Intermezzo – Berg Semsi, Mies Bouwman en Kronenberg

Zondag 5 januari 2014. Een stralende, kraakheldere wintermorgen. Ik bevind me in Kronenberg (‘Monte Corona’). Meer speciaal: ik bevind me bij de Kamps Koël, de thuishaven van Hengelaarsvereniging De Peelvissers. Aanleiding voor mijn aanwezigheid is de windwatermolen die kort daarvoor is geplaatst op de oever van een van de drie visvijvers ter plekke. Vanuit alle standen fotografeer ik de molen.

En dan ineens verslapt mijn aandacht voor de molen. Want daar is ie! Ik heb ‘m gevonden! Eindelijk, na meer dan veertig jaar: de berg Semsi. De magische berg Semsi. Míjn berg Semsi. Niet dat ik ooit bewust naar ’m op zoek ben geweest, maar meer dan veertig jaar lang heeft ie ergens in m’n onderbewuste gezweefd. En nu, op zes, zeven kilometer van huis, sta ik plotseling oog in oog met ’m.


Wat is er de afgelopen week niet allemaal gezegd en geschreven over Mies Bouwman? Wat ik in al die beschouwingen heb gemist, was de berg Semsi. Natuurlijk, ook voor mij was Mies Bouwman de vrouw van Een van de acht. Maar nog veel meer was Mies Bouwman voor mij de vrouw van de berg Semsi.

Als vijf-, zes-, zevenjarige heb ik de ‘voorvertelplaat’ grijsgedraaid op de pick-up. De gouden bal wekt na al die jaren geen enkele herinnering. Berg Semsi des te meer. Dit is wat me ervan is bijgebleven: er was eens een groep mensen die zo nu en dan werd bedreigd door een bende rovers. Was er weer gevaar ophanden, dan zochten die mensen hun toevlucht in een berg. De berg Semsi. Op het commando ‘Berg Semsi, open u’ gingen de deuren van de berg open en traden de mensen de berg binnen. Op het commando ‘Berg Semsi, sluit u’ gingen de deuren van de berg dicht en vanaf dat moment waren de mensen veilig voor hun belagers.

Dit gegeven zette mijn kinderfantasie in werking. Ik vormde me een beeld van hoe de berg Semsi eruitzag, van hoe de deuren van de berg zich openden, van hoe die deuren zich telkens nog net op tijd sloten om de roversbende de toegang tot de berg te beletten. Hoewel het een voorvertelplaat was, zag ik de vertwijfeling op de gezichten van de rovers, voelde ik de opluchting bij de mensen die weer eens op het nippertje aan een wisse dood waren ontsnapt, proefde ik het gevoel van geborgenheid dat op dat moment geheerst moet hebben in het binnenste van de berg Semsi.

Dat beeld, en ook wat dat allemaal bij me opriep, sluimerde tientallen jaren lang. Aan de oppervlakte kwam het nooit. Tot zondag 5 januari 2014.

Mijn berg Semsi, dit is ie, hoe lullig ie ook mag ogen:

Intermezzo – Opgewonden standje

Donderdag 22 februari 2018, 15.22 uur, Witveldweg te Horst (klik op pijl om filmpje te starten):

Top 5 – Foto’s op Grenspost O aan de Sint-Jorisweg

Hoewel die vorige week beloofde top 5 van Hegelsomse Grensposten (klik hier) in mijn hoofd al nagenoeg vorm heeft gekregen, wacht ik even met publicatie ervan. Ik wil namelijk eerst nog een paar Grensposten (acht kunstwerken in de vorm van een letter, geplaatst in een krans rondom Hegelsom) in een apart stukje bespreken. Anders zou ik ze gewoonweg tekort doen.

Om te beginnen vandaag de O. Het lijkt er warempel op of de initiatiefnemers van de Grensposten bij het zoeken naar een vorm voor de letters rekening hebben gehouden met mijn bijzondere voorliefdes. Ik denk daarbij met name aan de E, bij station Horst-Sevenum, die moet uitgroeien tot een vrijplaats voor graffitispuiters en ook aan de O, die wordt gevormd door de zestien bladen van een windmolentje. Herhaaldelijk heb ik hier al mijn liefde beleden voor de vierbladige Bosman-windwatermolen, maar die liefde geldt natuurlijk evenzeer de Amerikaanse windmotor of roosmolen. Want dat is de soortnaam van de molen die sinds een dikke week de westelijke oever van de Molenbeek aan de Sint-Jorisweg opsiert.

