Intermezzo – Biomassacentrale (2)

Soms verdienen ze het om te worden gepubliceerd: de bijdragen van insprekers tijdens gemeenteraadsvergaderingen. Afgelopen donderdag uitten drie insprekers tijdens de raadsvergadering hun zorgen over de mogelijke bouw van een biomassacentrale aan de Schengweg in Horst. Alle drie die bijdragen zijn beslist het terugluisteren en -kijken waard (klik hier en ga naar 3.00 minuten), maar Ayda Frings (ze kwam gisteren ook al op Horst-sweet-Horst aan het woord; klik hier) verwoordde wat mij betreft het meest kernachtig en krachtig waarom Horst aan de Maas zich met een nieuwe houtgestookte biomassacentrale op een doodlopende weg begeeft. Daarom, met dank aan Ayda, hier haar volledige bijdrage:

‘Ik wil u graag vertellen waarom biomassa op deze schaal allang niet meer als duurzame energiebron bestempeld wordt. 

Ten eerste: er is lokaal al te weinig biomassa. In Nederland werd in 2020 bijna 4 miljoen ton biomassa verstookt, waarvan ruim de helft, 2,5 miljoen ton, werd geïmporteerd vanuit de VS, Canada en de Baltische Staten waar bossen volledig worden kaalgekapt. Nederland staat daarmee zelfs in de top 5 wereldwijd van grootste biomassa importeurs. En nu zullen er mensen zijn die zeggen: maar de bedoeling hier is toch lokaal hout? Helaas is Horst een goede afspiegeling van Nederland wat betreft de hoeveelheid biomassa. Uit eigen onderzoek van de gemeente blijkt dat er in de regio al 2,3 keer meer opgestookt wordt dan geproduceerd. Kortom, er is nu al lokaal te weinig biomassa, dus waarom een extra centrale faciliteren?

Ten tweede: De redenatie dat er voor elke gekapte boom een nieuwe wordt geplant die CO2 uit de lucht weer opneemt is achterhaald, voornamelijk omdat de factoren tijd en schaal niet worden meegenomen. Terwijl een boom in een uurtje kan worden opgestookt, doet die er tientallen jaren, 40 tot 100 jaar, over om weer te groeien. Tot die tijd zit al die CO2 van die boom gewoon in de lucht en van ontelbaar veel meer bomen omdat de schaal zo óntzettend groot is. Ook wordt er dus in al die jaren niet de CO2 opgenomen die dat oude bos normaliter wel zou hebben opgenomen, stoot biomassa zelfs 2x zoveel CO2 uit per hoeveelheid energie als gas én hebben we het nog niet eens over allemaal andere vervuilende stoffen die worden uitgestoten. Dit laatste heeft significante gevolgen voor de volksgezondheid en al helemaal met het Dendron College en een basisschool in de windrichting van al deze schadelijke stoffen is dit iets wat we niet zouden moeten willen. Dat biomassa klimaatneutraal en onschuldig zou zijn is dus een illusie.

Ten derde, “afval” bestaat in een bos helemaal niet. In een bos vindt een kringloop van voedingsstoffen plaats. De biomassa die je eruit kan halen gaat dan ook echt tot een bepaalde grens. Als je die grens overschrijdt verarmt de grond, waardoor nieuwe planten niet goed kunnen groeien, de biodiversiteit drastisch vermindert en de brandgevaarlijkheid flink toeneemt. Er kan dus maar weinig hout eigenlijk weggehaald worden en zelfs voor het afvalhout waren al duurzamere oplossingen, zoals het maken van spaanplaten. Dit zijn hoogwaardige producten, waar CO2 in opgeslagen blijft. Door deze producten is de grondstofprijs van hout niet voor niets al hoog, en alleen subsidies maakten houtstook rendabel.

Dat het idee achter de subsidies is dat we naar een duurzamere wereld streven vind ik super! Maar investeer dat gemeenschapsgeld dan in bronnen die wel echt duurzaam zijn. Zou dit doorgaan en kijk je over twaalf jaar terug, dan is 25 miljoen euro op, en zijn honderden hectares hout verstookt. En dan zijn we geen millimeter verder. Alleen maar nadelen. Terwijl als je ’t besteedt bijvoorbeeld aan isolatie voor een kas van enkelglas of zonnepanelen, dan verbruiken we permanent minder energie. En dat is goed voor ons allemaal. Voor ons als gemeenschap, voor de gemeente, en zelfs voor de ondernemer die geen doodlopend pad wordt opgestuurd, want nu al en over 12 jaar al helemaal maakt biomassa echt geen deel meer uit van de energietransitie en is het een onhoudbaar businessmodel.

