stef van Loo: 'U zegt dat het niet zorgvuldig gebeurt. Ik vind dat heel kwalijk.'
Imke Emons: 'Ik denk dat u de motie niet goed heeft gelezen of er misschien geen tijd voor heeft gehad.'

3
Bram Hendrix: 'Waar gaat dit over? Hoe ziet u de wereld? Ik vind deze motie niet sympathiek, niet uitvoerbaar, niks toevoegen.'
Rob Driessen: 'Het is totaal onzin wat u hier schetst.'

2
Imke Emons: 'Ik vind dat een bijzondere vraag.'
John Jenniskens: 'Op wat er wordt gevraagd geeft u geen antwoord.'
Imke Emons: 'Ja, u kunt nu wel zo gaan reageren met uw gebaren.'
John Jenniskens: 'Ik heb vaker bij u dat u volgens mij pas begint te luisteren als u zelf begint te praten.'  
Imke Emons: 'Ik vind de manier waarop u mij aanspreekt echt niet oké.'

1
Eduard Maas: 'Mooi bordje hebt u gemaakt. U kunt het ook bewaren. Dan kunt u misschien als eenling met de optocht meedoen in 2026.'
Ton Wismans: 'Deze bordjes worden gemaakt bij Onze Loods. De medewerkers zijn er supertrots op dat zij deze bordjes hebben mogen maken.'  

Intermezzo – Zandweggetje weg (2)

Ruim een maand geleden maakte de gemeente Horst aan de Maas bekend dat ze een eeuwenoud zandweggetje op het Melders Veld wil verkopen aan Eurotree Horst Beheer BV.

‘Het erfgoed van Horst aan de Maas gaat in de verkoop’, concludeerde Ger Hermans daarna in een stukje dat ik aan de voorgenomen verkoop wijdde (klik hier). Iemand vroeg het gemeentebestuur om dat voornemen te motiveren (klik hier) en het bestuur van LGOG Kring Ter Horst drong aan op een zorgvuldige omgang met landschapserfgoed (klik hier).

De gemeenteraadsfractie van Perspectief stelde er schriftelijke vragen over (klik hier). Die werden afgelopen dinsdag beantwoord door wethouder Eric Beurskens (klik hier en ga naar 1.39.40). Hij verzekerde dat de angst dat het weggetje zou verdwijnen, ongegrond is:

‘Er zijn voorwaarden gesteld, denk bijvoorbeeld aan openbaarheid en instandhouding van de weg. De gemeente heeft geen dringende reden om dit perceel in eigendom te houden. De verkoop betekent minder onderhoudslasten. Voor de afspraken tot behoud van het pad en instandhouding van de weg hebben we het eigendom niet nodig. Eigendom en behoud van cultureel erfgoed staan los van elkaar.’

Klinkt goed. Wat dan weer te denken geeft, is dat de erfgoeddeskundige van de gemeente niet enthousiast was. Beurskens: ‘Haar conclusie was: liefst niet verkopen, maar in elk geval de erfgoedwaarde borgen voor de toekomst.’

Wat eveneens te denken geeft, is dat er blijkbaar plannen bestaan om de wandelroute die over de zandweg loopt, te verleggen. Beurskens: ‘Landschap Horst aan de Maas, dat voor ons het beheer van dergelijke routes doet, heeft aangegeven het wandelpad zonder extra kosten te willen omleggen.’ Maar waarom zou je het pad willen verleggen als het openbaar blijft?

Op de vraag waarom Eurotree de weg in eigendom wil hebben, antwoordde Beurskens: ‘De weg ligt precies tussen twee percelen van de ondernemer. We kunnen ons voorstellen dat hij de toegankelijkheid van de weg geborgd wil zien.’ Maar die toegankelijkheid is bij een openbare weg toch sowieso geborgd?