Een dorp in beweging luidt de titel van dit kunstwerk. Uit de toelichting: ‘Een windmolen staat voor nieuw opgewekte energie die we kunnen gebruiken om iets nieuws te realiseren. Nieuwe energie die in- of omgezet gaat worden voor nieuwe dynamiek.’

De zestien bladen van de molen bevatten in totaal 31 foto’s van het leven in Hegelsom in het heden en (vooral) verleden. Ze zijn na een oproep daartoe ingezonden door dorpsbewoners. De foto’s laten zich het beste bekijken bij, naar schatting, windkracht 4 of 5. Bij minder wind draait het molentje amper en zul je op de kop en op je zij moeten gaan staan om de foto’s goed tot je te kunnen nemen. Bij meer wind flitsen de foto’s in een razend tempo aan je voorbij – vermoed ik, ik heb de proef nog niet op de som kunnen nemen.

Genoeg gebazeld, tijd voor de Horst-sweet-Horst top 5 van foto’s op Grenspost O aan de Sint-Jorisweg. Met excuses voor de krakkemikkige foto’s, maar het kon niet anders. En omdat de foto’s geen bijschriften hebben, heb ik ze zelf maar verzonnen. Komt-ie:

5.

Zandkastelen bouwen op de Diekerhei.

4.

Toelichting overbodig. Nostalgie pur.

3.

Je moet waarschijnlijk Hegelsommer zijn om te weten wat dit is of betekent. Ik ben geen Hegelsommer.

2.

Potje kaarten in de buitenlucht op een heerlijke zomeravond.

1.

De vuile was buiten hangen.

Intermezzo – Windwatermolen

Meteen nadat ik in 1991 De plezierfactor – Nut en genot van het boekenschrift van Felix Eijgenraam uit had,

ben ik zelf begonnen met een boekenschrift: een schrift waarin ik van elk gelezen boek de titelgegevens noteer. Bovendien ken ik aan elk boek een waardering toe, oplopend van 1 (helemaal niks) tot 5 (geweldig). Gisteren heb ik het eerste boek van 2015 en het 1029e sinds 1991 ingeschreven: Kleine filosofie van het rijtjeshuis van Pieter Hoexum (waardering: 2).

1029 boeken sinds 1991, dat is gemiddeld 43 boeken per jaar. Minder dan één per week, veel te weinig natuurlijk. Die 24 jaar overziend is het vooral de fluctuatie in het aantal gelezen boeken die opvalt. Na het nooit meer overtroffen aantal van 78 in 1991 zat ik drie jaar later op minder dan de helft (38). Dieptepunten waren 2004 en 2005 met slechts 27 gelezen boeken. Wat me dan weer deugd doet is dat ik na de schamele 28 van 2010 de stijgende lijn te pakken heb: van 36 (2011) via 37 (2012) en 43 (2013) naar 64 in het afgelopen jaar. Qua aantal bladzijden overtrof ik in 2014 zelfs 1991: 11.998 om 10.156.

De beste roman die ik afgelopen jaar las? Boven is het stil van Gerbrand Bakker. Eerste zin: ‘Ik heb vader naar boven gedaan.’ Dan weet je dus dat het met de rest van de zinnen ook wel goed zit. Prachtige, sobere stijl, trefzekere observaties en, hoewel er welbeschouwd niet zo heel veel gebeurt, een van elke bladzijde afdruipende onderhuidse spanning – of misschien is geladenheid een beter woord. Dieren (ezels, schapen, koeien, een bonte kraai) spelen een belangrijke bijrol. Een kleinere bijrol is weggelegd voor een windwatermolentje. Bakker introduceert het op bladzijde 13:

‘Het is een prachtig rank molentje, het heeft iets Amerikaans.’ Hoort u het behalve van mij (klik hier) ook eens van een ander. Nooit geweten trouwens dat een Bosmanmannetje de molens jaarlijks kwam (komt?) nakijken. Of bega ik hier de fout van fictie een feit te maken? Met andere woorden: is die jaarlijkse controlebeurt niet gestoeld op de werkelijkheid?