Daarom zou ik willen zeggen: burgemeester, wethouders en raadsleden, ondersteun geen uitzondering voor een biomassacentrale, maar kijk naar mogelijkheden die daadwerkelijk een bijdrage kunnen leveren aan het klimaat.’

Ayda studeert over twee maanden af aan de Technische Universiteit in Eindhoven als energietransitiedeskundige. Gemeente Horst aan de Maas, grijp je kans!

Intermezzo – Biomassacentrale (1)

Het is ijskoud, donderdagavond op het Wilhelminaplein. Toch hebben meer dan zestig mensen zich verzameld om een uur lang, staand, de gemeenteraadsvergadering te aanhoren en te aanschouwen.  Dan moet er iets aan de hand zijn. En dat is er! Waar aan de Schengweg nu nog een pluimveebedrijf huist, dreigt namelijk een biomassacentrale te komen. Iets dat moet worden voorkomen, vinden die zestig koutrotseerders. En met hen vele anderen. Omdat de afgelopen jaren steeds duidelijker is geworden dat houtgestookte biomassacentrales ongezond en niet duurzaam zijn. Niet voor niks besloot het kabinet deze zomer tot in elk geval een tijdelijke subsidiestop op nieuwe biomassacentrales.

Waar luisteren we naar, daarbuiten? Naar drie insprekers die even bevlogen als welbespraakt hun argumenten tegen de biomassacentrale te berde brengen. Naar gemeenteraadsleden die daarop reageren, vragen stellen en met elkaar in discussie gaan. Naar twee wethouders die de zaak proberen te downsizen. Eric Beurskens, wethouder met vergunningen in zijn portefeuille, lijkt de angel uit het debat te halen met zijn bewering dat voor een biomassacentrale met een capaciteit tot vijftien megawatt helemaal geen vergunning nodig is. Enigszins gedesillusioneerd druip ik af.

Gisteren keek ik het thuis allemaal nog eens terug (klik hier en ga naar 3.00 minuten). Zag ik het nu goed dat één van de insprekers, Ayda Frings, heftig nee zat te schudden toen wethouder Beurskens zei dat een biomassacentrale tot vijftien megawatt geen vergunning nodig heeft? Ik besloot het haar gewoon te vragen. Haar reactie:

‘Ik zat inderdaad nee te schudden omdat de wethouder aan een cruciaal punt voorbij ging. Het lijkt erop dat de aanvrager te laat is met een aanvraag voor de subsidie omdat het subsidieprogramma voor nieuwe centrales is afgeschaft. De aanvrager kan inderdaad een biomassacentrale bouwen zonder vergunning, maar in dat geval krijgt die géén subsidie van 25 miljoen. En zonder die subsidie is het  niet rendabel. Dus dat is een belangrijk punt om te melden en dat miste ik toen de wethouder sprak.’

Maar had ik het dan ook goed gezien dat Ayda even later driftig ja zat te knikken tijdens het betoog van dezelfde wethouder? Ayda:

‘Ja, klopt. Dat was toen de wethouder het had over een bestemmingsplanwijziging. Die is nodig als de aanvrager de vergunning van het bestaande pluimveebedrijf zou willen overnemen. In dat geval krijgt hij wél 25 miljoen euro subsidie. Maar de gemeenteraad moet de noodzakelijke wijziging van het bestemmingsplan dan eerst goedkeuren. Dus óf de aanvrager bouwt zonder vergunning maar krijgt geen subsidie óf er komt een bestemmingswijziging die langs de gemeenteraad zou moeten gaan en hij krijgt wel subsidie. Daarmee staat de raad dus niet buitenspel.’

Duidelijk. ‘Die biomassacentrale komt er dus nooit’, ben je dan geneigd te denken. Maar in Horst aan de Maas weet je het nooit, ondanks een overschot aan gezond boerenverstand. Goed dus als Ayda, die over twee maanden afstudeert aan de Technische Universiteit in Eindhoven als energietransitiedeskundige, de Werkgroep Luchtkwaliteit Horst en vele anderen de strijd blijven voortzetten.