Gaat Eurotree de weg inderdaad kopen? Beurskens: ‘De mogelijke koper beraadt zich of hij de koop wil doorzetten nu die kwalitatieve verplichtingen worden aangezegd.’ Dat roept de (niet beantwoorde) vraag op of die kwalitatieve verplichtingen er al vanaf het begin waren. Of werden ze pas geëist nadat van diverse zijden was gewezen op de erfgoedwaarde van de zandweg?

Intermezzo – Zandweggetje weg (1)

Mensen eigenen zich van alles en nog wat toe. Denk aan dieren, bossen, rivieren, zeeën, bergen, oerwouden, de ruimte. Deze entiteiten hebben met elkaar gemeen dat ze onmondig zijn. Dat betekent dat er altijd óver hen wordt gepraat, nooit mét hen. Gelukkig is er een trend gaande om ook hen een stem te geven, in de vorm van mensen die hen vertegenwoordigen. De Noordzee is een voorbeeld van zo’n entiteit die inmiddels een stem heeft.

Ik moest hieraan denken toen ik afgelopen week met Ger Hermans over een zandweggetje liep in zijn woonplaats Melderslo. Een zandweggetje over het Melders Veld, een eeuwenoud complex van aaneengesloten akkers. Het lijkt een zandweggetje van niks: voor het grootste deel kaarsrecht, niet romantisch, niet omzoomd door bomen. In wezen doet het alleen wat een weg wordt geacht te doen, namelijk je van hier naar daar brengen, in dit geval van de Lottumseweg naar de Denenweg (en vice versa). Maar dit onopvallende zandweggetje draagt een geschiedenis met zich mee die op z’n minst twee eeuwen teruggaat. Het was de levensader die afgelegen boerderijen verbond met de wereld, aanvankelijk vooral met Horst en later, toen Melderslo zich vanaf het begin van de twintigste eeuw ontwikkelde tot een dorp met een kerk en een school, ook met Melderslo. Vandaag de dag is het zandweggetje vooral onderdeel van een veel gelopen wandelroute.

Deze uitsnede geeft de situatie ter plekke rond 1840 weer. Linksboven de huidige Lottumseweg, rechtsonder de huidige Denenweg. Daartussen het groen gearceerde zandweggetje.

We zijn hier omdat de eigenaar, de gemeente Horst aan de Maas, het zandweggetje wil verkopen aan de eigenaar van de aangrenzende percelen – waardoor historisch erfgoed in commerciële handen komt en het voortbestaan ervan twijfelachtig wordt. Dat stemt Ger Hermans, bestuurslid van LGOG (Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap) Kring Ter Horst, verdrietig. ‘Dit is niet zomaar een lap grond. Het is een tastbare herinnering aan ons verleden, het weerspiegelt de ziel van dat verleden. Het verdwijnen van het weggetje zou een gat slaan in ons gemeenschappelijk erfgoed. Het zegt iets over onze voorouders, hun noeste arbeid, hun verbondenheid met het land. Als we oude wegen en paden verliezen, verliezen we een stukje van onszelf.’

In een week waarin ook al bedreigingen opdoemden voor de toekomst van de Kasteelse Bossen en kasteel Ooijen, komt het mogelijke verdwijnen van het weggetje extra hard aan bij Ger. ‘Het erfgoed van Horst aan de Maas gaat in de verkoop’, sombert hij.

Bezwaar indienen tegen het gemeentelijk voornemen om het zandweggetje te verkopen, is alleen mogelijk voor belanghebbenden. Zijn niet alle inwoners van Horst aan de Maas belanghebbenden? Of moeten we soms lijdzaam toezien hoe erfgoed verdwijnt? Is het onmondige zandweggetje zelf trouwens niet de allergrootste belanghebbende? Wordt het niet tijd dat ook ogenschijnlijk onbetekenende historische relicten een stem krijgen die opkomt voor hun belangen?

N.B. 1 Dit stukje verscheen vandaag in ingedikte vorm ook in Via Horst-Venray

N.B. 2 Ger Hermans maakte gisteren tijdens de raadsavond gebruik van het burgerpodium om de gemeenteraad te wijzen op het belang van een zorgvuldige omgang met historische infrastructuur. Bekijk en beluister zijn betoog hier (ga naar 2.03.10). Let overigens ook op de waarschuwing van burgemeester Ryan Palmen aan het adres van Ger Hermans nog voordat die ook maar een woord heeft gesproken. Een warm welkom klinkt bepaald anders.