Wat in elk geval niet op de werkelijkheid is gestoeld, is het octrooinummer dat Bakker vermeldt: 40832. Octrooinummer 40832 is volgens het Octrooicentrum Nederland op 15 juni 1937 verleend aan een ‘inrichting ter beveiliging van draadomroepnetten, door middel van veiligheden of relais met behulp van extra energiebronnen’. Wat dan wel het octrooinummer van de Bosman-windwatermolen is? 42037 (‘windmolen voor het aandrijven van een waterpomp’). Zie bijvoorbeeld de ijzeren staart van de molen in het Blakterbeekpark in Sevenum:    

Veel duidelijker is het nummer herkenbaar op het molentje aan de Blakterdijk in Kronenberg.

Dat Bakker zich heeft vergist in het nummer is overigens niet zo vreemd. Op de molen aan de Witveldweg viel het nummer in 2008 slechts met de grootst mogelijke moeite te identificeren:

Dit weekend lukte het helemaal niet meer,

wat er op lijkt te wijzen dat het Bosmanmannetje zich ook aan de Witveldweg al jaren niet meer heeft vertoond.

Overigens moet voorgaand geneuzel uiteraard niet worden geïnterpreteerd als een poging afbreuk te doen aan de grootsheid van de molen, van het Bosmanmannetje of van de roman.

Intermezzo – Grensposten

In Hegelsom gebeuren sinds enkele jaren mooie dingen. Denk aan Pimp ow ei, Geef jij Hegelsom een nieuw gezicht? en Haegelsum Binnenste Boete, stuk voor stuk initiatieven waaraan Horst-sweet-Horst aandacht heeft geschonken (klik hier, hier en hier). Ook mooi, maar hier onbesproken gebleven: Hegga Begga, Hegga groen, de Hegga vlinder, het Haegelsums Bledje, de Hegelsomse kerstwandeling en een set Hegelsomse ansichtkaarten. Allemaal ontsproten aan Tuutetrek, een stichting die de leefbaarheid en saamhorigheid in het dorp wil vergroten.  

Een nieuw project van Tuutetrek belooft al het voorgaande in de schaduw te stellen. Grensposten heet het. De contouren daarvan kwamen al eerder naar buiten, deze week werd in het Haegelsums Bledje en op het weblog Hegga Metamorfosa (klik hier) volledige openheid van zaken gegeven. Wat Grensposten inhoudt? In de woorden van de initiatiefnemers: ‘Acht kunstwerken, die samen het woord Hegelsom vormen. Zij staan aan acht toegangswegen naar ons dorp. Deze kunstwerken geven aan dat je in Hegelsom bent. Zo krijgt Hegelsom “letterlijk” een nieuw gezicht.’ Het ligt in de bedoeling dat de Hegelsommers zelf behulpzaam zijn bij de totstandkoming van de kunstwerken. Hoewel ik, zoals vaker gezegd, zo langzamerhand mijn bekomst heb van publieksparticipatieve kunstwerken, wil ik in dit geval toch een uitzondering maken. Bekijk de plannen en je kunt niet anders dan onder de indruk raken van de veelzijdigheid, de creativiteit, de kwaliteit en het enthousiasme die eruit spreken.

Drie voorbeelden ter illustratie, om te beginnen de H: gepositioneerd op een met klimop begroeide betonnen H van 3,5 meter krijgt de haan – Hegelsom heeft maar één echte Haan – weer iets van zijn oorspronkelijke fierheid terug.

Een van de twee E’s krijgt een plaats krijgt in de buurt van het station en moet een telkens van aanzien veranderend graffitikunstwerk worden. Spreekt mij uiteraard bijzonder aan, geïntrigeerd als ik ben door graffiti en geïrriteerd als ik ben over het gebrek daaraan in Horst aan de Maas.

De O speelt, onbedoeld naar ik aanneem, in op een andere voorliefde van Horst-sweet-Horst: windwatermolens. Aan de Sint-Jorisweg zal een windwatermolen verrijzen die symbool staat voor de nieuw opgewekte Hegelsomse energie. Op de bladen van de molen zullen personen worden vereeuwigd.