Intermezzo – Maasresort Kasteel Ooijen (2)

Gisteravond op de agenda van de Horster gemeenteraad: de toekomst van kasteel Ooijen en omgeving. Zoals zondag al geschreven (klik hier) wil een ondernemer van het huidige Recreatiepark Kasteel Ooijen een vakantiepark maken met onder meer honderden recreatiewoningen en een jachthaven. Dit moet over een jaar opengaan onder de naam Maasresort Kasteel Ooijen.

De gemeenteraad toonde zich overwegend vol lof over de ondernemingszin en volharding van de initiatiefnemer. De kritiek van een deel van de raad had vooral betrekking op de voorgenomen bouw van een poortgebouw en twee torens van bijna twintig meter, pal voor het eeuwenoude kasteel. Essentie, Hart voor Horst aan de Maas, Perspectief en de VVD hekelden het feit dat het college van burgemeester en wethouders een negatief advies van de onafhankelijke Commissie Ruimtelijke Kwaliteit over het poortgebouw en de torens naast zich neer had gelegd, net als verontruste en verontwaardigde brieven van erfgoeddeskundigen. Ton Wismans (Perspectief): ‘Het kasteel verdwijnt zo in een soort themapark.’

BVNL, CDA, D66-GroenLinks, Doen en de PvdA waren aanzienlijk milder voor het college. Imke Emons (BVNL): ‘Er wordt niet aan het rijksmonument gezeten.’ Jan Wijnen (PvdA): ‘Het kasteelgevoel is er nu toch al niet te vinden. Ook wij hebben het beeld dat de ondernemer heel veel waarde hecht aan wat er nog staat.’ Maarten Voesten (D66-GroenLinks) volstond met de constatering dat het poortgebouw en de torens ‘op het randje van wenselijkheid zitten’.

En de verantwoordelijke wethouder, Robert Martens (D66-GroenLinks)? Die vergeleek het met De Efteling: ‘Bij aankomst rijd je daar tegen een poortgebouw aan. Dat is de eyecatcher. Dat wil deze initiatiefnemer hier ook. Omdat hij dit zo belangrijk vindt, zijn we op dit punt afgeweken van het advies van de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit.’ Nathalie Rozendaal (Hart voor Horst aan de Maas): ‘Begrijp ik het dan goed dat wat de initiatiefnemer wil uitstijgt boven het belang van het erfgoed?’ Robert Martens: ‘Ja.’

Uiteindelijk stemden alleen Hart voor Horst aan de Maas en Perspectief tegen het plan. Slotspreker Hilde Spreeuwenberg (Perspectief) zette de puntjes op de i:

‘Ik vind het een bijzondere gewaarwording hoe hier over erfgoed wordt gesproken. Dat sommige partijen zeggen “We hopen dat er naar het advies van de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit, het LGOG en de Bond Heemschut wordt geluisterd, maar we stemmen wel vol vertrouwen in”. Jullie hebben de wethouder gehoord: hij vergelijkt een rijksmonument in onze gemeente met De Efteling, een vergelijking van erfgoed met een pretpark. Dat een meerderheid hier in de raad daar genoegen mee neemt, vind ik zeer ernstig.’

Geen speld tussen te krijgen. De zachte krachten leggen het weer eens af tegen het grote geld. Tijd om Henriëtte Roland Holst-van der Schalk er maar weer eens in te gooien: ‘De zachte krachten zullen zeker winnen in ’t eind.’ Laten we ons daar aan vasthouden.

Intermezzo – Schuifplaatje

Zo nu en dan vraagt iedereen zich wel eens af waar ze op dat gemeentehuis van ons toch mee bezig zijn. Welnu, wethouder Eric Beurskens (Essentie) lichtte gisteravond tijdens de gemeenteraadsvergadering een tipje van de sluier op: schuifplaatjes maken!

Luister (klik hier en ga naar 2.13.37) of lees mee: ‘We moeten een schuifplaatje gaan maken op grond van alle gegevensomstandigheden in de Omgevingswet. Nu hebben we bijvoorbeeld geen vrije pachtgrond meer. Als je straks dus schuifplaatjes wil hebben, wil je ook agrariërs helpen om van a naar b te kunnen schuiven. Dat betekent dat we op dit moment onze grondpositie echt willen versterken, zowel voor woningbouw als voor dit soort schuifplaatjes. We moeten echt schuifplaatjes gaan maken voor de herstructurering van ons totale buitengebied.’

Zing mee:

Ge-meeeente-huis!
Ge-meeeente-huis!
Ge-meeeente-huis!

– het is al begonnen hoor, ik zou wel een beetje opschieten –
 
Laat je speelgoed staan
schuif gezellig mee
In het gemeentehuis
In het gemeentehuis

Intermezzo – Kasteelse Bossen

Soms vraag je je af waarom dingen zo moeilijk worden gemaakt. Neem nu de Kasteelse Bossen in Horst. Volgens de gemeente zijn daar ‘uitdagingen die om aandacht vragen’. En dus moest er een gebiedsprogramma komen. En dus gaf de gemeente Jan Jenneskens opdracht dat gebiedsprogramma op te stellen. Met als doel: ‘Gezamenlijk met stakeholders het gebied Kasteelpark ter Horst meer in balans brengen waardoor er een verbetering van sociale veiligheid, versterking van de groene kwaliteiten van het gebied en bevordering van de biodiversiteit ontstaat.’

Jan Jenneskens scheidde uiteindelijk een vier pagina’s tellend Gebiedsprogramma en een zes pagina’s tellend Uitvoeringsprogramma op (overigens zonder die te ondertekenen). Scherpe, duidelijke keuzes maakt hij daarin niet, er hangt eerder een geur van vlees noch vis omheen. Vreemd genoeg deed Jenneskens daarna op 20 februari in De Limburger in een interview met Eric Seuren wel allerlei ferme, kristalheldere uitspraken over de toekomst van de Kasteelse Bossen. Citaat:

‘Volgens Jenneskens moet het document voor balans zorgen in het bos- en parkgebied. Een plek waar mensen komen voor rust, groen en ontmoeten en niet voor groeiend toerisme met nieuwe initiatieven of evenementen. Van kasteelpark weer terug naar de Kasteelse Bossen. “De nieuwe uitbreiding van Mind Mystery past op basis van dit document niet, een box op de kasteelruïne of een uitbreiding van sportterreinen evenmin. En drie horecazaken in het gebied zijn echt genoeg”, somt Jenneskens op.’

Morgen bespreekt de gemeenteraad de toekomst van de Kasteelse Bossen aan de hand van het Gebiedsprogramma en het Uitvoeringsprogramma. Maar waarom moeilijk doen als het ook makkelijk kan? Neem niet die beide programma’s maar de uitspraken van Jan Jenneskens in De Limburger als uitgangspunt voor de bespreking. Zal je zien dat de voltallige gemeenteraad zich achter die uitspraken schaart. Ga vervolgens akkoord met de voorgestelde aanstelling van een gebiedsmanager die aan de slag gaat met de meest dringende zaken (denk onder meer aan aanpak verkeersproblemen, beheer strandbad, verlichting, toezicht, terugkeer afvalbakken). Beloof ten slotte plechtig om minimaal de komende tien jaar met je begerige vingers van de Kasteelse Bossen af te blijven. Bossen zijn bedoeld om bossen te zijn. Laat dat vooral zo blijven.

(En inderdaad: verban die naam Kasteelpark Horst nu eindelijk eens naar de eeuwige jachtvelden. Zoals Horst-sweet-Horst ruim vijftien jaar geleden al schreef (klik hier): ‘Er was een bos. Iemand (een hoteleigenaar) noemt dat park. Omdat hij het park noemt, gaan wij het ook park noemen. Vreemd.’)