De politiek heeft Tuutetrek inmiddels ook omarmd. Zo reisde gedeputeerde Ger Koopmans onlangs af naar Hegelsom met een zak geld voor Grensposten. Afgaand op de weerslag daarvan in de (sociale) media werd dat één grote CDA-happening. Het bontst van allemaal maakte gemeenteraadslid Alex Janssen het (klik hier): ‘Als Doener in Passie, heb ik hedenmiddag genoten als een trotse Hegelsommer. Het voelt fijn om als CDA raadslid en als eerste woordvoerder leefbaarheid mee te mogen helpen om ons dorp nog meer smoel te geven.’ Ik neem graag van Alex aan dat-ie een Doener in Passie is en zich de poten onder het lijf uitrent voor zíjn Hegelsom. Laat ’m daar vooral mee doorgaan. Maar laat ’m de eer voor Tuutetrek doen toekomen aan de organisatie die die eer toekomt: Tuutetrek. En laat ’m Tuutetrek alsjeblieft niet misbruiken voor partijpolitieke propaganda. 

Klein mysterie 514 – Windwatermolen (4)

Mag ik u voorstellen, de nieuwste Horster windwatermolen:

U vindt dit wonder der techniek dat gratie en functionaliteit in zich verenigt op de oever van visvijver Camps Koël aan de Schorfvenweg in Kronenberg. Ben er gisteren speciaal voor op m’n fiets geklommen.

Op 18 april van dit jaar twittert wethouder Ger van Rensch: ‘Met visclub Sevenum overleg over raadselachtige waterpeilschommeling. Peil is niet te peilen. Wellicht dan toch vissen “daar bij die molen”?’ Op dat moment is dat ‘daar bij die molen’ nog minstens even raadselachtig als de waterpeilschommeling, althans voor mij. Dat verandert als het gemeentebestuur op 1 augustus bekendmaakt dat een omgevingsvergunning is aangevraagd voor het plaatsen van een windwatermolen bij de visvijver aan de Schorfvenweg. De definitieve bevestiging dat deze molen de oplossing moet brengen voor de jarenlange wateroverlast volgt in Hallo Horst aan de Maas van 15 augustus. Voorzitter Frans Beckers van HSV De Peelvissers in Hallo: ‘De molen moet er begin november staan, dan komt namelijk het water weer omhoog. Als de molen er niet staat, hebben we weer een jaar verloren. Hopelijk zijn de problemen hierdoor opgelost en komen leden die gestopt zijn weer terug bij ons om te vissen.’ (klik op de pijl om het filmpje te starten)

Of begin november is gehaald, weet ik niet, maar de molen staat, zo kon ik gisteren dus constateren. Wat ik verder constateerde, was dat de vissteigers niet meer onder water staan, waaruit ik de verheugende conclusie trek dat de molen doet waarvoor ie is ingehuurd – ik had eerlijk gezegd niet anders verwacht.

Wat ik ten slotte constateerde, was dat het hier een spiksplinternieuwe molen betreft. En dat viel me dan toch weer een beetje tegen. Niet dat ik HSV De Peelvissers de nieuwe molen misgun, integendeel, maar ik had gehoopt de eertijds in Heierhoeve staande windwatermolen (klik hier) bij de visvijver aan te treffen. Niet dus. Waardoor het mysterie van de verdwenen windwatermolen van Heierhoeve vooralsnog intact blijft.

Intussen doet zich het opmerkelijke feit voor dat drie van de vijf mij bekende in werking zijnde windwatermolens in de gemeente Horst aan de Maas in Kronenberg staan. Behalve het nieuwe exemplaar bij de visvijver zijn dat een molen aan de Blaktdijk

en een vanaf de doorgaande weg moeilijk waarneembare molen in het gebied tussen Meerweg en Peelstraat.

Rara hoe kan dat?

Waar de twee andere nog in werking zijnde Horster windwatermolens staan? Dat zou u als trouw lezer van Horst-sweet-Horst moeten weten, dus dat zeg ik lekker niet. 

Klein mysterie 390 – Windwatermolen (3)

Ruim twee jaar geleden redden Stichting Groengroep en Stichting Knopen Lopen uit Sevenum een Heierhoevense windwatermolen van een wisse dood door het ding op te kopen en het naar het Blakterbeekpark te verplaatsen.

Ik prees beide Sevenumse stichtingen destijds de hemel in voor deze heldendaad. Tegelijkertijd maakte ik me ook zorgen om een tweede windwatermolen in Heierhoeve, op nog geen tweehonderd meter afstand van de naar Sevenum verhuisde molen: ‘Zou deze tweede molen niet worden bedreigd door het oprukkende geweld? Ik kan het me nauwelijks voorstellen. Er zullen toch wel mensen, verenigingen, stichtingen, musea of gemeentebesturen zijn die het lot van deze molen ter harte gaat en actie ondernemen? Het zal toch niet zo zijn dat ik me er zelf sterk voor moet gaan maken?’

Deze vragen werden dit weekend plotseling weer actueel toen ik een e-mail ontving van iemand die op zoek is naar een oude windwatermolen. Hij had mijn blog over het mogelijk bedreigde exemplaar in Heierhoeve gelezen, was ter plekke poolshoogte gaan nemen, maar had na lang zoeken niets kunnen vinden wat ook maar op een windwatermolen lijkt.

De tweede molen dus eveneens verdwenen? Daar zou ik dan zelf mede debet aan zijn, want ik moet eerlijk bekennen dat de Heierhoevense windwatermolen de afgelopen twee jaar enigszins uit mijn blikveld was geraakt. Dit voorjaar was ik nog wel in het gebied geweest en had ik de molen inderdaad niet gezien. Ik was er ook niet speciaal naar op zoek geweest. Achteraf bekeken had ik toen natuurlijk al aan de bel moeten trekken. Tenzij …, tenzij de e-mailer ondanks z’n lange zoektocht de plank missloeg en de windwatermolen toch nog gewoon in volle glorie te bewonderen viel.

Welbeschouwd zat er weinig anders op dan me in eigen persoon naar het gebied te begeven. Dus trotseerde ik zaterdag de snerpende kou en begaf me per ongemotoriseerde tweewieler naar Heierhoeve. Op de Berkter Hei gearriveerd was me in één oogopslag duidelijk dat mijn e-mailer geen enkel verwijt te maken viel. Wat twee jaar geleden nog een akker- en weilandgebied was, is verworden tot een kale vlakte die ligt te wachten op de gouden tijden die door intussen van het toneel verdwenen politici waren beloofd, maar er nooit zullen komen. Van die misplaatste ambities is dus ook de tweede Heierhoevense windwatermolen het slachtoffer geworden.

Rest de vraag wat er is gebeurd met dit wonder der techniek dat gratie en functionaliteit in zich verenigt. Iemand enig idee?

Klein mysterie 246 – TG-KL (3)

In de brief van de coördinator afdeling Veiligheid & Handhaving van de gemeente Horst aan de Maas over het ontbreken van een omgevingsvergunning voor de TG-KL heet het: ‘Gelet op het algemeen belang dat gediend is met handhaving, hebben wij, indien sprake is van overtreding van een wettelijk voorschrift, een beginselplicht handhavend op te treden.’ Zo is het maar net. Ordnung muss sein. Als er regels zijn, moet je ze ook handhaven, anders krijg je alleen maar gedonder. Stel je toch eens voor wat er zou gebeuren als iedereen zomaar zonder omgevingsvergunning een kunstobject in z’n voortuin zou zetten! De ramp zou niet te overzien zijn! Hulde aan het Team Veiligheid en Handhaving dat zijn verantwoordelijkheid neemt en dit welig tierend onkruid met wortel en tak uitroeit!

Maar wie a zegt, dient ook b te zeggen. Dus nu a.u.b. ook flink doorpakken. Heeft die kruisweg, bijna tegenover de TG-KL, eigenlijk wel een omgevingsvergunning? En hoe zit het met al die dazenvangers, windwatermolens, Stokterwegtekeningen, Victor Veiligs, thuisverkoopstalletjes en Sevenumse corpussen met blauwe dan wel gele lendendoek?

Voldoen die wél aan alle voorschriften? Werk aan de winkel voor het Team Veiligheid en Handhaving dunkt me! En als het Team Veiligheid en Handhaving toch bezig is, laat het dan vooral ook eens kijken naar de vele jachthutten die Horst aan de Maas rijk is.

Als kunstobjecten vergunningplichtig zijn, zijn jachthutten het in het kwadraat, zou ik denken. Wie er vanuit gaat dat een gedisciplineerd volkje als het jagersgilde z’n zaakjes wel op orde heeft, wil ik aanraden eens rond te struinen op jachthutten.nl. Krijg je toch een ander beeld. Wat het in dit geval handig maakt voor het Team Veiligheid en Handhaving is dat Horst-sweet-Horst al heel wat voorwerk heeft gedaan. Een teamlid hoeft rechts in het menu ‘Labels’ slechts te klikken op ‘Jachthutten’ en hij of zij krijgt gratis en voor niets alle informatie die hij of zij maar wenst te hebben over Horster jachthutten. Inclusief locaties uiteraard. Gemakkelijker kan een Handhavend Optreder het niet hebben.