Intermezzo – Maasresort Kasteel Ooijen (1)

Nu ligt het er nog wat vervallen bij, maar over een jaar moet Recreatiepark Kasteel Ooijen zijn herschapen in een eldorado met onder veel meer 90 luxe, 75 minder luxe en 30 drijvende recreatiewoningen, een jachthaven met aanlegplaatsen voor 123 boten, een drijvend restaurant, een paardenhal, allerlei torens, een bestaand kampeerterrein dat wordt uitgebreid en een nieuw kampeerterrein met 25 standplaatsen.

Dinsdag dient de gemeenteraad van Horst aan de Maas akkoord te gaan met wat Maasresort Kasteel Ooijen gaat heten. De gemeenteraad een beetje kennende gaat dat ook gebeuren. Wat niet wegneemt dat je de nodige vraagtekens kan zetten bij deze ontwikkeling. Hoe wenselijk is bijvoorbeeld zo’n grootschalige recreatieve voorziening in een gebied dat juist de afgelopen jaren is omgetoverd in een landschappelijk pareltje met hoogst bijzondere flora en fauna? Wat doet dit met de rust en stilte ter plekke? Zet deze ontwikkeling bij gebleken succes de deur niet open naar verdere expansie? Waarom die nep-historische façade-architectuur die de illusie van een havendorpje moet gaan wekken? Hoe kan het college van burgemeester en wethouders akkoord gaan met dit plan terwijl het zelf erkent dat ‘de ervaring leert dat de overlast op de dorpen op [sic] de omgeving zeker enorm negatief is’?

Misschien wel het meest onbegrijpelijk is dat het gemeentebestuur de onafhankelijke Commissie Ruimtelijke Kwaliteit (CRK) en haar eigen ambtenaren op het gebied van erfgoed en stedenbouw zo onbarmhartig in hun hemd zet. Wat is het geval? Het plan voorziet in een poortgebouw met een toren van 18,5 meter hoog en een vrijstaande toren, eveneens 18,5 meter hoog, op enkele meters van kasteel Ooijen, een rijksmonument. De Commissie Ruimtelijke Kwaliteit en de betrokken ambtenaren hebben zich tegen dit onderdeel van het plan gekeerd. De overwegingen van de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit vallen niet te achterhalen omdat ze niet openbaar zijn. Het enige dat het burgemeester en wethouders erover kwijt willen: ‘Het advies van de CRK is bijna volledig overgenomen behoudens het poortgebouw en de vrijstaande toren.’ Vermoedelijk was de Commissie net als de ambtenaren bang voor ‘aantasting van de beeldkwaliteit, de uitstraling en de beleving van het monument’. Burgemeester en wethouders hebben het negatieve advies van de commissie en de ambtenaren vervolgens terzijde geschoven. Waarom? Het college: ‘De initiatiefnemer wilde graag de toren omdat dit naar zijn mening paste bij de recreatieve functie van het park. Het is een bestuurlijke afweging geweest.’ Met andere woorden: de wil van de initiatiefnemer is wet.

En passant heeft het college de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit ook nog eens buitenspel gezet als het gaat om toekomstige ontwikkelingen op Maasresort Kasteel Ooijen.

Opnieuw dreigt historisch erfgoed het onderspit te delven. Ons gebouwd verleden staat sowieso al niet zo hoog in aanzien op het gemeentehuis. Maar met de draai om de oren die de gemeente kreeg over haar omgang met de ruïne van kasteel Huys ter Horst nog vers in het geheugen, had je in dit geval toch anders mogen verwachten. Een nieuwe oorwassing lijkt aannemelijk: de gemeente heeft de wettelijke taak om rijksmonumenten te beschermen. 

Lieve gemeenteraad, laat dinsdag je tanden zien, volg het advies van de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit en de betrokken ambtenaren wat betreft het poortgebouw en de torens, en maak het buitenspel zetten van de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit wat betreft toekomstige ontwikkelingen ongedaan.