Ja, ik realiseer me terdege dat ik met het voorgaande behoorlijk in eigen vlees snijd. Gaat het Team Veiligheid en Handhaving over tot actie, dan blijft er voor Horst-sweet-Horst, met z’n bijzondere voorliefde voor opmerkelijke bouwsels, weinig meer te schrijven over. Spijtig inderdaad, maar als het algemeen belang ermee gediend is, kan Horst-sweet-Horst niet anders dan een toontje lager zingen. Wat stond er ook alweer? ‘Gelet op het algemeen belang dat gediend is met handhaving, hebben wij, indien sprake is van overtreding van een wettelijk voorschrift, een beginselplicht handhavend op te treden.’

(Klik hier voor het vervolg.)

Klein mysterie 183 – Het geheim van Horst

Diepte-interviewers vragen mensen wel eens naar hun absolute leeftijd. Nu wil het geval dat ik nog nooit aan een diepte-interview ben onderworpen, dus de vraag naar mijn absolute leeftijd is me nog nooit gesteld (gewone mensen doen zoiets namelijk niet). Maar je moet altijd op het ergste zijn voorbereid. Stel daarom dat er ooit een diepte-interviewer langskomt, dan kan ik op de vraag ‘Wat is jouw [diepte-interviewers tutoyeren altijd] absolute leeftijd?’ vol overtuiging antwoorden: ‘0’. Op 0-jarige leeftijd lig je in je wieg of box en beleef je momenten van gelukzaligheid met dingen die bewegen en ook nog geluid maken. Bij mij is dat de rest van m’n leven altijd zo gebleven. Nog steeds kan ik me opperbest vermaken met tollen en opdraaibeesten. Jean Tinguely is een van m’n favoriete kunstenaars en veel mooiers dan de diverse windwatermolens en door wind aangedreven vogelverschrikkers heeft Horst aan de Maas echt niet te bieden.
Na het voorgaande zult u begrijpen dat ik zaterdag met hooggestemde verwachtingen afreisde naar Neerpelt om daar de internationale klankkunstexpositie Good Vibrations en – vooral – Klankenbos te bezoeken. De klankkunstexpositie, tien klankkunstwerken geëxposeerd op tien verschillende locaties in Neerpelt, kon me niet bijster imponeren (soms te pretentieus, soms te onbegrijpelijk); Klankenbos des te meer.Klankenbos bevat een voor Europa unieke verzameling van twaalf klankinstallaties. Ze staan her en der verspreid over Provinciaal Domein Dommelhof, een vooral uit dennen bestaand bos (à la de Schadijkse Bossen, maar dan veel kleiner), doorsneden door de Dommel. Het gaat vooral om het horen, maar ook kijken speelt een belangrijke rol en bij vrijwel elke installatie is er iets dat beweegt. Zoals bij Springtime in a small town van Peter Bosch en Simone Simons: met veren verbonden houten kisten die bewegen als bezoekers in de buurt komen.

Bij Konversation van Erwin Stache zijn het kasten die geluiden uitwisselen en converseren.

In Willow Hut van Benjamin Samane kun je eigenhandig regenklanken opwekken.

In Tacet van Hekkenbergarchitects is het juist de totale afwezigheid van elk geluid die indruk maakt.Klankenbos is fascinerend, mooi, spannend, ontroerend, ergerlijk (als je ontdekt dat enkele installaties buiten werking zijn) en je hebt er dus dingen die bewegen én geluid maken. Ik voelde me zaterdag weer voor even die 0-jarige in de wieg.

O ja, je hebt er ook nog Wat dat is? U dacht toch niet serieus dat ik dat hier ga verklappen? Zoek het zelf maar uit en taai ‘m gewoon af naar Klankenbos. Om de entreeprijs (gratis) en de openingstijden (24 uur per dag, 365 dagen per jaar) hoeft u het in elk geval niet te laten.

Klein mysterie 175 – Kunstwerk

Wat is dit nu weer? Enkele weken geleden aangetroffen op een ruig begroeid veldje aan het Bedelaarspad in Kronenberg. Als iemand me aan het verstand zou proberen te peuteren dat het een kunstwerk is, zou ik het voor waar aannemen. Maar als iemand anders zou beweren dat het de basis vormt van een door een vogel te voltooien nest, zou ik het ook geloven. Mogelijk zou een derde me zelfs weten te overtuigen van het feit dat we hier van doen hebben met een religieus symbool of de ijzertijdversie van een totempaal. Voor wat het waard is: persoonlijk zou ik eerder een artistieke dan een praktische of religieuze bedoeling vermoeden. Als er tenminste überhaupt sprake is van een bedoeling. Bedoeld of onbedoeld: in mijn ogen is die paal kunst. Voor internetencyclopedie Wikipedia is dit vloeken in de kerk. Die definieert kunst namelijk als ‘dat wat gemaakt is met de vooropstaande bedoeling (één of meer van) de menselijke zintuigen én de menselijke geest te prikkelen’. Ik vind die vooropstaande bedoeling niet per se noodzakelijk. Denk bijvoorbeeld even terug aan die geweldige actie over de rechterflank van Keisuke Honda in de tweede helft van PSV-VVV op 2 augustus 2009. Dacht u nu werkelijk dat hij de vooropstaande bedoeling had de menselijke zintuigen én de menselijke geest te prikkelen? Kom nou toch. Hij wilde gewoon een goal maken. Niettemin een staaltje van hogeschoolkunst. Een zelfde redenering zou je op kunnen hangen over de windwatermolen. Evenmin bedoeld om de zintuigen en de geest te prikkelen, desondanks kunst in optima forma.Terug naar die paal. Waarin ligt voor mij z’n bekoring? Ik denk dat het een combinatie is van verschijningsvorm en locatie. Op onnadrukkelijke wijze is hij toch aanwezig. De versierende uitkraging is niet te overdadig en sluit in materiaalgebruik en vormgeving naadloos aan bij de omgeving. Vlak ook de lichte kromming in de paal niet uit. Geeft er karakter aan. Zoals de paal in z’n geheel het veldje karakter verleent. Een baken. Juist die paal doet dit veldje uitstijgen boven al die duizenden andere ruig begroeide veldjes. Is het dan niet vreselijk jammer dat er geen verklarend bordje bij staat? Nee, absoluut niet. Een bordje zou het alleen maar verpesten. De onbevangen blik zou meteen weg zijn. Ik bedoel: of je het nu wilt of niet, je bekijkt die paal toch met andere ogen als je weet dat hij niet op een achternamiddag door de plaatselijke smid in elkaar is geknutseld maar het werk is van een gerenommeerd landschapskunstenaar. Of andersom.

Klein mysterie 170 – Windwatermolen (2)

Dat het er naar uitziet dat de PVV niet in het kabinet komt, was goed nieuws. Evenals het feit dat mevrouw Sneijder een nieuwe tattoo op haar achterste kon laten zetten. Maar hét goede nieuws van afgelopen week kwam toch echt uit Sevenum. Daar, zo bleek uit diverse mediaberichten, bezorgden de Stichting Groengroep en de Stichting KnopenLopen een windwatermolen een tweede leven. De molen stond tot voor kort in een akkerbouwgebied bij Heierhoeve. Dit wordt in naam van de vooruitgang opgeofferd aan wegen en grootschalige bedrijven. Dus was de molen ten dode opgeschreven. Daarop kwamen de beide Sevenumse stichtingen in actie. Ze kochten de molen en herplaatsten dit wonder der techniek (waarvoor ik eerder mijn liefde beleed op 1 augustus 2008 en 13 april 2009) afgelopen week in het langs de Venloseweg in Sevenum gelegen natuureducatiegebied Blakterbeek. Een initiatief dat niet genoeg valt te prijzen.Eind goed, al goed? Voor deze windwatermolen wel. Maar weet u wat het vreemde is? Er is nog een tweede windwatermolen in Heierhoeve. En die staat er nog gewoon, op nog geen tweehonderd meter afstand van de naar Sevenum verhuisde molen. Zou deze tweede molen niet worden bedreigd door het oprukkende geweld? Ik kan het me nauwelijks voorstellen. Er zullen toch wel mensen, verenigingen, stichtingen, musea of gemeentebesturen zijn die het lot van deze molen ter harte gaat en actie ondernemen? Het zal toch niet zo zijn dat ik me er zelf sterk voor moet gaan maken? (Het gestage verval van Heierhoeve wordt overigens in woord en beeld fraai gedocumenteerd door Thijs Coppus.)